Page 391
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਨਾ ਓਹੁ ਮਰਤਾ ਨਾ ਹਮ ਡਰਿਆ ॥
હે ભાઈ! અમારી જીવોની પરમાત્માથી કોઈ અલગ હસ્તી નથી. તે પોતે જ જીવાત્મા-રૂપમાં શરીરોની અંદર વર્તી રહ્યો છે તે પરમાત્મા કયારેય મરતો નથી અમારી અંદર પણ તે પોતે જ છે આપણને પણ મૃત્યુથી ડર ના હોવો જોઈએ.
ਨਾ ਓਹੁ ਬਿਨਸੈ ਨਾ ਹਮ ਕੜਿਆ ॥
તે પરમાત્મા ક્યારેય નાશ થતો નથી અમને પણ વિનાશની કોઈ ચિંતા નથી.
ਨਾ ਓਹੁ ਨਿਰਧਨੁ ਨਾ ਹਮ ਭੂਖੇ ॥
તે પ્રભુ કંગાળ નથી આપણે પણ પોતાને ભૂખ્યા-ગરીબ ના સમજીએ.
ਨਾ ਓਸੁ ਦੂਖੁ ਨ ਹਮ ਕਉ ਦੂਖੇ ॥੧॥
તેને કોઈ દુઃખ સ્પર્શતું નથી અમને પણ કોઈ દુઃખ ના સ્પર્શવું જોઈએ ॥૧॥
ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਊ ਮਾਰਨਵਾਰਾ ॥
હે ભાઈ! તેના વગર બીજું કોઈ અમને મારવાની તાકાત રાખતું નથી
ਜੀਅਉ ਹਮਾਰਾ ਜੀਉ ਦੇਨਹਾਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જીવતો રહે અમને જીંદ દેનાર પરમાત્મા પોતે હંમેશા કાયમ રહેનાર છે તે જ અમને જીવોને જીંદ દેનાર છે ॥૧॥ વિરામ॥
ਨਾ ਉਸੁ ਬੰਧਨ ਨਾ ਹਮ ਬਾਧੇ ॥
તે પરમાત્માને માયાના બંધન જકડી શકતા નથી આ માટે વાસ્તવમાં અમે પણ માયાના મોહમાં બંધાયેલ નથી.
ਨਾ ਉਸੁ ਧੰਧਾ ਨਾ ਹਮ ਧਾਧੇ ॥
તેને કોઈ માયાવી દોડ-ભાગ ગ્રસી શકતી નથી અમે પણ ધંધામાં ગ્રસાયેલ નથી.
ਨਾ ਉਸੁ ਮੈਲੁ ਨ ਹਮ ਕਉ ਮੈਲਾ ॥
અમારા વાસ્તવિક તે પરમાત્માને વિકારોની ગંદકી લાગી શકતી નથી અમને પણ ગંદકી લાગવી જોઈએ નહીં.
ਓਸੁ ਅਨੰਦੁ ਤ ਹਮ ਸਦ ਕੇਲਾ ॥੨॥
તેને હંમેશા આનંદ જ આનંદ છે અમે પણ હંમેશા આનંદમાં ખીલતા જ રહીએ ॥૨॥
ਨਾ ਉਸੁ ਸੋਚੁ ਨ ਹਮ ਕਉ ਸੋਚਾ ॥
હે ભાઈ! તે પરમાત્માને ચિંતા-ફિકર વ્યાપ્તિ નથી અમારી અંદર તે પોતે જ છે અમને પણ કોઈ ફિકર હોવી જોઈએ નહીં.
ਨਾ ਉਸੁ ਲੇਪੁ ਨ ਹਮ ਕਉ ਪੋਚਾ ॥
તેના પર માયાનો કોઈ પ્રભાવ પડતો નથી પછી અમારા પર શા માટે પડે?
ਨਾ ਉਸੁ ਭੂਖ ਨ ਹਮ ਕਉ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ॥
તે પરમાત્માને માયાનો માલિક દબાવી શકતો નથી અમને પણ માયાની તૃષ્ણા વ્યાપવી જોઈએ નહીં.
ਜਾ ਉਹੁ ਨਿਰਮਲੁ ਤਾਂ ਹਮ ਜਚਨਾ ॥੩॥
જયારે તે પરમાત્મા પવિત્ર-સ્વરૂપ છે તે જ અમારી અંદર હાજર છે તો અમે પણ શુદ્ધ સ્વરૂપ જ હોવા જોઈએ ॥૩॥
ਹਮ ਕਿਛੁ ਨਾਹੀ ਏਕੈ ਓਹੀ ॥
હે ભાઈ! અમારું કોઈ અલગ અસ્તિત્વ નથી બધામાં તે પરમાત્મા પોતે જ પોતે છે.
ਆਗੈ ਪਾਛੈ ਏਕੋ ਸੋਈ ॥
આ લોકમાં અને પરલોકમાં દરેક જગ્યાએ તે પરમાત્મા પોતે જ પોતે છે.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਿ ਖੋਏ ਭ੍ਰਮ ਭੰਗਾ ॥
હે નાનક! જયારે ગુરુએ અમારી અંદરથી અમારી નિહિત અલગ હસ્તીના ભ્રમ દૂર કરી દીધા જે અમારા તેનાથી એક-રૂપ થવાના માર્ગમાં વિઘ્ન નાખી રહ્યા છે
ਹਮ ਓਇ ਮਿਲਿ ਹੋਏ ਇਕ ਰੰਗਾ ॥੪॥੩੨॥੮੩॥
ત્યારે અમે તે પરમાત્માથી મળીને તેનાથી એક-મેક થઈ જાય છીએ ॥૪॥૩૨॥૮૩॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਅਨਿਕ ਭਾਂਤਿ ਕਰਿ ਸੇਵਾ ਕਰੀਐ ॥
હે મા! પ્રભુને પ્રેમાળ થઈ ચૂકેલી સત્સંગી જીવ-સ્ત્રીની સેવા અનેક પ્રકારથી કરવી જોઈએ.
ਜੀਉ ਪ੍ਰਾਨ ਧਨੁ ਆਗੈ ਧਰੀਐ ॥
આ જીંદ, આ પ્રાણ અને પોતાનું ધન બધું જ તેની આગળ રાખી દેવું જોઈએ
ਪਾਨੀ ਪਖਾ ਕਰਉ ਤਜਿ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
હે મા! જો મારા પર કૃપા થાય તો હું પણ અહંકાર ત્યાગીને તેનું પાણી અને તેને પાંખો નાખવની સેવા કરું
ਅਨਿਕ ਬਾਰ ਜਾਈਐ ਕੁਰਬਾਨੁ ॥੧॥
તે જીવ-સ્ત્રીથી અનેક વખત બલિહાર જાવું જોઈએ.॥૧॥
ਸਾਈ ਸੁਹਾਗਣਿ ਜੋ ਪ੍ਰਭ ਭਾਈ ॥
હે મા! જે જીવ-સ્ત્રી પ્રભુ-પતિને પ્રેમાળ લાગી જાય છે તે જ સુહાગણ બની જાય છે.
ਤਿਸ ਕੈ ਸੰਗਿ ਮਿਲਉ ਮੇਰੀ ਮਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જો મારા પર કૃપા થાય જો મારા ભાગ્ય જાગે તો હું પણ તે સુહાગણની સંગતિમાં મળીને બેસું ॥૧॥ વિરામ
ਦਾਸਨਿ ਦਾਸੀ ਕੀ ਪਨਿਹਾਰਿ ॥
હે મા! તેની દાસીઓની પાણી ભરવાવાળી બનું
ਉਨ੍ਹ੍ਹ ਕੀ ਰੇਣੁ ਬਸੈ ਜੀਅ ਨਾਲਿ ॥
તે સુહાગણોની ચરણ-ધૂળ મારી જીંદની સાથે ટકી રહે.
ਮਾਥੈ ਭਾਗੁ ਤ ਪਾਵਉ ਸੰਗੁ ॥
મારા માથા પર આગલા કર્મોના ભાગ્ય જાગી પડ્યા છે તો હું તે સુહાગણોની સંગતિ પ્રાપ્ત કરું
ਮਿਲੈ ਸੁਆਮੀ ਅਪੁਨੈ ਰੰਗਿ ॥੨॥
હે મા! સુહાગણોની સંગતના અભ્યાસથી જ પતિ-પ્રભુ પોતાના પ્રેમ રંગમાં આવીને મળી પડે છે ॥૨॥
ਜਾਪ ਤਾਪ ਦੇਵਉ ਸਭ ਨੇਮਾ ॥
પરંતુ હે મા! તે સુહાગણોની સંગતના બદલામાં હું બધા જાપ બધા તાપ તેમજ અન્ય બધા સાધન દેવાને તૈયાર છું
ਕਰਮ ਧਰਮ ਅਰਪਉ ਸਭ ਹੋਮਾ ॥
બધા નિહિત ધાર્મિક કર્મ બધા યજ્ઞ-હવન ઉપહાર કરવાને તૈયાર છું મારી આ તમન્ના છે કે અહંકાર છોડીને મોહ ત્યાગીને હું તે સુહાગણોની ચરણ-ધૂળ બની જાવ
ਗਰਬੁ ਮੋਹੁ ਤਜਿ ਹੋਵਉ ਰੇਨ ॥
લોકો દેવતાઓ વગેરેને વશમાં કરવા માટે કેટલાય મંત્રો વગેરેનો જાપ કરે છે. કેટલાય જંગલમાં જઈને ધૂળિયું તપાવે છે તેમજ અનેક પ્રકારના સાધન કરે છે.
ਉਨ੍ਹ੍ਹ ਕੈ ਸੰਗਿ ਦੇਖਉ ਪ੍ਰਭੁ ਨੈਨ ॥੩॥
કેટલાય લોકો તીર્થ-સ્નાન વગેરે નિહિત ધાર્મિક કર્મ કરે છે યજ્ઞ-હવન વગેરે કરે છે. કારણ કે હે મા! તે સુહાગણોની સંગતિમાં રહીને જ હું પ્રભુ-પતિને આ આંખોથી જોઈ શકીશ ॥૩॥
ਨਿਮਖ ਨਿਮਖ ਏਹੀ ਆਰਾਧਉ ॥
હે મા! હું પળ-પળ આ જ મન્નત માંગુ છું કે મને તે સુહાગણોની સંગતિ મળે
ਦਿਨਸੁ ਰੈਣਿ ਏਹ ਸੇਵਾ ਸਾਧਉ ॥
અને હું દિવસ-રાત તેની સેવાનું સાધન કરતી રહું.
ਭਏ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਗੁਪਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ॥ ਸਾਧਸੰਗਿ ਨਾਨਕ ਬਖਸਿੰਦ ॥੪॥੩੩॥੮੪॥
બક્ષણહાર ગોપાલ ગોવિંદ-પ્રભુ તેના પર દયાળુ થઈ જાય છે હે નાનક! જે જીવ-સ્ત્રી સાધુ-સંગતમાં જઈ પહોંચે છે ॥૪॥૩૩॥૮૪॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਦਾ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ॥
હે મિત્ર! જે મનુષ્ય પરમાત્માની પ્રીતિ પોતાના દિલમાં વસાવે છે તેને હંમેશા આધ્યાત્મિક આનંદ મળી રહે છે
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਦੁਖੁ ਲਗੈ ਨ ਕੋਇ ॥
તેને કોઈ દુઃખ વ્યાપી શકતું નથી
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਹਉਮੈ ਮਲੁ ਖੋਇ ॥
તે મનુષ્ય પોતાની અંદરથી અહંકારની ગંદકી દૂર કરી લે છે
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਦ ਨਿਰਮਲ ਹੋਇ ॥੧॥
આ પ્રીતિ તેને હંમેશા પવિત્ર જીવનવાળો બનાવી રાખે છે ॥૧॥
ਸੁਨਹੁ ਮੀਤ ਐਸਾ ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਆਰੁ ॥
હે મિત્રો! સાંભળો પરમાત્માની સાથે નાખેલ પ્રેમ-પ્યાર એવું દાન છે
ਜੀਅ ਪ੍ਰਾਨ ਘਟ ਘਟ ਆਧਾਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
કે આ દરેક જીવની જીંદનો દરેક જીવના પ્રાણોનો આશરો બની જાય છે ॥૧॥ વિરામ॥
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਭਏ ਸਗਲ ਨਿਧਾਨ ॥
હે મિત્ર! જે મનુષ્યના દિલમાં પરમાત્માની પ્રીતિ આવી વસી તેને જાણે બધા ખજાના પ્રાપ્ત થઈ ગયા
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਰਿਦੈ ਨਿਰਮਲ ਨਾਮ ॥
તેના હૃદયમાં જીવનને પવિત્ર કરનાર હરિ- નામ આવી વસે છે,
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਦ ਸੋਭਾਵੰਤ ॥
તે લોક પરલોકમાં હંમેશા શોભા-મહિમાવાળો બની રહે છે
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਭ ਮਿਟੀ ਹੈ ਚਿੰਤ ॥੨॥
તેની દરેક પ્રકારની ચિંતા મટી જાય છે ॥૨॥
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਇਹੁ ਭਵਜਲੁ ਤਰੈ ॥
હે મિત્ર! જે મનુષ્યના હૃદયમાં પરમાત્માની પ્રીતિ આવી વસે છે તે આ સંસાર સમુદ્રથી પાર થઈ જાય છે
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਜਮ ਤੇ ਨਹੀ ਡਰੈ ॥
તે યમ-દૂતોથી ભય ખાતો નથી તેને આધ્યાત્મિક મૃત્યુ સ્પર્શી શકતી નથી.
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਗਲ ਉਧਾਰੈ ॥
તે પોતે વિકારોથી બચી રહે છે અને અન્ય બધાને વિકારોથી બચાવી લે છે.
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਚਲੈ ਸੰਗਾਰੈ ॥੩॥
હે મિત્ર! પરમાત્માની પ્રીતિ જ એક એવી રાશિ-પૂંજી છે જે હંમેશા મનુષ્યનો સાથ આપે છે ॥૩॥
ਆਪਹੁ ਕੋਈ ਮਿਲੈ ਨ ਭੂਲੈ ॥
પરંતુ હે મિત્ર! પરમાત્માની સાથે પ્રીતિ જોડવી કોઈ મનુષ્યને પોતાના વશની વાત નથી
ਜਿਸੁ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ਤਿਸੁ ਸਾਧਸੰਗਿ ਘੂਲੈ ॥
પોતાના પ્રયત્નથી ન કોઈ મનુષ્ય પરમાત્માના ચરણોમાં જોડાઈ રહી શકે છે અને ન કોઈ અલગ થઈને કુમાર્ગ પર પડે છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤੇਰੈ ਕੁਰਬਾਣੁ ॥
નાનક કહે છે, હે પ્રભુ! હું તારાથી બલિહાર જાવ છું તું જ સંતોનો આશરો છે તું જ સંતોનું તાણ-બળ છે
ਸੰਤ ਓਟ ਪ੍ਰਭ ਤੇਰਾ ਤਾਣੁ ॥੪॥੩੪॥੮੫॥
જે મનુષ્ય પર પ્રભુ દયાવાન થાય છે તેને સાધુ-સંગતમાં મળાવે છે અને સાધુ-સંગતમાં ટકીને તે પરમાત્માની સાથે પ્રેમ નાખવાનું શીખી લે છે. ॥૪॥૩૪॥૮૫॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਭੂਪਤਿ ਹੋਇ ਕੈ ਰਾਜੁ ਕਮਾਇਆ ॥|
હે ભાઈ! જો કોઈએ રાજા બનીને રાજનો આનંદ પણ ભોગવી લીધો
ਕਰਿ ਕਰਿ ਅਨਰਥ ਵਿਹਾਝੀ ਮਾਇਆ ॥
લોકો પર અતિરેક કરી-કરીને માલ-ધન પણ જોડી લીધુ