Page 396
ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਜਾ ਕਉ ਭਇਆ ਦਇਆਲਾ
નાનક કહે છે, જે મનુષ્ય પર ગુરુ દયાવાન થઈ જાય છે
ਸੋ ਜਨੁ ਹੋਆ ਸਦਾ ਨਿਹਾਲਾ ॥੪॥੬॥੧੦੦॥
તે મનુષ્ય આધ્યાત્મિક આનંદ મેળવે છે ॥૪॥૬॥૧૦૦॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਸਤਿਗੁਰ ਸਾਚੈ ਦੀਆ ਭੇਜਿ ॥
હે ભાઈ! હંમેશા કાયમ રહેનાર પરમાત્માએ ગુરુ નાનકને જગતમાં મોકલ્યો છે
ਚਿਰੁ ਜੀਵਨੁ ਉਪਜਿਆ ਸੰਜੋਗਿ ॥
તેની સંગતિની કૃપાથી શીખોના દિલમાં અટલ આધ્યાત્મિક જીવન ઉત્પન્ન થઈ રહ્યું છે.
ਉਦਰੈ ਮਾਹਿ ਆਇ ਕੀਆ ਨਿਵਾਸੁ ॥
હે ભાઈ! જેમ જ્યારે માના પેટમાં બાળક આવી નિવાસ કરે છે તો માના મનમાં ખૂબ ખુશી ઉત્પન્ન થાય છે
ਮਾਤਾ ਕੈ ਮਨਿ ਬਹੁਤੁ ਬਿਗਾਸੁ ॥੧॥
તેમ જ શીખની અંદર અટલ આધ્યાત્મિક જીવન ઉત્પન્ન કરે છે ॥૧॥
ਜੰਮਿਆ ਪੂਤੁ ਭਗਤੁ ਗੋਵਿੰਦ ਕਾ ॥
હે ભાઈ! ગુરુ નાનક પરમાત્માનો ભક્ત ઉત્પન્ન થયેલ પરમાત્માનો પુત્ર ઉત્પન્ન થયો
ਪ੍ਰਗਟਿਆ ਸਭ ਮਹਿ ਲਿਖਿਆ ਧੁਰ ਕਾ ॥ ਰਹਾਉ ॥
તેની કૃપાથી તેની શરણ આવનાર બધા જીવોની અંદર ધૂર-દરબારથી સેવા-ભક્તિના લેખ અંકુરિત થઈ રહ્યા છે ॥૧॥વિરામ॥
ਦਸੀ ਮਾਸੀ ਹੁਕਮਿ ਬਾਲਕ ਜਨਮੁ ਲੀਆ ॥
હે ભાઈ! જેમ જે ઘરમાં પરમાત્માના હુકમ પ્રમાણે દસમા મહિને પુત્ર ઉત્પન્ન થાય છે
ਮਿਟਿਆ ਸੋਗੁ ਮਹਾ ਅਨੰਦੁ ਥੀਆ ॥
તો તે ઘરમાંથી ગમ મટી જાય છે અને ખૂબ ઉત્સાહ હોય છે
ਗੁਰਬਾਣੀ ਸਖੀ ਅਨੰਦੁ ਗਾਵੈ ॥
તેમજ જે સત્સંગી બહેનપણી ગુરુની મહિમાની વાણી ગાય છે તે આધ્યાત્મિક આનંદ મેળવે છે.
ਸਾਚੇ ਸਾਹਿਬ ਕੈ ਮਨਿ ਭਾਵੈ ॥੨॥
અને તે હંમેશા સ્થિર રહેનાર પ્રભુના મનને પ્રેમાળ લાગે છે ॥૨॥
ਵਧੀ ਵੇਲਿ ਬਹੁ ਪੀੜੀ ਚਾਲੀ ॥
આ ગુરુશિખ જ ગુરુની પરમાત્માની વધી રહેતી વેલ છે ચાલી રહેતી પેઢી છે
ਧਰਮ ਕਲਾ ਹਰਿ ਬੰਧਿ ਬਹਾਲੀ ॥
ગુરુ તે ગુરુશિખોમાં પરમાત્માની ધર્મ-સતા પાક્કી કરીને ટકાવી દે છે
ਮਨ ਚਿੰਦਿਆ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦਿਵਾਇਆ ॥
તે ચિંતાથી રહિત થઈ જાય છે સદગુરુ તેને મન-ઇચ્છિત ફળ આપે છે
ਭਏ ਅਚਿੰਤ ਏਕ ਲਿਵ ਲਾਇਆ ॥੩॥
હે ભાઈ! જે ભાગ્યશાળી મનુષ્ય ગુરુની સંગતિની કૃપાથી એક પરમાત્મામાં ધ્યાન જોડે છે ॥૩॥
ਜਿਉ ਬਾਲਕੁ ਪਿਤਾ ਊਪਰਿ ਕਰੇ ਬਹੁ ਮਾਣੁ ॥
તે પોતાના ગુરુ પર આમ ગર્વ કરે છે જેમ કોઈ પુત્ર પોતાના પિતા પર માન કરે છે
ਬੁਲਾਇਆ ਬੋਲੈ ਗੁਰ ਕੈ ਭਾਣਿ ॥
હે ભાઈ! હવે આ કોઈ છુપાયેલી વાત નથી દરેક કોઈ જાણે છે કે જે મનુષ્ય પર ગુરુ નાનક દયાવાન થાય છે
ਗੁਝੀ ਛੰਨੀ ਨਾਹੀ ਬਾਤ ॥
જેને નામનું દાન દે છે તે જે કાંઈ બોલે છે ગુરુનું પ્રેરિત થયેલું ગુરુની રજામાં જ બોલે છે
ਗੁਰੁ ਨਾਨਕੁ ਤੁਠਾ ਕੀਨੀ ਦਾਤਿ ॥੪॥੭॥੧੦੧॥
તે શીખ ગુરુથી મદદની અપેક્ષા પણ તેમ જ રાખે છે જેમ પુત્ર પિતાથી ॥૪॥૭॥૧૦૧॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਰਾਖਿਆ ਦੇ ਹਾਥ ॥
હે ભાઈ! જે સેવકને સંપૂર્ણ ગુરુ પોતાનો હાથ આપીને વિકાર વગેરેથી બચાવીને રાખે છે
ਪ੍ਰਗਟੁ ਭਇਆ ਜਨ ਕਾ ਪਰਤਾਪੁ ॥੧॥
તેની શોભા-ઉપમા આખા જગતમાં પ્રગટ થઈ જાય છે ॥૧॥
ਗੁਰੁ ਗੁਰੁ ਜਪੀ ਗੁਰੂ ਗੁਰੁ ਧਿਆਈ ॥
હે ભાઈ! હું હંમેશા ગુરુને જ યાદ કરું છું હંમેશા ગુરુનું જ ધ્યાન ધરું છું.
ਜੀਅ ਕੀ ਅਰਦਾਸਿ ਗੁਰੂ ਪਹਿ ਪਾਈ ॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુથી જ હું પોતાના મનની માંગેલી જરૂરિયાતો મેળવું છું ॥૧॥વિરામ॥
ਸਰਨਿ ਪਰੇ ਸਾਚੇ ਗੁਰਦੇਵ ॥
હે ભાઈ! જે સેવક હંમેશા સ્થિર પ્રભુનું રૂપ સદ્દગુરુનો આશરો લે છે
ਪੂਰਨ ਹੋਈ ਸੇਵਕ ਸੇਵ ॥੨॥
તેની સેવાની મહેનત સફળ થઈ જાય છે ॥૨॥
ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਜੋਬਨੁ ਰਾਖੈ ਪ੍ਰਾਨ ॥
ગુરુ શરણ પડેલ સેવકની જીદને શરીરને જોબનને પ્રાણોને વિકાર વગેરેથી બચાવીને રાખે છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਕਉ ਕੁਰਬਾਨ ॥੩॥੮॥੧੦੨॥
નાનક કહે છે, હે ભાઈ! પોતાને ગુરુને હવાલે કરી દેવો જોઈએ ॥૩॥૮॥૧૦૨॥
ਆਸਾ ਘਰੁ ੮ ਕਾਫੀ ਮਹਲਾ ੫॥
આશા ઘર ૮ કાફી મહેલ ૫
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਮੈ ਬੰਦਾ ਬੈ ਖਰੀਦੁ ਸਚੁ ਸਾਹਿਬੁ ਮੇਰਾ ॥
હે ભાઈ! મારો માલિક હંમેશા કાયમ રહેનાર છે હું તેનો મૂલ્ય ખરીદાયેલ ગુલામ છું.
ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਸਭੁ ਤਿਸ ਦਾ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਹੈ ਤੇਰਾ ॥੧॥
મારી આ જીંદ મારું આ શરીર બધું જ તે માલિક પ્રભુનું જ દીધેલું છે. હે પ્રભુ! મારી પાસે જે કંઈ પણ છે બધું જ તારું બક્ષેલું છે ॥૧॥
ਮਾਣੁ ਨਿਮਾਣੇ ਤੂੰ ਧਣੀ ਤੇਰਾ ਭਰਵਾਸਾ ॥
હે પ્રભુ! મારા નીમાણાનો તું જ માન છે મને તારો જ ભરોસો છે.
ਬਿਨੁ ਸਾਚੇ ਅਨ ਟੇਕ ਹੈ ਸੋ ਜਾਣਹੁ ਕਾਚਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પ્રભુ! જે મનુષ્યને હંમેશા સ્થિર રહેનાર પરમાત્મા વગર કોઈ બીજી ચમક ટકેલી રહે તો સમજ કે તે હવે નબળા જીવનવાળો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਤੇਰਾ ਹੁਕਮੁ ਅਪਾਰ ਹੈ ਕੋਈ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਏ ॥
હે પ્રકભુ! તારો હુકમ અનંત છે કોઈ જીવ તારા હુકમનો અંત મેળવી શકતો નથી
ਜਿਸੁ ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ਭੇਟਸੀ ਸੋ ਚਲੈ ਰਜਾਏ ॥੨॥
તારી કૃપાથી જે મનુષ્યને ગુરુ મળી જાય છે તે તારા હુકમમાં ચાલે છે ॥૨॥
ਚਤੁਰਾਈ ਸਿਆਣਪਾ ਕਿਤੈ ਕਾਮਿ ਨ ਆਈਐ ॥
હે ભાઈ! સુખો માટે મનુષ્ય અનેક ચતુરાઈઓ અને સમજદારીઓ કરે છે પરંતુ કોઈ સમજદારી કોઈ ચતુરાઈ કોઈ કામ આવતી નથી.
ਤੁਠਾ ਸਾਹਿਬੁ ਜੋ ਦੇਵੈ ਸੋਈ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ॥੩॥
તે જ સુખ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે જે સુખ માલિક પ્રભુ ખુશ થઈને દે છે ॥૩॥
ਜੇ ਲਖ ਕਰਮ ਕਮਾਈਅਹਿ ਕਿਛੁ ਪਵੈ ਨ ਬੰਧਾ ॥
હે ભાઈ! દુનિયામાં સુખ-દુઃખનું ચક્કર ચાલતું રહે છે દુ:ખના ત્યાગ માટે જો લાખોય નિહિત ધાર્મિક કર્મ કરવામાં આવે તો પણ દુઃખોના રસ્તામાં કોઈ અવરોધ પડી શકતો નથી.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਕੀਤਾ ਨਾਮੁ ਧਰ ਹੋਰੁ ਛੋਡਿਆ ਧੰਧਾ ॥੪॥੧॥੧੦੩॥
દાસ નાનક કહે છે, મેં તો પરમાત્માના નામને જ આશરો બનાવ્યો છે અને સુખો માટે બીજી દોડ-ભાગ છોડી દીધી છે ॥૪॥૧॥૧૦૩॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਸਰਬ ਸੁਖਾ ਮੈ ਭਾਲਿਆ ਹਰਿ ਜੇਵਡੁ ਨ ਕੋਈ ॥
હે ભાઈ! મેં દુનિયાના બધા સુખોને શોધીને જોયા છે પરમાત્માના મેળાપની સરખામણીનું બીજું કોઈ સુખ નથી.
ਗੁਰ ਤੁਠੇ ਤੇ ਪਾਈਐ ਸਚੁ ਸਾਹਿਬੁ ਸੋਈ ॥੧॥
અને તે હંમેશા કાયમ રહેનાર માલિક-પરમાત્મા ખુશ થયેલા ગુરુ દ્વારા જ મળી શકે છે ॥૧॥
ਬਲਿਹਾਰੀ ਗੁਰ ਆਪਣੇ ਸਦ ਸਦ ਕੁਰਬਾਨਾ ॥
હે ભાઈ! હું પોતાના ગુરૂથી હંમેશા બલિહાર જાવ છું હું ગુરુની પાસે અરજી કરું છું,
ਨਾਮੁ ਨ ਵਿਸਰਉ ਇਕੁ ਖਿਨੁ ਚਸਾ ਇਹੁ ਕੀਜੈ ਦਾਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ગુરુ! મને આ દાન આપ કે હું પરમાત્માનું નામ એક ક્ષણ માટે પણ એક પળ માટે પણ ન ભૂલું ॥૧॥ વિરામ॥
ਭਾਗਠੁ ਸਚਾ ਸੋਇ ਹੈ ਜਿਸੁ ਹਰਿ ਧਨੁ ਅੰਤਰਿ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યના હૃદયમાં પરમાત્માનું નામ-ધન વસતું હોય તે જ વાસ્તવિક શાહુકાર છે