ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ એ એક સંગ્રહ છે જેમણા સિખ ગુરુઓ અને વિવિધ પ્રાંતોના સંતોના ગીતો અને ભજનો જોવા મળતા હોય છે, જેને અંતમાં ગુરુ ગોબિંદ સિંહ, દસમા સિખ ગુરુ, દ્વારા 1708 માં હાલની રૂપરેખામાં સંકલન કરવામાં આવ્યું હતું. આવું ઓળખાય છે કે ‘પાંચમું સંસ્કરણ’, જે ગુરુ અર્જન, પાંચમા સિખ ગુરુ, દ્વારા 1604 માં તેમના અગાઉના સંકલનને જોડે છે, તથા વધુ ભજનો જોડવામાં આવ્યા છે. આમંત્રિત હોવું પરમેશ્વર એક છે; પરમેશ્વરનું નામ ધ્યાન કરવું છે. જીવન સત્ય, દયા, અને સેવાને મુજબ જીવવું છે. આ સમાજ ધર્મ માટે સિખો માટે ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ એ તેમનો શાશ્વત ગુરુ છે. આ એક ભજનોનો સંગ્રહ છે, જેમણે તેમના રાગો અને સંગીત માપને આધારે વ્યવસ્થિત કરેલો છે, અને તેમના વિશેષ આધ્યાત્મિક સંદેશો, નૈતિક માર્ગદર્શનો અને સમકાલીન સામાજિક રીતિનોકીય અને આત્મીય વ્યાખ્યાઓને સમાવતા હશે. આવા કારણે, ટેક્સ્ટ માત્ર ધાર્મિક શાસ્ત્ર તરીકે કાર્ય કરે છે પરંતુ વિશ્વમાં લાખો સિખોને પ્રેરિત અને માર્ગદર્શિત કરે છે.
ਬਿਨੁ ਬੂਝੇ ਸਭੁ ਵਾਦਿ ਜੋਨੀ ਭਰਮਤੇ ॥੫॥
પરમાત્માને સમજ્યા વગર તેનું બધું જ વ્યર્થ છે અને તે યોનિઓમાં જ ભટકતા રહે છે ॥૫॥
ਸਾਚੇ ਪਿਰ ਲੋੜੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਜੋੜੀ ਮਤਿ ਪੂਰੀ ਪਰਧਾਨੇ ॥
જ્યારે મારા સાચા પ્રભુને મારી જરૂરિયાત પડી છે તો તેને મને પોતાની સાથે મળાવી છે. હવે હું પૂર્ણ બુદ્ધિમાન તેમજ બધી જીવ-સ્ત્રીઓની પ્રધાન બની ગઈ છું.
ਪਹਿਰੇ ਪਟੰਬਰ ਕਰਿ ਅਡੰਬਰ ਆਪਣਾ ਪਿੜੁ ਮਲੀਐ ॥
જે મનુષ્ય શુભ ગુણોને પોતાનો શણગાર બનાવીને મનના કોમળતારૂપી વસ્ત્ર પહેરે છે, તે કામાદિક વિકારોને પછાડીને જીવનરૂપી સંગ્રામ જીતી લે છે.
ਅੰਦਰਹੁ ਦੁਰਮਤਿ ਦੂਜੀ ਖੋਈ ਸੋ ਜਨੁ ਹਰਿ ਲਿਵ ਲਾਗਾ ॥
જેને પોતાની દુર્બુદ્ધિ તેમજ દ્વેતભાવને પોતાના મનથી કાઢી દીધો છે, તે હરિની પ્રાર્થનામાં લાગી ગયો છે.
ਤਿਸੁ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਈ ਸਦਾ ਸਚੁ ਸੋਈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਏਕੋ ਜਾਣਿਆ ॥
તેના સિવાય બીજું કોઈ સર્વશક્તિમાન નથી, ફક્ત તે જ હંમેશા સત્ય છે. જીવ-સ્ત્રીએ ગુરુના માધ્યમથી એક પરમાત્માને જ જાણ્યો છે.
ਕਾਮਣਿ ਮਨਿ ਸੋਹਿਲੜਾ ਸਾਜਨ ਮਿਲੇ ਪਿਆਰੇ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! જ્યારે પ્રેમાળ સાજન મળ્યો તો જીવ-સ્ત્રીના મનમાં ખૂબ સુખ ઉત્પન્ન થયું છે.
ਨਿਰਭਉ ਭੈ ਮਨੁ ਹੋਇ ਹਉਮੈ ਮੈਲੁ ਗਵਾਇਆ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
જીવ-સ્ત્રીનું મન પ્રભુના ભયથી નિર્ભય થઈ ગયું છે અને તેની અહંકારરૂપી ગંદકી દૂર થઈ ગઈ છે.
ਪੂਰਾ ਪੁਰਖੁ ਪਾਇਆ ਵਡਭਾਗੀ ਸਚਿ ਨਾਮਿ ਲਿਵ ਲਾਵੈ ॥
ભાગ્યશાળી જીવે સંપૂર્ણ પરમાત્માને મેળવી લીધો છે અને તે સત્ય-નામમાં જ વૃત્તિ લગાવીને રાખે છે.
ਜਿਸੁ ਸਿਮਰਤ ਦੁਖੁ ਕੋਈ ਨ ਲਾਗੈ ਭਉਜਲੁ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰਾ ॥
જેનું નામ-સ્મરણ કરવાથી કોઈ દુઃખ લાગતું નથી અને સંસાર સમુદ્રથી પાર ઉતારો થઈ જાય છે.
ਮਿਟੇ ਅੰਧਾਰੇ ਤਜੇ ਬਿਕਾਰੇ ਠਾਕੁਰ ਸਿਉ ਮਨੁ ਮਾਨਾ ॥
મારું અજ્ઞાનરૂપી અંધારું મટી ગયું છે અને મેં બધા વિકાર ત્યાગી દીધા છે. હવે મારું મન ઠાકોરની સાથે સંતુષ્ટ થઈ ગયું છે.
