Page 1414
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਵੇਪਰਵਾਹੁ ਹੈ ਕਿਤੁ ਖਾਧੈ ਤਿਪਤਾਇ ॥
પ્રભુ બેફિકર છે કે તે કેવી રીતે સંતુષ્ટ છે.
ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਭਾਣੈ ਜੋ ਚਲੈ ਤਿਪਤਾਸੈ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇ ॥
જે સદ્દગુરુની કૃપાને અનુસરે છે, ગુણગાન ગાય છે, તો જ પ્રભુ સંતુષ્ટ થાય છે.
ਧਨੁ ਧਨੁ ਕਲਜੁਗਿ ਨਾਨਕਾ ਜਿ ਚਲੇ ਸਤਿਗੁਰ ਭਾਇ ॥੧੨॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે કળિયુગમાં ફક્ત તે જ વ્યક્તિઓ વખાણ કરવા લાયક છે, જેઓ સતગુરુની દિશામાં ચાલે છે || ૧૨ ||
ਸਤਿਗੁਰੂ ਨ ਸੇਵਿਓ ਸਬਦੁ ਨ ਰਖਿਓ ਉਰ ਧਾਰਿ ॥
જેઓ સદ્દગુરુની સેવા કરતા નથી અને પ્રભુને પોતાના હૃદયમાં રાખતા નથી.
ਧਿਗੁ ਤਿਨਾ ਕਾ ਜੀਵਿਆ ਕਿਤੁ ਆਏ ਸੰਸਾਰਿ ॥
આવા લોકોનું જીવન શરમજનક છે, તેઓ દુનિયામાં કેમ આવ્યા છે.
ਗੁਰਮਤੀ ਭਉ ਮਨਿ ਪਵੈ ਤਾਂ ਹਰਿ ਰਸਿ ਲਗੈ ਪਿਆਰਿ ॥
ગુરુના ઉપદેશથી મનમાં શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થાય છે, પછી હરિ સાથે પ્રેમની શરૂઆત થાય છે.
ਨਾਉ ਮਿਲੈ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿਆ ਜਨ ਨਾਨਕ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰਿ ॥੧੩॥
નાનકે કહ્યું છે કે જેમના ભાગ્યમાં આદિકાળથી લખેલું હોય તે જ હરિનામને પામે છે અને સંસાર-સાગરથી મુક્ત થાય છે. || ૧૩ ||
ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ ਜਗੁ ਭਰਮਿਆ ਘਰੁ ਮੁਸੈ ਖਬਰਿ ਨ ਹੋਇ ॥
દુનિયા માયામાં ભટકે છે, તેનું ઘર લૂંટાઈ રહ્યું છે, પણ તેની પાસે કોઈ માહિતી નથી.
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧਿ ਮਨੁ ਹਿਰਿ ਲਇਆ ਮਨਮੁਖ ਅੰਧਾ ਲੋਇ ॥
વાસના અને ક્રોધે મન ચોરી લીધું છે અને મનમરજી કરવાવાળા આંધળા થઈ ગયા છે
ਗਿਆਨ ਖੜਗ ਪੰਚ ਦੂਤ ਸੰਘਾਰੇ ਗੁਰਮਤਿ ਜਾਗੈ ਸੋਇ ॥
જે ગુરુના ઉપદેશથી જાગ્રત હોય છે, તે જ્ઞાનની તલવારથી પાંચ અવગુણોને દૂર કરે છે.
ਨਾਮ ਰਤਨੁ ਪਰਗਾਸਿਆ ਮਨੁ ਤਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਹੋਇ ॥
હરીનામ રત્નથી જીવના આત્મામાં પ્રકાશ થાય છે, તે મન અને શરીરને શુદ્ધ કરે છે.
ਨਾਮਹੀਨ ਨਕਟੇ ਫਿਰਹਿ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਬਹਿ ਰੋਇ ॥
ઈશ્વરના નામથી વંચિત રહેવાવાળા તિરસ્કાર પામે છે અને નામ વિના બેસીને અફસોસ કરે છે.
ਨਾਨਕ ਜੋ ਧੁਰਿ ਕਰਤੈ ਲਿਖਿਆ ਸੁ ਮੇਟਿ ਨ ਸਕੈ ਕੋਇ ॥੧੪॥
ગુરુ નાનક કહે છે સર્જનહારે તેના નસીબમાં જે લખ્યું છે તેને કોઈ બદલી શકતું નથી. ||૧૪||
ਗੁਰਮੁਖਾ ਹਰਿ ਧਨੁ ਖਟਿਆ ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਵੀਚਾਰਿ ॥
ગુરુના ઉપદેશનું ધ્યાન કરવાથી ગુરુમુખ હરિનામ ધનનો લાભ મળે છે.
ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਇਆ ਅਤੁਟ ਭਰੇ ਭੰਡਾਰ ॥
નામ પદાર્થ પ્રાપ્ત કરીને, તેમના ભંડાર ભરાય છે.
ਹਰਿ ਗੁਣ ਬਾਣੀ ਉਚਰਹਿ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰਾਵਾਰੁ ॥
તેઓ વાણી દ્વારા ઈશ્વરની સ્તુતિ કરે છે, જેનો કોઈ અંત નથી.
ਨਾਨਕ ਸਭ ਕਾਰਣ ਕਰਤਾ ਕਰੈ ਵੇਖੈ ਸਿਰਜਨਹਾਰੁ ॥੧੫॥
હે નાનક! સર્જનહાર પ્રભુ બધું કરાવનાર છે, તે બધું જુએ છે || ૧૫ ||
ਗੁਰਮੁਖਿ ਅੰਤਰਿ ਸਹਜੁ ਹੈ ਮਨੁ ਚੜਿਆ ਦਸਵੈ ਆਕਾਸਿ ॥
ગુરુમુખના આત્મામાં શાંતિ છે, અને તેનું મન દસમાના દ્વારમાં પ્રવેશે છે,
ਤਿਥੈ ਊਂਘ ਨ ਭੁਖ ਹੈ ਹਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਸੁਖ ਵਾਸੁ ॥
ત્યાં ઊંઘ કે ભૂખ નથી અને હરિનામ અમૃતનું સુખ રહે છે.
ਨਾਨਕ ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਵਿਆਪਤ ਨਹੀ ਜਿਥੈ ਆਤਮ ਰਾਮ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ॥੧੬॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે જ્યાં સર્વોત્તમ છે ત્યાં દુ:ખ અને સુખનો પ્રભાવ નથી. || ૧૬ ||
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਕਾ ਚੋਲੜਾ ਸਭ ਗਲਿ ਆਏ ਪਾਇ ॥
દરેક વ્યક્તિ વાસના અને ક્રોધના વસ્ત્રો પહેરીને આવે છે.
ਇਕਿ ਉਪਜਹਿ ਇਕਿ ਬਿਨਸਿ ਜਾਂਹਿ ਹੁਕਮੇ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥
કેટલાક જન્મ લે છે અને કેટલાક મૃત્યુ પામે છે, આમ ઈશ્વરની આજ્ઞાથી આવાગમન ચાલુ રહે છે.
ਜੰਮਣੁ ਮਰਣੁ ਨ ਚੁਕਈ ਰੰਗੁ ਲਗਾ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ॥
લોકો દ્વૈતભાવમાં લીન છે, જેના કારણે જન્મ-મરણનું ચક્ર જતું નથી.
ਬੰਧਨਿ ਬੰਧਿ ਭਵਾਈਅਨੁ ਕਰਣਾ ਕਛੂ ਨ ਜਾਇ ॥੧੭॥
જીવો સંસારના બંધનમાં પડીને યોનિ ચક્રમાં ભટકતા રહે છે અને તેઓ પોતે કશું કરતા નથી (બધું પરમાત્માની મરજીથી ચાલે છે) || ૧૭ ||
ਜਿਨ ਕਉ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰੀਅਨੁ ਤਿਨਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲਿਆ ਆਇ ॥
જેના પર ઈશ્વર આશીર્વાદ આપે છે, તેઓ સદ્દગુરુનો પરિચય મેળવે છે.
ਸਤਿਗੁਰਿ ਮਿਲੇ ਉਲਟੀ ਭਈ ਮਰਿ ਜੀਵਿਆ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥
સદ્દગુરુને મળવાથી તેમનું જીવન બદલાઈ જાય છે અને તેઓ સ્વાભાવિક રીતે જ મૃત્યુ પામે છે.
ਨਾਨਕ ਭਗਤੀ ਰਤਿਆ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਇ ॥੧੮॥
હે નાનક! ભક્તિમાં લીન થઈને પ્રભુમાં લીન થઈ જાય છે || ૧૮ ||
ਮਨਮੁਖ ਚੰਚਲ ਮਤਿ ਹੈ ਅੰਤਰਿ ਬਹੁਤੁ ਚਤੁਰਾਈ ॥
નિરંકુશની બુદ્ધિ ચંચળ હોય છે, તે મનમાં બહુ ચતુર હોય છે.
ਕੀਤਾ ਕਰਤਿਆ ਬਿਰਥਾ ਗਇਆ ਇਕੁ ਤਿਲੁ ਥਾਇ ਨ ਪਾਈ ॥
તેના દ્વારા કરવામાં આવેલ દરેક વસ્તુ નિરર્થક બની જાય છે અને કંઈપણ સમજાતું નથી.
ਪੁੰਨ ਦਾਨੁ ਜੋ ਬੀਜਦੇ ਸਭ ਧਰਮ ਰਾਇ ਕੈ ਜਾਈ ॥
જે દાન કરે છે, યમરાજની સામે તપાસ થાય છે.
ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜਮਕਾਲੁ ਨ ਛੋਡਈ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਖੁਆਈ ॥
યમરાજ સદ્દગુરુ વિના છોડતા નથી અને તે દ્વૈતભાવમાં નાખુશ છે.
ਜੋਬਨੁ ਜਾਂਦਾ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵਈ ਜਰੁ ਪਹੁਚੈ ਮਰਿ ਜਾਈ ॥
યૌવન પસાર થતા ખબર નથી પડતી, વૃદ્ધાવસ્થા આવે છે અને મૃત્યુ તેને વહાલું લાગે છે.
ਪੁਤੁ ਕਲਤੁ ਮੋਹੁ ਹੇਤੁ ਹੈ ਅੰਤਿ ਬੇਲੀ ਕੋ ਨ ਸਖਾਈ ॥
પુત્ર-પત્નીનો મોહ હંમેશા રહેતો, પણ અંતે કોઈ ભાગીદાર બનતું નથી.
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵੇ ਸੋ ਸੁਖੁ ਪਾਏ ਨਾਉ ਵਸੈ ਮਨਿ ਆਈ ॥
સદ્દગુરુની સેવાથી જ સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે અને મનમાં હરીનામ સ્થાપિત થાય છે.
ਨਾਨਕ ਸੇ ਵਡੇ ਵਡਭਾਗੀ ਜਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਈ ॥੧੯॥
હે નાનક! તે લોકો બહુ ભાગ્યશાળી છે, જે ગુરુ દ્વારા નામમાં લીન રહે છે || ૧૯ ||
ਮਨਮੁਖ ਨਾਮੁ ਨ ਚੇਤਨੀ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਦੁਖ ਰੋਇ ॥
નિરંકુશ પરમાત્માનું નામ યાદ રાખતો નથી અને નામથી વંચિત રહીને દુઃખી થાય છે.