Page 426
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੩ ॥
આશા મહેલ ૩॥
ਆਪੈ ਆਪੁ ਪਛਾਣਿਆ ਸਾਦੁ ਮੀਠਾ ਭਾਈ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માનું નામ-રસ ચાખવાથી મનુષ્ય પોતાના જ આધ્યાત્મિક જીવનને શોધવા લાગી જાય છે અને આ રીતે નામ-રસનો સ્વાદ મીઠો આવવા લાગી પડે છે.
ਹਰਿ ਰਸਿ ਚਾਖਿਐ ਮੁਕਤੁ ਭਏ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਸਾਚੋ ਭਾਈ ॥੧॥
નામ-રસની કૃપાથી જેને હંમેશા-સ્થિર રહેનાર પરમાત્મા પ્રેમાળ લાગવા લાગી પડે છે તે માયાના મોહથી મુક્ત થઇ જાય છે. ॥૧॥
ਹਰਿ ਜੀਉ ਨਿਰਮਲ ਨਿਰਮਲਾ ਨਿਰਮਲ ਮਨਿ ਵਾਸਾ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા ફક્ત પવિત્ર છે તેનો નિવાસ પવિત્ર મનમાં જ થઈ શકે છે.
ਗੁਰਮਤੀ ਸਾਲਾਹੀਐ ਬਿਖਿਆ ਮਾਹਿ ਉਦਾਸਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જો ગુરુની બુદ્ધિ પર ચાલીને પરમાત્માની મહિમા કરતો રહે તો માયામાં રહેતા જ માયાથી નિર્લિપ થઈ શકે છે.॥૧॥વિરામ॥
ਬਿਨੁ ਸਬਦੈ ਆਪੁ ਨ ਜਾਪਈ ਸਭ ਅੰਧੀ ਭਾਈ ॥
હે ભાઈ! ગુરુના શબ્દ વગર પોતાના આધ્યાત્મિક જીવનને પરખી શકતો નથી શબ્દ વગર આખી દુનિયા માયાના મોહમાં અંધ થયેલી રહે છે.
ਗੁਰਮਤੀ ਘਟਿ ਚਾਨਣਾ ਨਾਮੁ ਅੰਤਿ ਸਖਾਈ ॥੨॥
ગુરુની બુદ્ધિથી હૃદયમાં વસાવેલું નામ આધ્યાત્મિક જીવન માટે પ્રકાશ દે છે અંત સમયે પણ હરિ-નામ જ મિત્ર બને છે ॥૨॥
ਨਾਮੇ ਹੀ ਨਾਮਿ ਵਰਤਦੇ ਨਾਮੇ ਵਰਤਾਰਾ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય ગુરુની બુદ્ધિ પર ચાલે છે તે હંમેશા હરિ-નામમાં જ લીન રહે છે નામમાં લીન જ તે દુનિયાના કામકાજ કરે છે
ਅੰਤਰਿ ਨਾਮੁ ਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਹੈ ਨਾਮੇ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰਾ ॥੩॥
તેના હૃદયમાં નામ ટકી રહે છે તેના મુખમાં નામ વસે છે તે ગુરુ-શબ્દ દ્વારા હરિ-નામનો વિચાર કરતો રહે છે ॥૩॥
ਨਾਮੁ ਸੁਣੀਐ ਨਾਮੁ ਮੰਨੀਐ ਨਾਮੇ ਵਡਿਆਈ ॥
હે ભાઈ! દરેક સમયે હરિ-નામ સાંભળવું જોઈએ હરિ-નામમાં મન લગાવવું જોઈએ હરિ-નામની કૃપાથી લોક-પરલોકમાં આદર મળે છે.
ਨਾਮੁ ਸਲਾਹੇ ਸਦਾ ਸਦਾ ਨਾਮੇ ਮਹਲੁ ਪਾਈ ॥੪॥
જે મનુષ્ય હંમેશા દરેક સમયે હરિની મહિમા કરે છે તે હરિ નામ દ્વારા હરિ-ચરણોમાં ઠેકાણું શોધી લે છે ॥૪॥
ਨਾਮੇ ਹੀ ਘਟਿ ਚਾਨਣਾ ਨਾਮੇ ਸੋਭਾ ਪਾਈ ॥
હે ભાઈ! હરિ-નામથી હૃદયમાં આધ્યાત્મિક જીવન માટે પ્રકાશ ઉત્પન્ન થાય છે દરેક જગ્યાએ શોભા મળે છે
ਨਾਮੇ ਹੀ ਸੁਖੁ ਊਪਜੈ ਨਾਮੇ ਸਰਣਾਈ ॥੫॥
આધ્યાત્મિક આનંદ પ્રાપ્ત થાય છે હરિની જ શરણ પડી રહે છે ॥૫॥
ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਕੋਇ ਨ ਮੰਨੀਐ ਮਨਮੁਖਿ ਪਤਿ ਗਵਾਈ ॥
હે ભાઈ! નામ સ્મરણ વગર કોઈ પણ મનુષ્યને દરબારમાં આદર મળતો નથી પોતાના મનની પાછળ ચાલનાર મનુષ્ય દરબારમાં ઈજ્જત ગુમાવી બેસે છે.
ਜਮ ਪੁਰਿ ਬਾਧੇ ਮਾਰੀਅਹਿ ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ ਗਵਾਈ ॥੬॥
આવા મનુષ્ય યમની પુરીમાં બંધાયેલ માર ખાય છે તે પોતાનો મનુષ્ય જન્મ વ્યર્થ ગુમાવી જાય છે ॥૬॥
ਨਾਮੈ ਕੀ ਸਭ ਸੇਵਾ ਕਰੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਬੁਝਾਈ ॥
હે ભાઈ! આખી દુનિયા હરિ-નામ જપનારની સેવા કરે છે નામ જપવાની સમજ ગુરુ બક્ષે છે.
ਨਾਮਹੁ ਹੀ ਨਾਮੁ ਮੰਨੀਐ ਨਾਮੇ ਵਡਿਆਈ ॥੭॥
હે ભાઈ! દરેક જગ્યાએ નામ જપનારને જ આદર મળે છે નામની કૃપાથી જ લોક-પરલોકમાં ઈજ્જત મળે છે ॥૭॥
ਜਿਸ ਨੋ ਦੇਵੈ ਤਿਸੁ ਮਿਲੈ ਗੁਰਮਤੀ ਨਾਮੁ ਬੁਝਾਈ ॥
પરંતુ હે ભાઈ! હરિ-નામ ફક્ત એને જ મળે છે જેને હરિ પોતે આપે છે જેને ગુરુની બુદ્ધિ પર ચલાવીને નામ સ્મરણની સમજ બક્ષે છે.
ਨਾਨਕ ਸਭ ਕਿਛੁ ਨਾਵੈ ਕੈ ਵਸਿ ਹੈ ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਕੋ ਪਾਈ ॥੮॥੭॥੨੯॥
હે નાનક! દરેક આદર-માન હરિ-નામના વશમાં છે. કોઈ દુર્લભ મનુષ્ય જ ખુબ ભાગ્યથી હરિ-નામ પ્રાપ્ત કરે છે ॥૮॥૭॥૨૯॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੩ ॥
આશા મહેલ ૩॥
ਦੋਹਾਗਣੀ ਮਹਲੁ ਨ ਪਾਇਨ੍ਹ੍ਹੀ ਨ ਜਾਣਨਿ ਪਿਰ ਕਾ ਸੁਆਉ ॥
દુર્ભાગ્યશાળી જીવ-સ્ત્રીઓ પ્રભુ-પતિનું ઠેકાણું શોધી શકતી નથી તે પ્રભુ-પતિના મેળાપનો આનંદ જાણી શકતી નથી.
ਫਿਕਾ ਬੋਲਹਿ ਨਾ ਨਿਵਹਿ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਸੁਆਉ ॥੧॥
તે કડવાં વચન બોલે છે નમવાનું જાણતી નથી માયાનો પ્રેમ જ તેના જીવનનો પ્રેમ બની રહે છે ॥૧॥
ਇਹੁ ਮਨੂਆ ਕਿਉ ਕਰਿ ਵਸਿ ਆਵੈ ॥
હે ભાઈ! શું તને ખબર છે કે આ મન કઈ રીતે કાબુમાં આવે છે?
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਠਾਕੀਐ ਗਿਆਨ ਮਤੀ ਘਰਿ ਆਵੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જો આ મનને ગુરુની કૃપાથી જ વિકારોથી આને રોકી શકાય છે ગુરુના બક્ષેલ જ્ઞાનની મતિના આશરે આ મન અંતરાત્મામાં આવી ટકે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸੋਹਾਗਣੀ ਆਪਿ ਸਵਾਰੀਓਨੁ ਲਾਇ ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਆਰੁ ॥
હે ભાઈ! સૌભાગ્યપૂર્ણવાળીઓને પોતાના પ્રેમ-પ્યારનું દાન દઈને પરમાત્માએ પોતાના સુંદર જીવનવાળી બનાવી દીધી છે.
ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਭਾਣੈ ਚਲਦੀਆ ਨਾਮੇ ਸਹਜਿ ਸੀਗਾਰੁ ॥੨॥
તે હંમેશા ગુરુની રજામાં જીવન વિતાવે છે. નામમાં આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં ટકી રહેવું તેના આધ્યાત્મિક જીવનનો શણગાર છે ॥૨॥
ਸਦਾ ਰਾਵਹਿ ਪਿਰੁ ਆਪਣਾ ਸਚੀ ਸੇਜ ਸੁਭਾਇ ॥
તે જીવ-સ્ત્રીઓ હંમેશા પોતાના પતિ-પ્રભુને હૃદયમાં વસાવી રાખે છે પ્રેમની કૃપાથી તેનું હૃદય પ્રભુ-પતિ માટે હંમેશા ટકી રહેનારી અટળ પથારી બની રહે છે
ਪਿਰ ਕੈ ਪ੍ਰੇਮਿ ਮੋਹੀਆ ਮਿਲਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸੁਖੁ ਪਾਇ ॥੩॥
આ રીતે આધ્યાત્મિક આનંદ પ્રાપ્ત કરીને પ્રીતમ પ્રભુને મળીને તે પ્રભુ-પતિના પ્રેમમાં મસ્ત રહે છે ॥૩॥
ਗਿਆਨ ਅਪਾਰੁ ਸੀਗਾਰੁ ਹੈ ਸੋਭਾਵੰਤੀ ਨਾਰਿ ॥
હે ભાઈ! જે જીવ-સ્ત્રીને પ્રભુ-પતિએ પોતે સંવારી દીધી તે જીવ-સ્ત્રી શોભા કમાય છે ગુરુનું બક્ષેલું તેની પાસે ક્યારેય ના સમાપ્ત થનાર આધ્યાત્મિક શણગાર છે.
ਸਾ ਸਭਰਾਈ ਸੁੰਦਰੀ ਪਿਰ ਕੈ ਹੇਤਿ ਪਿਆਰਿ ॥੪॥
પ્રભુ-પતિના પ્રેમ-પ્યારની કૃપાથી તે સુંદર જીવનવાળી બની જાય છે તે પ્રભુ-પાતશાહની પટરાણી બની જાય છે ॥૪॥
ਸੋਹਾਗਣੀ ਵਿਚਿ ਰੰਗੁ ਰਖਿਓਨੁ ਸਚੈ ਅਲਖਿ ਅਪਾਰਿ ॥
હે ભાઈ! હંમેશા-સ્થિર અલખ અને અપાર પ્રભુએ સુહાગણ જીવ-સ્ત્રીઓના હૃદયમાં પોતાનો પ્રેમ પોતે ટકાવીને રાખ્યો છે
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਨਿ ਆਪਣਾ ਸਚੈ ਭਾਇ ਪਿਆਰਿ ॥੫॥
તે ગુરુની બતાવેલી સેવા કરતી રહે છે અને હંમેશા-સ્થિર રહેનાર પરમાત્માના પ્રેમમાં પ્યારમાં મસ્ત રહે છે ॥૫॥
ਸੋਹਾਗਣੀ ਸੀਗਾਰੁ ਬਣਾਇਆ ਗੁਣ ਕਾ ਗਲਿ ਹਾਰੁ ॥
હે ભાઈ! જે જીવ-સ્ત્રીઓના માથા પર પતિ-પ્રભુનો હાથ છે તેને પતિ-પ્રભુના ગુણોને પોતાના જીવનનું ઘરેણું બનાવ્યું છે પ્રભુના ગુણોને હાર બનાવીને પોતાના ગળામાં નાખેલ છે.
ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਰਮਲੁ ਤਨਿ ਲਾਵਣਾ ਅੰਤਰਿ ਰਤਨੁ ਵੀਚਾਰੁ ॥੬॥
તે પ્રભુ-પતિના પ્રેમની સુગંધને પોતાના શરીર પર લગાવે છે તે પોતાના દિલમાં પ્રભુના ગુણોના વિચારનો રત્ન સાંભળીને રાખે છે ॥૬॥
ਭਗਤਿ ਰਤੇ ਸੇ ਊਤਮਾ ਜਤਿ ਪਤਿ ਸਬਦੇ ਹੋਇ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય પ્રભુની ભક્તિના રંગમાં રંગાઈ જાય છે તે ઊંચી જાતિવાળો છે ગુરુના શબ્દમાં જોડાવાથી જ ઊંચી જાતિ બને છે ઊંચું કુળ બને છે.
ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਸਭ ਨੀਚ ਜਾਤਿ ਹੈ ਬਿਸਟਾ ਕਾ ਕੀੜਾ ਹੋਇ ॥੭॥
પ્રભુના નામથી વંચિત આખી દુનિયા જ નીચ જાતિની છે. નામથી તૂટીને દુનિયા વિકારોની ગંદકીમાં ટકી રહે છે જાણે વિષનો કીડો વિષમાં જ મગ્ન રહે છે ॥૭॥
ਹਉ ਹਉ ਕਰਦੀ ਸਭ ਫਿਰੈ ਬਿਨੁ ਸਬਦੈ ਹਉ ਨ ਜਾਇ ॥
હે ભાઈ! પ્રભુના નામથી તૂટીને આખી દુનિયા અહમ અહંકારમાં મસ્ત થઈને ફરે છે ગુરુના શબ્દ વગર આ અહમ દૂર થઈ શકતો નથી.
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਤਿਨ ਹਉਮੈ ਗਈ ਸਚੈ ਰਹੇ ਸਮਾਇ ॥੮॥੮॥੩੦॥
હે નાનક! જે લોકો પરમાત્માના નામ-રંગમાં રંગાઈ જાય છે તેનો અહંકાર દૂર થઈ જાય છે તે હંમેશા સ્થિર રહેનાર પરમાત્માની યાદમાં લીન રહે છે ॥૮॥૮॥૩0॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੩ ॥
આશા મહેલ ૩॥
ਸਚੇ ਰਤੇ ਸੇ ਨਿਰਮਲੇ ਸਦਾ ਸਚੀ ਸੋਇ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય હંમેશા-સ્થિર પ્રભુના નામ રંગમાં રંગાઈ જાય છે તે પવિત્ર જીવનવાળો થઈ જાય છે તેને હંમેશા કાયમ રહેનારી શોભા મળે છે
ਐਥੈ ਘਰਿ ਘਰਿ ਜਾਪਦੇ ਆਗੈ ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਪਰਗਟੁ ਹੋਇ ॥੧॥
આ દુનિયામાં તે દરેક ઘરમાં પ્રમુખ થઈ જાય છે આગળ પરલોકમાં પણ તેની શોભા હંમેશા માટે ઉજાગર થઈ જાય છે ॥૧॥