ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ જી એ માત્ર એક ધર્મગ્રંથ નથી; તે સમયગમ્ય છે, કારણકે તે ધર્મોના પર્દાને પાર કરીને માનવનું એકત્વ ઘોષવું છે. તેમના છંદમાં નીતિ, ધર્મ, સામાજિક ન્યાય અને ઈશ્વરનું સ્વભાવ વિશે મહાન શિક્ષાઓને સારવા છે. તે સાહિત્યિક સૌંદર્ય અને ગીતિકારી અભિવ્યક્તિ દ્વારા અને મનેવામાં કરુણા, વિનય અને સ્વાર્થહીન સેવાના માર્ગોને અમૂલ્ય આમંત્રણ આપે છે.
ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ જીમાંના હિમ્ન વિવિધ રાગો પર આધારિત છે, જે વિશેષ ભાવના અને આધ્યાત્મિકતા ઉંમેળવે છે. આ સંગીતમય વ્યવસ્થા દ્વારા તેના વાચકો અને સાંભળવારો માટે વધું આધ્યાત્મિક અનુભવ બનાવે છે જે દિવ્યસ્પર્શ સાથે જોડાઈ શકે છે. આ માર્ગ સ્વયંનું સ્વરૂપાત્મક જાણવા શિખાવે છે કે માનવના આંતરિક સ્વરૂપ વિશ્વાસાર્પણ અને સાર્વજનિક સેવાની સંજ્ઞા સાથે સાચી આધ્યાત્મિકતા સ્વીકારી શકે છે.
ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸੇ ਨਿਰਮਲੇ ਗੁਰ ਕੈ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥
ગુરુ ના શબ્દો ની કૃપા થી જે મનુષ્ય પરમાત્મા ના નામ ના રસ માં રંગાય જાય છે તે પવિત્ર જીવન વાળો થઈ જાય છે તેઓ આત્મિક અટળતામાં જીવે છે, અને પ્રભુ પ્રેમ સાથે જોડાઈને રહે છે
ਘਰਿ ਹੋਦਾ ਪੁਰਖੁ ਨ ਪਛਾਣਿਆ ਅਭਿਮਾਨਿ ਮੁਠੇ ਅਹੰਕਾਰਿ ॥
તે મનુષ્ય હૃદય ઘરમાં રહેલા પરમાત્મા ને ઓળખી શકતા નથી, તે અહંકાર માં ફસાઈ ને પોતાના આધ્યાત્મિક જીવન ની રકમ મૂડી ખોઈ બેસે છે
ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਸੁਣਦਾ ਵੇਖਦਾ ਕਿਉ ਮੁਕਰਿ ਪਇਆ ਜਾਇ ॥
આપણે જીવ જે કંઈ કરીએ છીએ અથવા જે બોલીએ છીએ અથવા વાત કરીએ છીએ, તે દરેક વસ્તુ પરમાત્મા જુએ છે અને સાંભળે છે. આ કારણોસર, તેની હાજરીમાં કરવામાં આવેલા તે ખરાબ કાર્યો થી દુર ભાગી શકાતું નથી
ਅਗਿਆਨ ਮਤੀ ਅੰਧੇਰੁ ਹੈ ਬਿਨੁ ਪਿਰ ਦੇਖੇ ਭੁਖ ਨ ਜਾਇ ॥
અજ્ઞાનતામાં ડૂબેલી જીવ-સ્ત્રીમાં માયાના મોહમાં અંધકાર છવાઈ જાય છે. પતિ-પ્રભુની ના દર્શન વગર એની આ માયાની ભૂખ સંતોષાતી નથી
ਕੂੜਿ ਕਪਟਿ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਓ ਜੋ ਬੀਜੈ ਖਾਵੈ ਸੋਇ ॥੩॥
માયાના મોહમાં ફસાઈને બહારથી હઠીલા કર્મો કરવાના પાખંડથી ક્યારેય કોઈને પરમાત્મા મળ્યા નથી. આ એક નિશ્ચિત નિયમ છે કે જે બીજ વાવે છે, તે જ તે ખાય છે ।।૩।।
ਓਨੀ ਚਲਣੁ ਸਦਾ ਨਿਹਾਲਿਆ ਹਰਿ ਖਰਚੁ ਲੀਆ ਪਤਿ ਪਾਇ ॥
તે મનુષ્ય હંમેશા દુનિયાની આગળ જતાં જોવા મળ્યા છે, તેઓ એ પરમાત્મા નું નામ જીવનની સફર માટે એકત્રિત કર્યું છે અને લોક-પરલોક માં સન્માન મેળવ્યું છે
ਸਚੁ ਖਾਣਾ ਸਚੁ ਪੈਨਣਾ ਟੇਕ ਨਾਨਕ ਸਚੁ ਕੀਤੁ ॥੪॥੫॥੭੫॥
તે પ્રભુના હંમેશા સ્થિર નામને પોતાની આત્માનો ખોરાક બનાવી લે છે. નામને જ પોતાનો આધ્યાત્મિક પોશાક બનાવે છે અને હંમેશા સ્થિર નામને પોતાના આશ્રયસ્થાન તરીકે બનાવે છે ।।૪।।૫।।૭૫।।
ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ਮੁਖੁ ਊਜਲਾ ਪੂਰਬਿ ਲਿਖਿਆ ਪਾਇ ॥
ગુરુને મળીને મનુષ્યનો ચહેરો પ્રકાશિત થઈ જાય છે, ચહેરા પર આંતરિક આધ્યાત્મિક જીવનની લાલાશ આવી જાય છે, પહેલા જન્મમાં કરેલી ઉમદા કમાણીના લખાયેલા લેખો સામે આવે છે
ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਸਰਣਾਗਤੀ ਸਰਬ ਘਟਾ ਕੇ ਨਾਥ ॥੪॥੧੫॥੮੫॥
હે નાનક! પ્રાર્થના કર અને કહે, હે પ્રભુ! હે સર્વ જીવોના પતિ! હું તારા શરણે આવ્યો છું મને તારા નામનું દાન દે ।।૪।।૧૫।।૮૫।।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਗਹਿਰ ਗਭੀਰੁ ਹੈ ਸੁਖ ਸਾਗਰੁ ਅਘਖੰਡੁ ॥
સદગુરુ જાણે એક ઊંડો દરિયો છે, ગુરુ ખૂબ જ જીગરવાળા છે, ગુરુ એ બધા સુખનો સમુદ્ર છે. ગુરુ પાપોનો નાશ કરનાર છે
