Page 732
ਮੇਰੇ ਮਨ ਹਰਿ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਕਰਿ ਰੰਙੁ ॥
હે મન! રામ-નામનું રંગ કર.
ਗੁਰਿ ਤੁਠੈ ਹਰਿ ਉਪਦੇਸਿਆ ਹਰਿ ਭੇਟਿਆ ਰਾਉ ਨਿਸੰਙੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુએ ખુશ થઈને જેને પણ ઉપદેશ આપ્યો છે, તેને હરિ-બાદશાહ જરૂર મળી ગયો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਮੁੰਧ ਇਆਣੀ ਮਨਮੁਖੀ ਫਿਰਿ ਆਵਣ ਜਾਣਾ ਅੰਙੁ ॥
જ્ઞાનહીન મનમુખી જીવ-સ્ત્રીનો વારંવાર જન્મ-મરણથી સંબંધ બની રહે છે.
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਚਿਤਿ ਨ ਆਇਓ ਮਨਿ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਸਹਲੰਙੁ ॥੨॥
તેને પ્રભુ ક્યારેય યાદ જ આવ્યો નથી અને દ્વેતભાવ જ તેના મનમાં વસી રહ્યો ॥૨॥
ਹਮ ਮੈਲੁ ਭਰੇ ਦੁਹਚਾਰੀਆ ਹਰਿ ਰਾਖਹੁ ਅੰਗੀ ਅੰਙੁ ॥
હે ભક્તોનો પક્ષ કરનાર હરિ! હું પાપોની ગંદકીથી ભરેલ દુષ્કર્મી છું. મારી રક્ષા કર.
ਗੁਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਰਿ ਨਵਲਾਇਆ ਸਭਿ ਲਾਥੇ ਕਿਲਵਿਖ ਪੰਙੁ ॥੩॥
જયારે ગુરુએ મને નામરૂપી અમૃત સરોવરમાં સ્નાન કરાવ્યું તો મારા પાપોની ગંદકી મનથી ઉતરી ગઈ ॥૩॥
ਹਰਿ ਦੀਨਾ ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਪ੍ਰਭੁ ਸਤਸੰਗਤਿ ਮੇਲਹੁ ਸੰਙੁ ॥
હે દીનાનાથ! હે દીનદયાળુ પ્રભુ! મને સત્સંગતિમાં મળાવી દે.
ਮਿਲਿ ਸੰਗਤਿ ਹਰਿ ਰੰਗੁ ਪਾਇਆ ਜਨ ਨਾਨਕ ਮਨਿ ਤਨਿ ਰੰਙੁ ॥੪॥੩॥
હે નાનક! મેં સત્સંગમાં મળીને પ્રેમ-રંગ મેળવી લીધો છે, હરિનો પ્રેમ-રંગ મારા મન-શરીરમાં વસી ગયો છે ॥૪॥૩॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥
સુહી મહેલ ૪॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਰਹਿ ਨਿਤ ਕਪਟੁ ਕਮਾਵਹਿ ਹਿਰਦਾ ਸੁਧੁ ਨ ਹੋਈ ॥
જે મનુષ્ય હરિ-હરિ નામ તો જપે છે પરંતુ દરરોજ બીજાથી છળ-કપટ કરે છે, તેનું હૃદય શુદ્ધ હોતું નથી.
ਅਨਦਿਨੁ ਕਰਮ ਕਰਹਿ ਬਹੁਤੇਰੇ ਸੁਪਨੈ ਸੁਖੁ ਨ ਹੋਈ ॥੧॥
ભલે તે દરરોજ ખૂબ બધા ધર્મ-કર્મ કરતો રહે છે, પરંતુ તેને સપનામાં પણ સુખ મળતું નથી ॥૧॥
ਗਿਆਨੀ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਭਗਤਿ ਨ ਹੋਈ ॥ ਕੋਰੈ ਰੰਗੁ ਕਦੇ ਨ ਚੜੈ ਜੇ ਲੋਚੈ ਸਭੁ ਕੋਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જ્ઞાની ગુરુ વગર ભક્તિ થતી નથી. જે રીતે કોરા કપડા પર ક્યારેય રંગ ચડતો નથી, ભલે દરેક કોઈ ઇચ્છા કરતો રહે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਪੁ ਤਪ ਸੰਜਮ ਵਰਤ ਕਰੇ ਪੂਜਾ ਮਨਮੁਖ ਰੋਗੁ ਨ ਜਾਈ ॥
સ્વેચ્છાચારી મનુષ્યનો અભિમાનરૂપી રોગ ક્યારેય દૂર થતો નથી ભલે તે જાપ, તપસ્યા, સંયમ, વ્રત તેમજ પૂજા જ કરતો રહે.
ਅੰਤਰਿ ਰੋਗੁ ਮਹਾ ਅਭਿਮਾਨਾ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਖੁਆਈ ॥੨॥
તેના અંતરમનમાં અભિમાનનો મોટો રોગ હોય છે અને દ્વેતભાવમાં ફસાઈને તે બરબાદ થઈ જાય છે ॥૨॥
ਬਾਹਰਿ ਭੇਖ ਬਹੁਤੁ ਚਤੁਰਾਈ ਮਨੂਆ ਦਹ ਦਿਸਿ ਧਾਵੈ ॥
બહારી દેખાવ માટે તે ધાર્મિક વેશ ધારણ કરે છે અને ખુબ ચતુરાઈ કરે છે. પરંતુ તેનું મન દસેય દિશામાં ભટકતું રહે છે.
ਹਉਮੈ ਬਿਆਪਿਆ ਸਬਦੁ ਨ ਚੀਨ੍ਹ੍ਹੈ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੂਨੀ ਆਵੈ ॥੩॥
અહંકારમાં ફસાઈને તે શબ્દની ઓળખ કરતો નથી અને વારંવાર યોનીઓના ચક્રમાં આવે છે ॥૩॥
ਨਾਨਕ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਸੋ ਬੂਝੈ ਸੋ ਜਨੁ ਨਾਮੁ ਧਿਆਏ ॥
હે નાનક! જેના પર પ્રભુ પોતાની કૃપા-દ્રષ્ટિ કરે છે, તેને સમજ થઈ જાય છે અને આવો મનુષ્ય નામનું ધ્યાન કરતો રહે છે.
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਏਕੋ ਬੂਝੈ ਏਕਸੁ ਮਾਹਿ ਸਮਾਏ ॥੪॥੪॥
ગુરુની કૃપાથી તે એક પરમાત્માને સમજીને તેમાં જ સમાઈ જાય છે ॥૪॥૪॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੨
સુહી મહેલ ૪ ઘર ૨
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਗੁਰਮਤਿ ਨਗਰੀ ਖੋਜਿ ਖੋਜਾਈ ॥ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਈ ॥੧॥
ગુરુ-ઉપદેશ દ્વારા મેં પોતાના શરીરરૂપી નગરની સારી રીતે શોધ કરી છે, જેમાં હરિ નામરૂપી પદાર્થ મેળવી લીધો છે ॥૧॥
ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਸਾਂਤਿ ਵਸਾਈ ॥
મારા મનમાં હરિ-નામે શાંતિ વસાવી દીધી છે.
ਤਿਸਨਾ ਅਗਨਿ ਬੁਝੀ ਖਿਨ ਅੰਤਰਿ ਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਸਭ ਭੁਖ ਗਵਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આનાથી ક્ષણમાં જ તૃષ્ણાની આગ ઠરી ગઈ છે અને ગુરુને મળીને મારી બધી ભૂખ સમાપ્ત થઈ ગઈ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵਾ ਜੀਵਾ ਮੇਰੀ ਮਾਈ ॥
હે મા! હું હરિનું ગુણગાન કરીને જ જીવી રહ્યો છું.
ਸਤਿਗੁਰਿ ਦਇਆਲਿ ਗੁਣ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜਾਈ ॥੨॥
દયાળુ સદ્દગુરૂએ પરમાત્માના ગુણ તેમજ તેનું નામ મારા મનમાં વસાવી દીધું છે ॥૨॥
ਹਉ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਿਆਰਾ ਢੂਢਿ ਢੂਢਾਈ ॥
મેં પોતાનો પ્રેમાળ પ્રભુ શોધી લીધો છે અને
ਸਤਸੰਗਤਿ ਮਿਲਿ ਹਰਿ ਰਸੁ ਪਾਈ ॥੩॥
સત્સંગતિમાં મળીને હરિ-રસ મેળવી લીધો છે ॥૩॥
ਧੁਰਿ ਮਸਤਕਿ ਲੇਖ ਲਿਖੇ ਹਰਿ ਪਾਈ ॥
આરંભથી માથા પર લખેલા ભાગ્યને કારણે જ મેં હરિને મેળવ્યો છે.
ਗੁਰੁ ਨਾਨਕੁ ਤੁਠਾ ਮੇਲੈ ਹਰਿ ਭਾਈ ॥੪॥੧॥੫॥
હે ભાઈ! ગુરુ નાનકે ખુશ થઈને મને હરિથી મળાવી દીધો છે ॥૪॥૧॥૫॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥
સુહી મહેલ ૪॥
ਹਰਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੇ ਮਨਿ ਹਰਿ ਰੰਗੁ ਲਾਏ ॥
હે જીવ! હરિ પોતાની કૃપા કરીને મનમાં પોતાનો પ્રેમ ઉત્પન્ન કરી દે છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਏ ॥੧॥
આવો મનુષ્ય ગુરુની નજીકમાં રહીને હરિ નામમાં જ સમાઈ જાય છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤਾ ਮਨੁ ਰੰਗ ਮਾਣੇ ॥
હરિના પ્રેમ-રંગમાં મગ્ન થયેલા મન સુખ અનુભવે છે.
ਸਦਾ ਅਨੰਦਿ ਰਹੈ ਦਿਨ ਰਾਤੀ ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਸਮਾਣੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે હંમેશા જ દિવસ-રાત આનંદમાં રહે છે અને સંપૂર્ણ ગુરુના શબ્દમાં સમાઈ જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਹਰਿ ਰੰਗ ਕਉ ਲੋਚੈ ਸਭੁ ਕੋਈ ॥
જીવનમાં દરેક કોઈ આ પ્રેમ-રંગની કામના કરતું રહે છે,
ਗੁਰਮੁਖਿ ਰੰਗੁ ਚਲੂਲਾ ਹੋਈ ॥੨॥
પરંતુ આ પ્રેમરૂપી ગાઢ લાલ રંગ ગુરુના માધ્યમથી જ મનને ચઢે છે ॥૨॥
ਮਨਮੁਖਿ ਮੁਗਧੁ ਨਰੁ ਕੋਰਾ ਹੋਇ ॥
મૂર્ખ સ્વેચ્છાચારી મનુષ્ય કોરા કપડાંની જેમ હોય છે.