Page 1153
ਰਾਗੁ ਭੈਰਉ ਮਹਲਾ ੫ ਪੜਤਾਲ ਘਰੁ ੩
રાગ ભૈરઉ મહેલ ૫ પડતાલ ઘર ૩
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਪਰਤਿਪਾਲ ਪ੍ਰਭ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਕਵਨ ਗੁਨ ਗਨੀ ॥
હે પ્રભુ! તું કૃપાળુ તેમજ અમારો પાલનહાર છે, હું તારા ક્યાં ગુણની વાત કરું.
ਅਨਿਕ ਰੰਗ ਬਹੁ ਤਰੰਗ ਸਰਬ ਕੋ ਧਨੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તું બધાનો માલિક છે, તારા અનેક રંગ છે, ઘણી-એવી મનની ઉમંગ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਅਨਿਕ ਗਿਆਨ ਅਨਿਕ ਧਿਆਨ ਅਨਿਕ ਜਾਪ ਜਾਪ ਤਾਪ ॥
સંસારમાં અનેક જ્ઞાનવાન, ધ્યાનશીલ, જાપ જપનાર જાપક તેમજ તપસ્વી છે,
ਅਨਿਕ ਗੁਨਿਤ ਧੁਨਿਤ ਲਲਿਤ ਅਨਿਕ ਧਾਰ ਮੁਨੀ ॥੧॥
અનેક મધુર સ્વર સહિત તારા ગુણ ગાનાર છે અને અનેક મુનિ તારા ધ્યાનમાં લીન રહેનાર છે ॥૧॥
ਅਨਿਕ ਨਾਦ ਅਨਿਕ ਬਾਜ ਨਿਮਖ ਨਿਮਖ ਅਨਿਕ ਸ੍ਵਾਦ ਅਨਿਕ ਦੋਖ ਅਨਿਕ ਰੋਗ ਮਿਟਹਿ ਜਸ ਸੁਨੀ ॥
અનેક તારા માટે ગાય છે, પળ-પળ સાધન વગાડે છે, અનેક ખુબ મજા લઈને તારું નામ લે છે, તારો યશ સાંભળવાથી અનેક રોગ દોષ મટી જાય છે.
ਨਾਨਕ ਸੇਵ ਅਪਾਰ ਦੇਵ ਤਟਹ ਖਟਹ ਬਰਤ ਪੂਜਾ ਗਵਨ ਭਵਨ ਜਾਤ੍ਰ ਕਰਨ ਸਗਲ ਫਲ ਪੁਨੀ ॥੨॥੧॥੫੭॥੮॥੨੧॥੭॥੫੭॥੯੩॥
હે નાનક! પ્રભુની પૂજામાં જ તીર્થ, છ કર્મ, વ્રત-ઉપવાસ, પૂજા-અર્ચના, યાત્રા વગેરે બધા પુણ્ય-ફળની પ્રાપ્તિ થાય છે ॥૨॥૧॥૫૭॥૮॥૨૧॥૭॥૫૭॥૯૩॥
ਭੈਰਉ ਅਸਟਪਦੀਆ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੨
ભૈરઉ અષ્ટપદ મહેલ ૧ ઘર ૨
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਆਤਮ ਮਹਿ ਰਾਮੁ ਰਾਮ ਮਹਿ ਆਤਮੁ ਚੀਨਸਿ ਗੁਰ ਬੀਚਾਰਾ ॥
ગુરુના સદ્વિચાર દ્વારા આ રહસ્ય જણાય છે કે આત્મામાં પરમાત્મા અને પરમાત્મામાં જ આત્મા છે.
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਣੀ ਸਬਦਿ ਪਛਾਣੀ ਦੁਖ ਕਾਟੈ ਹਉ ਮਾਰਾ ॥੧॥
તેની અમૃત વાણીથી શબ્દની ઓળખ થાય છે, જે દુઃખોને કાપી દે છે અને અહંને મારી દે છે ॥૧॥
ਨਾਨਕ ਹਉਮੈ ਰੋਗ ਬੁਰੇ ॥
હે નાનક! અહંનો રોગ ખૂબ ખરાબ છે.
ਜਹ ਦੇਖਾਂ ਤਹ ਏਕਾ ਬੇਦਨ ਆਪੇ ਬਖਸੈ ਸਬਦਿ ਧੁਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જ્યાં પણ જોવાય ત્યાં એક ઇજા સતાવી રહી છે, જો પરમેશ્વર ક્ષમા કરે તો નિદાન થઈ શકે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਆਪੇ ਪਰਖੇ ਪਰਖਣਹਾਰੈ ਬਹੁਰਿ ਸੂਲਾਕੁ ਨ ਹੋਈ ॥
જ્યારે પારખનાર પોતે સારા-ખરાબની પરખ કરી લે છે તો તેને ફરી પરીક્ષણ માટે ફાંસી પર ચઢાવાતો નથી.
ਜਿਨ ਕਉ ਨਦਰਿ ਭਈ ਗੁਰਿ ਮੇਲੇ ਪ੍ਰਭ ਭਾਣਾ ਸਚੁ ਸੋਈ ॥੨॥
જેના પર તેની કરુણા-દ્રષ્ટિ થઈ ગઈ, તેનો ગુરૂથી સાક્ષાત્કાર થઈ ગયો અને પ્રભુની રજા સત્ય સિદ્ધ થઈ ॥૨॥
ਪਉਣੁ ਪਾਣੀ ਬੈਸੰਤਰੁ ਰੋਗੀ ਰੋਗੀ ਧਰਤਿ ਸਭੋਗੀ ॥
પવન, પાણી તેમજ આગ રોગગ્રસ્ત છે અને ભોગ પદાર્થો સહિત પૂર્ણ ધરતી દર્દી છે.
ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਮਾਇਆ ਦੇਹ ਸਿ ਰੋਗੀ ਰੋਗੀ ਕੁਟੰਬ ਸੰਜੋਗੀ ॥੩॥
માતા-પિતા, માયા, શરીર દર્દી છે તેમજ કુટુંબથી જોડાયેલ સભ્ય તેમજ સંબંધી પણ રોગગ્રસ્ત છે ॥૩॥
ਰੋਗੀ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਿਸਨੁ ਸਰੁਦ੍ਰਾ ਰੋਗੀ ਸਗਲ ਸੰਸਾਰਾ ॥
બ્રહ્મા, વિષ્ણુ તેમજ મહેશ સહિત સંપૂર્ણ સંસાર જ અહં ભાવનાને કારણે દર્દી છે.
ਹਰਿ ਪਦੁ ਚੀਨਿ ਭਏ ਸੇ ਮੁਕਤੇ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰਾ ॥੪॥
જેને શબ્દ-ગુરુનું ચિંતન કરી પરમપદને સમજી લીધું છે, તે સંસારથી મુક્ત થઈ ગયો છે ॥૪॥
ਰੋਗੀ ਸਾਤ ਸਮੁੰਦ ਸਨਦੀਆ ਖੰਡ ਪਤਾਲ ਸਿ ਰੋਗਿ ਭਰੇ ॥
સાત સમુદ્ર, નદીઓ તેમજ અનેક ખંડ તેમજ પાતાળ રોગોથી ભરાયેલ છે.
ਹਰਿ ਕੇ ਲੋਕ ਸਿ ਸਾਚਿ ਸੁਹੇਲੇ ਸਰਬੀ ਥਾਈ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ॥੫॥
પરંતુ પ્રભુનો ભક્ત જ વાસ્તવમાં સુખી છે ત્યારથી દરેક જગ્યા પર પ્રભુ કૃપા કરે છે ॥૫॥
ਰੋਗੀ ਖਟ ਦਰਸਨ ਭੇਖਧਾਰੀ ਨਾਨਾ ਹਠੀ ਅਨੇਕਾ ॥
છ દર્શનોને માનનાર વેશધારી, અનેક જિદ્દી પણ રોગોના શિકાર છે.
ਬੇਦ ਕਤੇਬ ਕਰਹਿ ਕਹ ਬਪੁਰੇ ਨਹ ਬੂਝਹਿ ਇਕ ਏਕਾ ॥੬॥
વેદ-શાસ્ત્રો બિચારા પણ શું કરે જ્યારે જીવ એક પ્રભુના રહસ્યને સમજતો નથી ॥૬॥
ਮਿਠ ਰਸੁ ਖਾਇ ਸੁ ਰੋਗਿ ਭਰੀਜੈ ਕੰਦ ਮੂਲਿ ਸੁਖੁ ਨਾਹੀ ॥
મીઠો રસ ખાવાથી પણ રોગ જ ભરાઇ જાય છે અને કંદમૂળ સેવન કરવાથી પણ સુખ પ્રાપ્ત થતું નથી.
ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿ ਚਲਹਿ ਅਨ ਮਾਰਗਿ ਅੰਤ ਕਾਲਿ ਪਛੁਤਾਹੀ ॥੭॥
પ્રભુ-નામને ભુલાવી જે બીજા રસ્તા પર ચાલે છે, અંતિમ સમયે પસ્તાય જ છે ॥૭॥
ਤੀਰਥਿ ਭਰਮੈ ਰੋਗੁ ਨ ਛੂਟਸਿ ਪੜਿਆ ਬਾਦੁ ਬਿਬਾਦੁ ਭਇਆ ॥
તીર્થો પર ભ્રમણ કરવાથી રોગ છૂટતો નથી અને વાંચવાથી વાદ-વિવાદનો રોગ લાગી જાય છે.
ਦੁਬਿਧਾ ਰੋਗੁ ਸੁ ਅਧਿਕ ਵਡੇਰਾ ਮਾਇਆ ਕਾ ਮੁਹਤਾਜੁ ਭਇਆ ॥੮॥
મુશ્કેલીનો રોગ સૌથી મોટો છે અને મનુષ્ય ફક્ત ધનનો મોહતાજ બની રહે છે ॥૮॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਾਚਾ ਸਬਦਿ ਸਲਾਹੈ ਮਨਿ ਸਾਚਾ ਤਿਸੁ ਰੋਗੁ ਗਇਆ ॥
જે ગુરુની નજીકમાં નિષ્ઠાપૂર્વક પરમાત્માના વખાણ કરે છે, તેનો રોગ દૂર થઈ જાય છે.
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਜਨ ਅਨਦਿਨੁ ਨਿਰਮਲ ਜਿਨ ਕਉ ਕਰਮਿ ਨੀਸਾਣੁ ਪਇਆ ॥੯॥੧॥
ગુરુ નાનકનું ફરમાન છે કે જેના પર પરમાત્માની કૃપા થાય છે, તે ભક્તજન રોજ નિર્મળ રહે છે ॥૯॥૧॥