Page 428
ਘਰ ਹੀ ਸੋ ਪਿਰੁ ਪਾਇਆ ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰਿ ॥੧॥
જે સુહાગણ જીવ-સ્ત્રીઓએ ગુરુના શબ્દ દ્વારા પોતાનું જીવન સુંદર બનાવી લીધું તે હંમેશા-સ્થિર પ્રભુના નામ-રંગમાં રંગાઈ ગઈ.
ਅਵਗਣ ਗੁਣੀ ਬਖਸਾਇਆ ਹਰਿ ਸਿਉ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥
જે જીવ-સ્ત્રીએ પરમાત્માના ચરણોમાં ધ્યાન જોડી લીધુ તેણે પોતાના પહેલા કરેલ અવગુણ ગુણોની કૃપાથી બક્ષાવી લીધા
ਹਰਿ ਵਰੁ ਪਾਇਆ ਕਾਮਣੀ ਗੁਰਿ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે જીવ-સ્ત્રીએ પ્રભુ-પતિનો મેળાપ પ્રાપ્ત કરી લીધો ગુરુએ તેને પ્રભુ ચરણોમાં જોડી લીધો ॥૧॥વિરામ॥
ਇਕਿ ਪਿਰੁ ਹਦੂਰਿ ਨ ਜਾਣਨ੍ਹ੍ਹੀ ਦੂਜੈ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਇ ॥
જે જીવ-સ્ત્રીઓ મયાની ભટકણને કારણે ખોટા રસ્તા પર પડીને પ્રભુ-પતિને આજુબાજુ વસતો સમજતી નથી
ਕਿਉ ਪਾਇਨ੍ਹ੍ਹਿ ਡੋਹਾਗਣੀ ਦੁਖੀ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਇ ॥੨॥
તે દુર્ભાગ્યણી પ્રભુ-પતિને મળી શકતી નથી તેના જીવનની આખી રાત દુઃખોમાં વીતી જાય છે ॥૨॥
ਜਿਨ ਕੈ ਮਨਿ ਸਚੁ ਵਸਿਆ ਸਚੀ ਕਾਰ ਕਮਾਇ ॥
હંમેશા-સ્થિર હરિની મહિમાનું કાર્ય કમાવીને જેના મનમાં હંમેશા-સ્થિર હરિ આવી વસે છે
ਅਨਦਿਨੁ ਸੇਵਹਿ ਸਹਜ ਸਿਉ ਸਚੇ ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ ॥੩॥
તે હંમેશા-સ્થિર રહેનાર પ્રભુમાં લીન થઈને આધ્યાત્મિક સ્થિરતાથી દરેક સમયે તે પ્રભુની સેવા-ભક્તિ કરતી રહે છે ॥૩॥
ਦੋਹਾਗਣੀ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਈਆ ਕੂੜੁ ਬੋਲਿ ਬਿਖੁ ਖਾਹਿ ॥
દુર્ભાગ્યશાળી જીવ-સ્ત્રીઓ માયાની ભટકણને કારણે રસ્તા પર પડી જાય છે તે માયાના મોહવાળો જ વ્યર્થ બોલી બોલીને માયાના મોહનો ઝેર ખાતી રહે છે જે તેના આધ્યાત્મિક જીવનને સમાપ્ત કરી દે છે.
ਪਿਰੁ ਨ ਜਾਣਨਿ ਆਪਣਾ ਸੁੰਞੀ ਸੇਜ ਦੁਖੁ ਪਾਹਿ ॥੪॥
તે ક્યારેય પોતાના પ્રભુની સાથે ગાઢ સંધિ નાખી શકતી નથી તેના હ્રદયની પથારી હંમેશા ખાલી પડેલ રહે છે ॥૪॥
ਸਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਏਕੁ ਹੈ ਮਤੁ ਮਨ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਹਿ ॥
હે મન! ક્યાંક એવું ન થાય કે માયાની ભટકણમાં પડીને ખોટા રસ્તા પર પડી જાય યાદ રાખ હંમેશા કાયમ રહેનાર ફક્ત એક માલિક પ્રભુ જ છે.
ਗੁਰ ਪੂਛਿ ਸੇਵਾ ਕਰਹਿ ਸਚੁ ਨਿਰਮਲੁ ਮੰਨਿ ਵਸਾਹਿ ॥੫॥
જો તું ગુરુની શિક્ષા લઈને તેની સેવા-ભક્તિ કરીશ તો તે હંમેશા-સ્થિર પવિત્ર પ્રભુને પોતાની અંદર વસાવી લઈશ ॥૫॥
ਸੋਹਾਗਣੀ ਸਦਾ ਪਿਰੁ ਪਾਇਆ ਹਉਮੈ ਆਪੁ ਗਵਾਇ ॥
સારા ભાગ્યોવાળી જીવ-સ્ત્રી પોતાની અંદરથી અહંકાર ગુમાવીને હંમેશા-સ્થિર પ્રભુ-પતિને મળી જાય છે
ਪਿਰ ਸੇਤੀ ਅਨਦਿਨੁ ਗਹਿ ਰਹੀ ਸਚੀ ਸੇਜ ਸੁਖੁ ਪਾਇ ॥੬॥
તે દરેક સમયે પ્રભુ-પતિના ચરણોથી જોડાઈ રહે છે તેના હ્રદયની પથારી સ્થિર થઇ જાય છે તે હંમેશા આધ્યાત્મિક આનંદ મેળવે છે ॥૬॥
ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕਰਿ ਗਏ ਪਲੈ ਕਿਛੁ ਨ ਪਾਇ ॥
હે ભાઈ! જે લોકો આ જ કહેતાં-કહેતાં જગતથી ચાલ્યો ગયો કે આ મારી માયા છે આ મારી મિલકત છે તેના હાથ-પાલવે કાંઈ પણ પડ્યું નહિ.
ਮਹਲੁ ਨਾਹੀ ਡੋਹਾਗਣੀ ਅੰਤਿ ਗਈ ਪਛੁਤਾਇ ॥੭॥
દુર્ભાગ્યપૂર્ણ જીવ-સ્ત્રીને પરમાત્માના ચરણોમાં ઠેકાણું મળતું નથી તે દુનિયાથી અંતે હાથ ઘસતી જ જાય છે ॥૭॥
ਸੋ ਪਿਰੁ ਮੇਰਾ ਏਕੁ ਹੈ ਏਕਸੁ ਸਿਉ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥
હે જીવ-સ્ત્રી! હંમેશા કાયમ રહેનાર પ્રભુ-પતિ ફક્ત એક જ છે તે એકના ચરણોમાં ધ્યાન જોડી રાખ.
ਨਾਨਕ ਜੇ ਸੁਖੁ ਲੋੜਹਿ ਕਾਮਣੀ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਮੰਨਿ ਵਸਾਇ ॥੮॥੧੧॥੩੩॥
નાનક કહે છે, હે જીવ-સ્ત્રી! જો તું સુખ પ્રાપ્ત કરવા ઈચ્છે છે તો તે પરમાત્માનું નામ પોતાના મનમાં વસાવી રાખ ॥૮॥૧૧॥૩૩॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੩ ॥
આશા મહેલ ૩॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਚਖਾਇਓਨੁ ਰਸੁ ਆਇਆ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥
જેને આધ્યાત્મિક જીવન દેનાર નામ-જળ પરમાત્માએ ગુરુ દ્વારા પોતે ચખાવ્યુ તેને આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં પ્રેમમાં ટકીને તેનો સ્વાદ આવી ગયો
ਸਚਾ ਵੇਪਰਵਾਹੁ ਹੈ ਤਿਸ ਨੋ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਇ ॥੧॥
તેને આ પણ સમજ આવી ગઈ કે તે હંમેશા-સ્થિર પ્રભુ ચિંતામુક્ત છે તેને થોડી માત્ર પણ કોઈ પ્રકારની કોઈ લાલચ નથી ॥૧॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਚਾ ਵਰਸਦਾ ਗੁਰਮੁਖਾ ਮੁਖਿ ਪਾਇ ॥
હે ભાઈ! હંમેશા-સ્થિર રહેનાર અને આધ્યાત્મિક જીવન દેનાર નામ-જળ દરેક જગ્યાએ વરસી રહ્યો છે. પરંતુ આ પડે છે તે મનુષ્યોના મુખમાં જે ગુરુની સન્મુખ રહે છે.
ਮਨੁ ਸਦਾ ਹਰੀਆਵਲਾ ਸਹਜੇ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં ટકીને હરિના ગુણ ગાઈ-ગાઈને તેનું મન હંમેશા ખીલેલુ રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਮਨਮੁਖਿ ਸਦਾ ਦੋਹਾਗਣੀ ਦਰਿ ਖੜੀਆ ਬਿਲਲਾਹਿ ॥
હે ભાઈ! પોતાના મનની પાછળ ચાલનારી જીવ-સ્ત્રીઓ હંમેશા દુર્ભાગ્યશાળી રહે છે તે પ્રભુના ઓટલા પર ઉભી ઉભી તડપે છે.
ਜਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਪਿਰ ਕਾ ਸੁਆਦੁ ਨ ਆਇਓ ਜੋ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿਆ ਸੋੁ ਕਮਾਹਿ ॥੨॥
જેને પ્રભુ પતિના મેળાપનો ક્યારેય પણ સ્વાદ આવ્યો નથી તે તે જ મનમુખતાવાળા કર્મ કમાતી રહે છે જે તડપે-દરબારથી તેના પાછલા કરેલા કર્મો પ્રમાણે તેના માથા પર લખેલ છે ॥૨॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੀਜੇ ਸਚੁ ਜਮੈ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਵਾਪਾਰੁ ॥
ગુરુની સન્મુખ રહેનાર મનુષ્ય હંમેશા-સ્થિર હરિ-નામ પોતાના હૃદય-ખેતરમાં વાવે છે આ નામ જ ત્યાં જ ઉગે છે હંમેશા સ્થિર નામને જ તે પોતાનો વણજ-વ્યાપાર બનાવે છે.
ਜੋ ਇਤੁ ਲਾਹੈ ਲਾਇਅਨੁ ਭਗਤੀ ਦੇਇ ਭੰਡਾਰ ॥੩॥
જે મનુષ્યોને પ્રભુએ આ લાભશાળી કામમાં લગાવેલ છે તેને પોતાની ભક્તિનો ખજાનો દઈ દે છે ॥૩॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਦਾ ਸੋਹਾਗਣੀ ਭੈ ਭਗਤਿ ਸੀਗਾਰਿ ॥
ગુરુની સન્મુખ રહેનારી જીવ-સ્ત્રીઓ હંમેશા સૌભાગ્યશાળી હોય છે તે પ્રભુના ડર-અદબમાં રહીને પ્રભુની ભક્તિ દ્વારા પોતાનું આધ્યાત્મિક જીવન સોહામણું બનાવે છે
ਅਨਦਿਨੁ ਰਾਵਹਿ ਪਿਰੁ ਆਪਣਾ ਸਚੁ ਰਖਹਿ ਉਰ ਧਾਰਿ ॥੪॥
તે દરેક સમયે પ્રભુ-પતિના મેળાપનો આનંદ લે છે તે હંમેશા-સ્થિર હરિ-નામને પોતાના હૃદયમાં ટકાવી રાખે છે ॥૪॥
ਜਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਪਿਰੁ ਰਾਵਿਆ ਆਪਣਾ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਵਿਟਹੁ ਬਲਿ ਜਾਉ ॥
હે ભાઈ! હું બલિહાર જાવ છું તેનાથી જેને પ્રભુ-પતિનો મેળાપ હંમેશા મેળવ્યો છે
ਸਦਾ ਪਿਰ ਕੈ ਸੰਗਿ ਰਹਹਿ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਇ ॥੫॥
તે પોતાની અંદરથી સ્વયં-ભાવ દૂર કરીને હંમેશા પ્રભુ-પતિના ચરણોમાં જોડાયેલી રહે છે ॥૫॥
ਤਨੁ ਮਨੁ ਸੀਤਲੁ ਮੁਖ ਉਜਲੇ ਪਿਰ ਕੈ ਭਾਇ ਪਿਆਰਿ ॥
પ્રભુ-પતિના પ્રેમમાં પ્યારમાં રહેનારીઓના મન અને હ્રદય ઠંડા-ઠાર રહે છે તેના મુખ લોક-પરલોકમાં પ્રકાશિત થઇ જાય છે.
ਸੇਜ ਸੁਖਾਲੀ ਪਿਰੁ ਰਵੈ ਹਉਮੈ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਮਾਰਿ ॥੬॥
પોતાની અંદરથી અહંકારની તૃષ્ણાને મારીને તેની હૃદય પથારી સુખદાયી થઇ જાય છે પ્રભુ-પતિ તે પથારી પર હંમેશા આવીને ટકી રહે છે ॥૬॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਘਰਿ ਆਇਆ ਗੁਰ ਕੈ ਹੇਤਿ ਅਪਾਰਿ ॥
ગુરુની અપાર કૃપાની કૃપાથી પ્રભુ કૃપા કરીને જે જીવ-સ્ત્રીના હૃદય-ઘરમાં આવી વસે છે
ਵਰੁ ਪਾਇਆ ਸੋਹਾਗਣੀ ਕੇਵਲ ਏਕੁ ਮੁਰਾਰਿ ॥੭॥
તે સૌભાગ્યવતી તે પ્રભુ-પતિને મળી જાય છે જે પોતાના જેવો એક પોતે જ છે ॥૭॥
ਸਭੇ ਗੁਨਹ ਬਖਸਾਇ ਲਇਓਨੁ ਮੇਲੇ ਮੇਲਣਹਾਰਿ ॥
હે ભાઈ! ગુરુની શરણ પડીને જે મનુષ્યએ પ્રભુની મહિમા કરી તેને પાછલા કરેલ પોતાના બધા પાપ બક્ષાવી લીધા મળાવવાનું સામર્થ્ય રાખનાર પ્રભુએ તેને પોતાના ચરણોમાં મળાવી લીધો.
ਨਾਨਕ ਆਖਣੁ ਆਖੀਐ ਜੇ ਸੁਣਿ ਧਰੇ ਪਿਆਰੁ ॥੮॥੧੨॥੩੪॥
નાનક કહે છે, હે ભાઈ! પ્રભુની મહિમાનાં બોલ જ બોલવા જોઈએ જેને સાંભળીને તે પ્રભુ અમારી સાથે પ્રેમ કરે ॥૮॥૧૨॥૩૪॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੩ ॥
આશા મહેલ ૩॥
ਸਤਿਗੁਰ ਤੇ ਗੁਣ ਊਪਜੈ ਜਾ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਲੈ ਸੋਇ ॥
જયારે પ્રભુ તે ગુરુથી મળાવી દે છે ત્યારે ગુરુથી ગુણોનું દાન મળે છે