Page 745
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਦਰਸਨ ਕਉ ਲੋਚੈ ਸਭੁ ਕੋਈ ॥
દરેક જીવ પ્રભુના દર્શન કરવાની ઇચ્છા કરે છે,
ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਪਰਾਪਤਿ ਹੋਈ ॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ તેના દર્શન સંપૂર્ણ ભાગ્યથી જ પ્રાપ્ત થાય છે ॥વિરામ॥
ਸਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਤਜਿ ਨੀਦ ਕਿਉ ਆਈ ॥
તે શ્યામસુંદરને છોડીને ઊંઘ શા માટે આવી ગઈ?
ਮਹਾ ਮੋਹਨੀ ਦੂਤਾ ਲਾਈ ॥੧॥
મહામોહિની માયાના દુતો - કામ, ક્રોધ, લોભ, મોહ તેમજ અહંકારે જ ઊંઘ લાવી દીધી છે ॥૧॥
ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਛੋਹਾ ਕਰਤ ਕਸਾਈ ॥
ખાટકી દૂતોએ જ પ્રેમ અલગ કરાવ્યો છે.
ਨਿਰਦੈ ਜੰਤੁ ਤਿਸੁ ਦਇਆ ਨ ਪਾਈ ॥੨॥
આ છૂટો નિર્દયી જંતુ છે, જેમાં પ્રભુએ દયા કરી નથી ॥૨॥
ਅਨਿਕ ਜਨਮ ਬੀਤੀਅਨ ਭਰਮਾਈ ॥
મારા અનેક જન્મ ભ્રમમાં વીતી ગયાં છે.
ਘਰਿ ਵਾਸੁ ਨ ਦੇਵੈ ਦੁਤਰ ਮਾਈ ॥੩॥
આ ભયાનક માયા હૃદય-ઘરમાં નિવાસ કરવા દેતી નથી ॥૩॥
ਦਿਨੁ ਰੈਨਿ ਅਪਨਾ ਕੀਆ ਪਾਈ ॥
હું દિવસ-રાત પોતાનું કરેલ જ મેળવી રહ્યો છું,
ਕਿਸੁ ਦੋਸੁ ਨ ਦੀਜੈ ਕਿਰਤੁ ਭਵਾਈ ॥੪॥
તેથી કોઈને દોષ દેતો નથી, કારણ કે મારા કર્મ જ મને ભટકાવી રહ્યા છે ॥૪॥
ਸੁਣਿ ਸਾਜਨ ਸੰਤ ਜਨ ਭਾਈ ॥
હે સજ્જન, સંતજન, ભાઈ! જરા સાંભળ,
ਚਰਣ ਸਰਣ ਨਾਨਕ ਗਤਿ ਪਾਈ ॥੫॥੩੪॥੪੦॥
નાનકે પરમાત્માના ચરણોની શરણમાં જ ઉચ્ચ આધ્યાત્મિક સ્થિતિ મેળવી છે ॥૫॥૩૪॥૪૦॥
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੪
રાગ સુહી મહેલ ૫ ઘર ૪
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਭਲੀ ਸੁਹਾਵੀ ਛਾਪਰੀ ਜਾ ਮਹਿ ਗੁਨ ਗਾਏ ॥
નિર્ધન મનુષ્યની નાની-એવી ઝૂંપડી સારી તેમજ સોહામણી છે, જેમાં પરમાત્માનું ગુણગાન થાય છે.
ਕਿਤ ਹੀ ਕਾਮਿ ਨ ਧਉਲਹਰ ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਬਿਸਰਾਏ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ જ્યાં પરમાત્મા જ ભૂલી જાય છે, આવા મોટા-મોટા આલીશાન મહેલ પણ કોઈ કામના નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਅਨਦੁ ਗਰੀਬੀ ਸਾਧਸੰਗਿ ਜਿਤੁ ਪ੍ਰਭ ਚਿਤਿ ਆਏ ॥
સાધુસંગતિમાં ગરીબીમાં પણ આનંદ છે, જ્યાં પ્રભુ યાદ આવે છે.
ਜਲਿ ਜਾਉ ਏਹੁ ਬਡਪਨਾ ਮਾਇਆ ਲਪਟਾਏ ॥੧॥
તે ઉદારતા સળગી જવી જોઈએ જે મનુષ્યને માયામાં ફસાવે છે ॥૧॥
ਪੀਸਨੁ ਪੀਸਿ ਓਢਿ ਕਾਮਰੀ ਸੁਖੁ ਮਨੁ ਸੰਤੋਖਾਏ ॥
ચક્કી પીસીને તેમજ રેશમી કપડાં પહેરીને પણ મનુષ્યને સુખ અને મનને ખૂબ સંતોષ પ્રાપ્ત થાય છે.
ਐਸੋ ਰਾਜੁ ਨ ਕਿਤੈ ਕਾਜਿ ਜਿਤੁ ਨਹ ਤ੍ਰਿਪਤਾਏ ॥੨॥
આવું રાજ કોઈ કામનું નથી જેનાથી મન તૃપ્ત થતું નથી ॥૨॥
ਨਗਨ ਫਿਰਤ ਰੰਗਿ ਏਕ ਕੈ ਓਹੁ ਸੋਭਾ ਪਾਏ ॥
જે મનુષ્ય પરમાત્માના રંગમાં ભલે ફાટેલ-જુના વસ્ત્રોમાં ફરતો રહે છે, તે જ શોભા મળેવે છે.
ਪਾਟ ਪਟੰਬਰ ਬਿਰਥਿਆ ਜਿਹ ਰਚਿ ਲੋਭਾਏ ॥੩॥
તે રેશમી સુંદર વસ્ત્ર વ્યર્થ છે, જેમાં લીન થવાથી મનુષ્યના લાલચમાં હજી પણ વૃદ્ધિ થાય છે ॥૩॥
ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਰੈ ਹਾਥਿ ਪ੍ਰਭ ਆਪਿ ਕਰੇ ਕਰਾਏ ॥
હે પ્રભુ! સત્ય તો આ જ છે કે બધું જ તારા હાથમાં છે. તું પોતે જ બધું જ કરે છે અને જીવોથી કરાવે છે.
ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ਸਿਮਰਤ ਰਹਾ ਨਾਨਕ ਦਾਨੁ ਪਾਏ ॥੪॥੧॥੪੧॥
હે પરમાત્મા! નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે હું તારાથી આ દાન પ્રાપ્ત કરું કે શ્વાસ-શ્વાસથી તને જ યાદ કરતો રહું ॥૪॥૧॥૪૧॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਕਾ ਸੰਤੁ ਪਰਾਨ ਧਨ ਤਿਸ ਕਾ ਪਨਿਹਾਰਾ ॥
પરમાત્માનો સંત મારો પ્રાણ તેમજ ધન છે અને હું તેનું પાણી ભરનાર સેવક છું.
ਭਾਈ ਮੀਤ ਸੁਤ ਸਗਲ ਤੇ ਜੀਅ ਹੂੰ ਤੇ ਪਿਆਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે મને મારો ભાઈ, મિત્ર, પુત્ર વગેરે મારી જાનથી પણ વધુ પ્રેમાળ છે.
ਕੇਸਾ ਕਾ ਕਰਿ ਬੀਜਨਾ ਸੰਤ ਚਉਰੁ ਢੁਲਾਵਉ ॥
હું પોતાના વાળનો પંખો બનાવીને તે સંતને ઝુલાવું છું.
ਸੀਸੁ ਨਿਹਾਰਉ ਚਰਣ ਤਲਿ ਧੂਰਿ ਮੁਖਿ ਲਾਵਉ ॥੧॥
હું તેની સમક્ષ પોતાનું માથું નમાવું છું અને તેની ચરણ-ધૂળ પોતાના મુખ પર લગાવું છું ॥૧॥
ਮਿਸਟ ਬਚਨ ਬੇਨਤੀ ਕਰਉ ਦੀਨ ਕੀ ਨਿਆਈ ॥
હું એક દિવસની જેમ મીઠા વચનો દ્વારા તેની આગળ વિનંતી કરું છું અને
ਤਜਿ ਅਭਿਮਾਨੁ ਸਰਣੀ ਪਰਉ ਹਰਿ ਗੁਣ ਨਿਧਿ ਪਾਈ ॥੨॥
પોતાનો અભિમાન ત્યાગીને તેની શરણ પડું છું કેમ કે ગુણોના ભંડાર પરમાત્માને મેળવી લઉં ॥૨॥
ਅਵਲੋਕਨ ਪੁਨਹ ਪੁਨਹ ਕਰਉ ਜਨ ਕਾ ਦਰਸਾਰੁ
હું તે પ્રભુના ઉપાસકના દર્શન ફરી-ફરી જોતો રહું છું.
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਚਨ ਮਨ ਮਹਿ ਸਿੰਚਉ ਬੰਦਉ ਬਾਰ ਬਾਰ ॥੩॥
હું તેના અમૃત વચન મનમાં એકત્રિત કરતો રહું છું અને વારંવાર તેને વંદના કરું છું ॥૩॥
ਚਿਤਵਉ ਮਨਿ ਆਸਾ ਕਰਉ ਜਨ ਕਾ ਸੰਗੁ ਮਾਗਉ ॥
હું પોતાના મનમાં યાદ અને આશા કરતો રહું છું તથા તે ઉપાસકનો જ સાથ માંગું છું.
ਨਾਨਕ ਕਉ ਪ੍ਰਭ ਦਇਆ ਕਰਿ ਦਾਸ ਚਰਣੀ ਲਾਗਉ ॥੪॥੨॥੪੨॥
હે પ્રભુ! નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે મારા પર દયા કર તેથી તારા દાસના ચરણોમાં લાગી જાઉં ॥૪॥૨॥૪૨॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਜਿਨਿ ਮੋਹੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਖੰਡ ਤਾਹੂ ਮਹਿ ਪਾਉ ॥
હે પ્રભુ! હું તે માયાના મોહમાં પડેલ છું, જેને ખણ્ડ-બ્રહ્માંડ મોહી લીધા છે.
ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਇਹੁ ਬਿਖਈ ਜੀਉ ਦੇਹੁ ਅਪੁਨਾ ਨਾਉ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
મારા જેવા વિકારી જીવને આનાથી બચાવી લે અને પોતાનું નામ આપ ॥૧॥વિરામ॥
ਜਾ ਤੇ ਨਾਹੀ ਕੋ ਸੁਖੀ ਤਾ ਕੈ ਪਾਛੈ ਜਾਉ ॥
જે માયાથી ક્યારેય કોઈ સુખી થયું નથી, હું તેની પાછળ ભાગતો રહું છું.
ਛੋਡਿ ਜਾਹਿ ਜੋ ਸਗਲ ਕਉ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਲਪਟਾਉ ॥੧॥
જે બધાને છોડી જાય છે, હું વારંવાર તેનાથી લપટેલ રહું છું ॥૧॥
ਕਰਹੁ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੁਣਾਪਤੇ ਤੇਰੇ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਉ ॥
હે કરુણાનિધિ! કૃપા કર તેથી તારા ગુણ ગાતો રહું.
ਨਾਨਕ ਕੀ ਪ੍ਰਭ ਬੇਨਤੀ ਸਾਧਸੰਗਿ ਸਮਾਉ ॥੨॥੩॥੪੩॥
હે પ્રભુ! નાનકની તારાથી આ જ વિનંતી છે કે હું સાધુ-સંગતિમાં પ્રવૃત રહું ॥૨॥૩॥૪૩॥