ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ — સિખની જીવનમાં જીવંત આધ્યાત્મિક ગુરુ — પહેલી દરમિયાન પરમેશ્વરની એકતા અને ધ્યાન મારફતે સંપર્કો પ્રકટ કરે છે: ‘પરમેશ્વર નિરાકાર, શાશ્વત, માનવ ધ્યાનથી પરેશાન અને કેવલ ‘નામ સિમરણ’ — દિવ્ય નામ પર ચિંતન અને ધ્યાન, જે આધ્યાત્મિક આત્મસાક્ષાત્કાર અને પરમાત્મામાં લીનથારી માટે માર્ગ છે.’
ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ તે ધાર્મિક પુસ્તક છે જેના શિક્ષાઓ સિખધર્મમાં નૈતિક મૂલ્યોનું અત્યંત સ્રોત છે અને દુનિયાભરમાં સત્યાર્થી શોધકોને પ્રેરિત કરે છે. આ એક અકાલમુક્ત આધ્યાત્મિક જ્ઞાનનું અમર સંગ્રહ છે જે વિશ્વમાં બેલાશરૂ વિશ્વાસીઓને અધ્યાત્મિક માર્ગદર્શન આપી રહ્યું છે, જેમણે નમ્રતા, સેવા અને દયાળુતાને જીવન સાથે જોડી રહ્યા છે.
ਜਾਲੁ ਪਸਾਰਿ ਚੋਗ ਬਿਸਥਾਰੀ ਪੰਖੀ ਜਿਉ ਫਾਹਾਵਤ ਹੇ ॥
જેમ કોઈ પક્ષીઓને પકડવા માટે જાળ પાથરીને દાના ફેલાવી દેવાય છે, તેમ જ મૃત્યુએ તેને ફસાવેલ છે.
ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਚਰਨ ਕਮਲ ਰਖੁ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥
વારંવાર પરમાત્માનું સ્મરણ કરીને મને સુખ પ્રાપ્ત થઈ ગયું છે, આથી તેના ચરણ-કમળને મનમાં વસાવી લીધા છે.
ਨਾਨਕ ਸਰਣਿ ਪਰਿਓ ਦੁਖ ਭੰਜਨ ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਪੇਖਿ ਹਜੂਰੇ ॥੨॥੨੨॥੧੦੮॥
હે નાનક! હું તો દુઃખ નાશક પરમાત્માની શરણમાં આવ્યો છું અને અંતર્મન તેમજ બહાર તેને જ જોવ છું ॥૨॥૨૨॥૧૦૮॥
ਬਡ ਪਰਤਾਪੁ ਸੁਨਿਓ ਪ੍ਰਭ ਤੁਮ੍ਹ੍ਰੋ ਕੋਟਿ ਅਘਾ ਤੇਰੋ ਨਾਮ ਹਰਨ ॥੧॥
હે પ્રભુ! મેં સાંભળ્યું છે કે આખા જગતમાં તારો ખુબ પ્રતાપ છે અને તારું નામ કરોડો પાપોને નાશ કરી દે છે ॥૧॥
ਅੰਧੁਲੇ ਟਿਕ ਨਿਰਧਨ ਧਨੁ ਪਾਇਓ ਪ੍ਰਭ ਨਾਨਕ ਅਨਿਕ ਗੁਨੀ ॥੨॥੨॥੧੨੭॥
હે નાનક! પ્રભુ ગુણોનો ઊંડો સમુદ્ર છે અને તેની પ્રાપ્તિ તો આમ છે, જેમ અંધે લાકડી તથા નિર્ધને ધન મેળવી લીધું હોય ॥૨॥૨॥૧૨૭॥
ਮਨ ਕਾ ਕਹਿਆ ਮਨਸਾ ਕਰੈ ॥
જે મન કહે છે, તે જ સંકલ્પ કરે છે.
ਮਿਲਿ ਸਤਸੰਗਤਿ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਇਆ ਮੈ ਹਿਰਡ ਪਲਾਸ ਸੰਗਿ ਹਰਿ ਬੁਹੀਆ ॥੧॥
સંતોની સંગતિમાં મળીને મેં પરમપદ મેળવી લીધું છે. જેમ એરંડ તેમજ ઢાકના વૃક્ષ ચંદનની સંગતિ કરીને ચંદન બની જાય છે, તેમ જ હું પણ હરિથી મળીને સુગંધિત થઈ ગયો છું ॥૧॥
ਹਉ ਆਕਲ ਬਿਕਲ ਭਈ ਗੁਰ ਦੇਖੇ ਹਉ ਲੋਟ ਪੋਟ ਹੋਇ ਪਈਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હું ખૂબ વ્યાકુળ હતી, પરંતુ ગુરુને જોઈને ખુશ થઈ ગઈ છું ॥૧॥વિરામ॥
ਨਾਨਕਾ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ॥੧॥
હું તો નામનું જ ધ્યાન કરતો રહું છું ॥૧॥
ਓਹੁ ਅਪਰੰਪਰੁ ਕਰਣੈ ਜੋਗੁ ॥੧੧॥
તે અપરંપાર છે અને બધું જ કરવામાં સમર્થ છે ॥૧૧॥
