Page 890
ਤ੍ਰਿਤੀਅ ਬਿਵਸਥਾ ਸਿੰਚੇ ਮਾਇ ॥
પોતાની ઉંમરની ત્રીજી અવસ્થામાં તે ધન-દોલત એકઠી કરતો રહે છે
ਬਿਰਧਿ ਭਇਆ ਛੋਡਿ ਚਲਿਓ ਪਛੁਤਾਇ ॥੨॥
અને જ્યારે તે વૃદ્ધ થઈ જાય છે તો ધન વગેરે બધું છોડીને પસ્તાતા અહીંથી ચાલ્યો જાય છે ॥૨॥
ਚਿਰੰਕਾਲ ਪਾਈ ਦ੍ਰੁਲਭ ਦੇਹ ॥
આદીકાળથી જ જીવે દુર્લભ મનુષ્ય-શરીરની પ્રાપ્તિ કરી છે
ਨਾਮ ਬਿਹੂਣੀ ਹੋਈ ਖੇਹ ॥
પરંતુ નામવિહીન શરીર માટીમાં મળી જાય છે
ਪਸੂ ਪਰੇਤ ਮੁਗਧ ਤੇ ਬੁਰੀ ॥
આ મૂર્ખ પ્રાણી તેમજ ભૂતથી પણ ખરાબ છે
ਤਿਸਹਿ ਨ ਬੂਝੈ ਜਿਨਿ ਏਹ ਸਿਰੀ ॥੩॥
જેણે રચના કરી છે જો તેને જ સમજાતી નથી ॥૩॥
ਸੁਣਿ ਕਰਤਾਰ ਗੋਵਿੰਦ ਗੋਪਾਲ ॥
હે કર્તાર, હે ગોવિંદ ગોપાલ! અમારી વિનંતી સાંભળો
ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਸਦਾ ਕਿਰਪਾਲ ॥
તું દીનદયાલ તેમજ હંમેશા કૃપાનું ઘર છે
ਤੁਮਹਿ ਛਡਾਵਹੁ ਛੁਟਕਹਿ ਬੰਧ ॥
જ્યારે તું છોડાવે છે તું જ અમારા બંધન છૂટે છે
ਬਖਸਿ ਮਿਲਾਵਹੁ ਨਾਨਕ ਜਗ ਅੰਧ ॥੪॥੧੨॥੨੩॥
નાનક કહે છે કે હે હરિ! આ જગત આંધળું છે ક્ષમા કરીને પોતાની સાથે મેળવી લો ॥૪॥૧૨॥૨૩॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫ ॥
ਕਰਿ ਸੰਜੋਗੁ ਬਨਾਈ ਕਾਛਿ ॥
પ્રભુએ પાંચ તત્વોના સંયોગથી આ શરીર બનાવ્યું છે
ਤਿਸੁ ਸੰਗਿ ਰਹਿਓ ਇਆਨਾ ਰਾਚਿ ॥
પરંતુ નાદાન જીવ તેની સાથે જ લીન રહે છે
ਪ੍ਰਤਿਪਾਰੈ ਨਿਤ ਸਾਰਿ ਸਮਾਰੈ ॥
તે દરરોજ તેનું પોષણ તેમજ સંભાળ કરે છે
ਅੰਤ ਕੀ ਬਾਰ ਊਠਿ ਸਿਧਾਰੈ ॥੧॥
પરંતુ અંતિમ સમયે આ શરીર છોડીને ચાલ્યો જાય છે ॥૧॥
ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਸਭੁ ਝੂਠੁ ਪਰਾਨੀ ॥
હે પ્રાણી! નામ વગર બધું અસત્ય જ છે
ਗੋਵਿਦ ਭਜਨ ਬਿਨੁ ਅਵਰ ਸੰਗਿ ਰਾਤੇ ਤੇ ਸਭਿ ਮਾਇਆ ਮੂਠੁ ਪਰਾਨੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગોવિંદના ભજન વગર જે પ્રાણી સાંસારિક પદાર્થોમાં જ લીન રહે છે તે બધાને માયાએ ઠગી લીધા છે ॥૧॥વિરામ॥
ਤੀਰਥ ਨਾਇ ਨ ਉਤਰਸਿ ਮੈਲੁ ॥
તીર્થો પર સ્નાન કરવાથી પણ મનની ગંદકી ઉતરતી નથી
ਕਰਮ ਧਰਮ ਸਭਿ ਹਉਮੈ ਫੈਲੁ ॥
બધા શરમ-કર્મ અહ્મત્વનો ફેલાવો છે
ਲੋਕ ਪਚਾਰੈ ਗਤਿ ਨਹੀ ਹੋਇ ॥
લોક-દેખાડો કરવાથી ગતિ થતી નથી
ਨਾਮ ਬਿਹੂਣੇ ਚਲਸਹਿ ਰੋਇ ॥੨॥
નામ વગર જીવ રોતા રોતા અહીંથી ચાલ્યો જાય છે ॥૨॥
ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਨਾਮ ਨ ਟੂਟਸਿ ਪਟਲ ॥
હરિ-નામ વગર અહમના ના દરવાજા તૂટતાં નથી
ਸੋਧੇ ਸਾਸਤ੍ਰ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਸਗਲ ॥
બધા શાસ્ત્રો તેમજ સ્મૃતિઓનું સારી રીતે વિશ્લેષણ કરીને જોઈ લીધું
ਸੋ ਨਾਮੁ ਜਪੈ ਜਿਸੁ ਆਪਿ ਜਪਾਏ ॥
તે મનુષ્ય નામ જપે છે જેનાથી હરિ પોતે જાપ કરાવે છે
ਸਗਲ ਫਲਾ ਸੇ ਸੂਖਿ ਸਮਾਏ ॥੩॥
આ રીતે જીવ બધા ફળ મેળવીને સુખી રહે છે ॥૩॥
ਰਾਖਨਹਾਰੇ ਰਾਖਹੁ ਆਪਿ ॥
હે દુનિયાના રખવાળા! અમારી રક્ષા કર
ਸਗਲ ਸੁਖਾ ਪ੍ਰਭ ਤੁਮਰੈ ਹਾਥਿ ॥
હે પ્રભુ! જીવનના બધા સુખ તારા જ હાથમાં છે
ਜਿਤੁ ਲਾਵਹਿ ਤਿਤੁ ਲਾਗਹ ਸੁਆਮੀ ॥
હે સ્વામી! તું જ્યાં લાગે છે અમે ત્યાં જ લાગી જાય છે
ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬੁ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ॥੪॥੧੩॥੨੪॥
હે નાનક! મારા માલિક અંતર્યામી છે ॥૪॥૧૩॥૨૪॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫ ॥
ਜੋ ਕਿਛੁ ਕਰੈ ਸੋਈ ਸੁਖੁ ਜਾਨਾ ॥
પરમાત્મા જે કઈ પણ કરે છે તેને જ સુખ માની લીધું છે
ਮਨੁ ਅਸਮਝੁ ਸਾਧਸੰਗਿ ਪਤੀਆਨਾ ॥
નાસમજ મન સત્સંગતિમાં પ્રસન્ન થઈ ગયું છે
ਡੋਲਨ ਤੇ ਚੂਕਾ ਠਹਰਾਇਆ ॥
હવે, આ ડોલતું નથી પરંતુ સ્થિર થઈ ગયું છે
ਸਤਿ ਮਾਹਿ ਲੇ ਸਤਿ ਸਮਾਇਆ ॥੧॥
આ મન સત્યનું ચિંતન કરીને સત્યમાં જ જોડાઈ ગયું છે ॥૧॥
ਦੂਖੁ ਗਇਆ ਸਭੁ ਰੋਗੁ ਗਇਆ ॥
મારુ દુઃખ તેમજ બધા રોગ દૂર થઈ ગયા છે
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਆਗਿਆ ਮਨ ਮਹਿ ਮਾਨੀ ਮਹਾ ਪੁਰਖ ਕਾ ਸੰਗੁ ਭਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જ્યારથી પ્રભુની આજ્ઞા મનમાં માની છે મહાપુરુષોનો સાથ પણ મળી ગયો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸਗਲ ਪਵਿਤ੍ਰ ਸਰਬ ਨਿਰਮਲਾ ॥
બધા કાર્ય પવિત્ર થઈ ગયા છે અને બધું નિર્મળ થઈ ગયું છે
ਜੋ ਵਰਤਾਏ ਸੋਈ ਭਲਾ ॥
જે કંઈ પ્રભુ કરે છે તે મારા માટે સારું છે
ਜਹ ਰਾਖੈ ਸੋਈ ਮੁਕਤਿ ਥਾਨੁ ॥
તે જ્યાં પણ મને રાખે છે તે જ મુક્તિનું સ્થાન છે
ਜੋ ਜਪਾਏ ਸੋਈ ਨਾਮੁ ॥੨॥
જે તે જપાવે છે તે જ તેનું નામ છે ॥૨॥
ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਜਹ ਸਾਧ ਪਗ ਧਰਹਿ ॥
જે સ્થાન પર સાધુ પોતાના ચરણ રાખે છે તે અડસઠ તીર્થ બની જાય છે
ਤਹ ਬੈਕੁੰਠੁ ਜਹ ਨਾਮੁ ਉਚਰਹਿ ॥
કારણ કે જ્યાં પણ તે પ્રભુ-નામ ઉચ્ચારણ કરે છે તે જ વૈકુંઠ બની જાય છે
ਸਰਬ ਅਨੰਦ ਜਬ ਦਰਸਨੁ ਪਾਈਐ ॥
જ્યારે તેના દર્શન પ્રાપ્ત થાય છે તો ખુબ આનંદ મળે છે
ਰਾਮ ਗੁਣਾ ਨਿਤ ਨਿਤ ਹਰਿ ਗਾਈਐ ॥੩॥
તે તો દરરોજ જ પ્રભુના ગુણગાન કરતા રહે છે ॥૩॥
ਆਪੇ ਘਟਿ ਘਟਿ ਰਹਿਆ ਬਿਆਪਿ ॥
તે દયાળુ સત્યપુરુષનો પ્રતાપ આખા વિશ્વમાં ફેલાયેલો છે
ਦਇਆਲ ਪੁਰਖ ਪਰਗਟ ਪਰਤਾਪ ॥
જે પરમાત્મા સર્વવ્યાપક છે
ਕਪਟ ਖੁਲਾਨੇ ਭ੍ਰਮ ਨਾਠੇ ਦੂਰੇ ॥
મનના બધા દરવાજા ખુલી ગયા અને બધા ભ્રમ દૂર થઈ ગયા છે
ਨਾਨਕ ਕਉ ਗੁਰ ਭੇਟੇ ਪੂਰੇ ॥੪॥੧੪॥੨੫॥
જ્યારે નાનકનો સંપૂર્ણ ગુરુથી મેળાપ થયો છે ॥૪॥૧૪॥૨૫॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫ ॥
ਕੋਟਿ ਜਾਪ ਤਾਪ ਬਿਸ੍ਰਾਮ ॥
તેને કરોડો જ જપ-તપનું ફળ મળી જાય છે
ਰਿਧਿ ਬੁਧਿ ਸਿਧਿ ਸੁਰ ਗਿਆਨ ॥
રીદ્ધીઓ-સિદ્ધિઓ, બુદ્ધિ તેમજ દૈવીય જ્ઞાનની તેને પ્રાપ્તિ થઈ જાય છે
ਅਨਿਕ ਰੂਪ ਰੰਗ ਭੋਗ ਰਸੈ ॥
તે અનેક પ્રકારના રૂપ-રંગ અને રસોને ભોગવે છે
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਨਿਮਖ ਰਿਦੈ ਵਸੈ ॥੧॥
જે ગુરુમુખના હ્રદયમાં ક્ષણ માટે નામ સ્થિત થઈ જાય છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਕੀ ਵਡਿਆਈ ॥
હે મિત્ર! હરિના નામની એવી કીર્તિ છે
ਕੀਮਤਿ ਕਹਣੁ ਨ ਜਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેની કિંમત આંકી શકાતી નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਸੂਰਬੀਰ ਧੀਰਜ ਮਤਿ ਪੂਰਾ ॥
તે જ મનુષ્ય શૂરવીર, ધૈર્યવાન તેમજ બુદ્ધિમાન છે