Page 1373
ਤਾਸੁ ਪਟੰਤਰ ਨਾ ਪੁਜੈ ਹਰਿ ਜਨ ਕੀ ਪਨਿਹਾਰਿ ॥੧੫੯॥
भगवंतांच्या भक्तांची सेवा करणाऱ्या स्त्रीशी तिची तुलना होऊ शकत नाही. ॥१५९॥
ਕਬੀਰ ਨ੍ਰਿਪ ਨਾਰੀ ਕਿਉ ਨਿੰਦੀਐ ਕਿਉ ਹਰਿ ਚੇਰੀ ਕਉ ਮਾਨੁ ॥
कबीर लोकांना सांगतात की एका महान राजाच्या राणीची टीका का करावी आणि संताच्या दासीचा आदर का करावा.
ਓਹ ਮਾਂਗ ਸਵਾਰੈ ਬਿਖੈ ਕਉ ਓਹ ਸਿਮਰੈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ॥੧੬੦॥
याचे कारण असे की राजाची राणी तिच्या इच्छा पूर्ण करण्यासाठी तिच्या विदाईला सिंदूर लावते आणि दासी परमात्म्याची पूजा करत राहते. ॥१६०॥
ਕਬੀਰ ਥੂਨੀ ਪਾਈ ਥਿਤਿ ਭਈ ਸਤਿਗੁਰ ਬੰਧੀ ਧੀਰ ॥
हे कबीर! जेव्हा मला गुरुच्या रूपात स्तंभ सापडला, तेव्हा माझे मन स्थिर झाले आणि सद्गुरुंनी मला धीर आणि दृढनिश्चय दिला.
ਕਬੀਰ ਹੀਰਾ ਬਨਜਿਆ ਮਾਨ ਸਰੋਵਰ ਤੀਰ ॥੧੬੧॥
मी सत्संगाच्या रूपात मानसरोवराच्या तीरावर हरिनामाच्या रूपात हिरा विकत घेतला. ॥ १६१॥
ਕਬੀਰ ਹਰਿ ਹੀਰਾ ਜਨ ਜਉਹਰੀ ਲੇ ਕੈ ਮਾਂਡੈ ਹਾਟ ॥
हे कबीर! फक्त हरिचे भक्तच हरिनामाच्या रूपात असलेल्या हिऱ्याचे ज्वेलर्स आहेत, जे ते घेतात आणि त्यांच्या मनाच्या दुकानाला सजवतात.
ਜਬ ਹੀ ਪਾਈਅਹਿ ਪਾਰਖੂ ਤਬ ਹੀਰਨ ਕੀ ਸਾਟ ॥੧੬੨॥
जेव्हा तुम्हाला दुसरा पारखी सापडेल, तो संत असेल, तेव्हाच तुम्ही त्याची चाचणी घेऊ शकता, म्हणजेच तुम्ही ज्ञानाबद्दल चर्चा करू शकता. ॥१६२॥
ਕਬੀਰ ਕਾਮ ਪਰੇ ਹਰਿ ਸਿਮਰੀਐ ਐਸਾ ਸਿਮਰਹੁ ਨਿਤ ॥
कबीरजी उपदेश करतात की जेव्हा आपल्याला काही काम करायचे असते तेव्हा आपण लगेच देवाचे स्मरण करतो, दररोज त्याचे स्मरण करणे चांगले.
ਅਮਰਾ ਪੁਰ ਬਾਸਾ ਕਰਹੁ ਹਰਿ ਗਇਆ ਬਹੋਰੈ ਬਿਤ ॥੧੬੩॥
मग तुला स्वर्गात राहण्याचे भाग्य मिळेल आणि तुला देवाची संपत्तीही मिळेल. ॥१६३॥
ਕਬੀਰ ਸੇਵਾ ਕਉ ਦੁਇ ਭਲੇ ਏਕੁ ਸੰਤੁ ਇਕੁ ਰਾਮੁ ॥
कबीरजी प्रेरणा देतात की सेवेसाठी फक्त दोनच चांगले लोक आहेत, एक संत आणि एक राम
ਰਾਮੁ ਜੁ ਦਾਤਾ ਮੁਕਤਿ ਕੋ ਸੰਤੁ ਜਪਾਵੈ ਨਾਮੁ ॥੧੬੪॥
कारण राम मोक्षदाता आहे आणि संत इतरांना मुक्तिदात्याचे नाव जपायला लावतात. ॥१६४॥
ਕਬੀਰ ਜਿਹ ਮਾਰਗਿ ਪੰਡਿਤ ਗਏ ਪਾਛੈ ਪਰੀ ਬਹੀਰ ॥
हे कबीर! पंडित कर्मकांडाच्या मार्गावर गेले आहेत आणि संपूर्ण समाज त्यांचे अनुसरण करू लागला आहे.
ਇਕ ਅਵਘਟ ਘਾਟੀ ਰਾਮ ਕੀ ਤਿਹ ਚੜਿ ਰਹਿਓ ਕਬੀਰ ॥੧੬੫॥
प्रभूच्या मार्गावरील दरी खूप कठीण आहे, जी कबीर चढत आहेत. ॥१६५॥
ਕਬੀਰ ਦੁਨੀਆ ਕੇ ਦੋਖੇ ਮੂਆ ਚਾਲਤ ਕੁਲ ਕੀ ਕਾਨਿ ॥
कबीर म्हणतात की, माणूस जगाच्या चालीरीती, परंपरा आणि कर्मकांडात मरतो आणि आपल्या कुळातील चालीरीती स्वीकारतो, असा विचार करून की जर मी माझ्या कुळातील चालीरीती पाळल्या नाहीत तर लोक काय म्हणतील?
ਤਬ ਕੁਲੁ ਕਿਸ ਕਾ ਲਾਜਸੀ ਜਬ ਲੇ ਧਰਹਿ ਮਸਾਨਿ ॥੧੬੬॥
कबीरजी म्हणतात की, हे माणसा, जेव्हा तुझे नातेवाईक तुला स्मशानभूमीत चितेवर जाळतील, तेव्हा कुटुंबाची इज्जत कोण वाचवेल ? ॥१६६॥
ਕਬੀਰ ਡੂਬਹਿਗੋ ਰੇ ਬਾਪੁਰੇ ਬਹੁ ਲੋਗਨ ਕੀ ਕਾਨਿ ॥
कबीरजी म्हणतात की अरे दुर्दैवी, तू लोकांच्या लाजेत व्यर्थ बुडेल.
ਪਾਰੋਸੀ ਕੇ ਜੋ ਹੂਆ ਤੂ ਅਪਨੇ ਭੀ ਜਾਨੁ ॥੧੬੭॥
तुमच्या शेजाऱ्यासोबत जे काही घडले ते तुमच्यासोबतही तसेच घडेल हे मान्य करा, म्हणजेच मृत्यू निश्चित आहे. ॥१६७॥
ਕਬੀਰ ਭਲੀ ਮਧੂਕਰੀ ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਕੋ ਨਾਜੁ ॥
कबीरजी स्पष्ट करतात की भिक्षेतून मिळणारी भाकर चांगली असते, ज्यामध्ये अनेक प्रकारचे धान्य असते.
ਦਾਵਾ ਕਾਹੂ ਕੋ ਨਹੀ ਬਡਾ ਦੇਸੁ ਬਡ ਰਾਜੁ ॥੧੬੮॥
भिकारी कोणत्याही मालमत्तेवर दावा करत नाही; त्याला संपूर्ण देश किंवा एक मोठे राज्य देखील त्याचे स्वतःचे वाटते. ॥१६८॥
ਕਬੀਰ ਦਾਵੈ ਦਾਝਨੁ ਹੋਤੁ ਹੈ ਨਿਰਦਾਵੈ ਰਹੈ ਨਿਸੰਕ ॥
कबीरजी स्पष्ट करतात की जमीन आणि मालमत्तेवर दावा केल्याने फक्त दुःख आणि दुःखच मिळते आणि काहीही दावा न केल्याने आनंद मिळतो.
ਜੋ ਜਨੁ ਨਿਰਦਾਵੈ ਰਹੈ ਸੋ ਗਨੈ ਇੰਦ੍ਰ ਸੋ ਰੰਕ ॥੧੬੯॥
जो निर्भय राहतो तो इंद्रासारख्या राजालाही गरीब मानतो. ॥१६९॥
ਕਬੀਰ ਪਾਲਿ ਸਮੁਹਾ ਸਰਵਰੁ ਭਰਾ ਪੀ ਨ ਸਕੈ ਕੋਈ ਨੀਰੁ ॥
हे कबीर प्रभू! नावाचे सरोवर किनाऱ्यापर्यंत भरलेले आहे पण ते पाणी कोणीही पिऊ शकत नाही.
ਭਾਗ ਬਡੇ ਤੈ ਪਾਇਓ ਤੂੰ ਭਰਿ ਭਰਿ ਪੀਉ ਕਬੀਰ ॥੧੭੦॥
कबीरजी म्हणतात की मोठ्या भाग्याने मला हे नामाचे पाणी मिळाले आहे आणि मी ते मनापासून पीत आहे. ॥१७०॥
ਕਬੀਰ ਪਰਭਾਤੇ ਤਾਰੇ ਖਿਸਹਿ ਤਿਉ ਇਹੁ ਖਿਸੈ ਸਰੀਰੁ ॥
कबीर उपदेश करतात की ज्याप्रमाणे दिवस उगवताच आकाशातील तारे नाहीसे होतात, त्याचप्रमाणे हे शरीर वृद्धत्वामुळे नष्ट होते
ਏ ਦੁਇ ਅਖਰ ਨਾ ਖਿਸਹਿ ਸੋ ਗਹਿ ਰਹਿਓ ਕਬੀਰੁ ॥੧੭੧॥
पण रामाच्या नावाची ही दोन्ही अक्षरे कधीच मिटत नाहीत, म्हणून कबीरने ती आपल्या मनात जपून ठेवली आहेत. ॥१७१॥
ਕਬੀਰ ਕੋਠੀ ਕਾਠ ਕੀ ਦਹ ਦਿਸਿ ਲਾਗੀ ਆਗਿ ॥
कबीरजी म्हणतात की हे जग लाकडापासून बनलेले घर आहे, त्याच्या दहाही दिशांना आसक्ती आणि भ्रमाची आग जळत आहे.
ਪੰਡਿਤ ਪੰਡਿਤ ਜਲਿ ਮੂਏ ਮੂਰਖ ਉਬਰੇ ਭਾਗਿ ॥੧੭੨॥
स्वतःला विद्वान समजणारे गर्विष्ठ लोक यात जळत आहेत, परंतु मूर्ख म्हणवणारे नम्र आणि चांगले वर्तन करणारे लोक यातून सुटले आहेत. ॥१७२॥
ਕਬੀਰ ਸੰਸਾ ਦੂਰਿ ਕਰੁ ਕਾਗਦ ਦੇਹ ਬਿਹਾਇ ॥
कबीरजी उपदेश करतात की मनातील शंका दूर करा आणि धार्मिक ग्रंथ वाचणे थांबवा.
ਬਾਵਨ ਅਖਰ ਸੋਧਿ ਕੈ ਹਰਿ ਚਰਨੀ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥੧੭੩॥
बावन्न अक्षरांचे सार लक्षात घेऊन, तुमचे मन देवाच्या चरणांवर केंद्रित करा. ॥१७३॥
ਕਬੀਰ ਸੰਤੁ ਨ ਛਾਡੈ ਸੰਤਈ ਜਉ ਕੋਟਿਕ ਮਿਲਹਿ ਅਸੰਤ ॥
कबीर, लाखो दुष्ट आणि पापी लोक भेटले तरी संत आपले संतत्व सोडत नाही, परंतु संत आपला स्वभाव सोडत नाही.
ਮਲਿਆਗਰੁ ਭੁਯੰਗਮ ਬੇਢਿਓ ਤ ਸੀਤਲਤਾ ਨ ਤਜੰਤ ॥੧੭੪॥
ज्याप्रमाणे चंदनाचे झाड सापांमध्ये अडकते पण ते त्याचे शीतलता सोडत नाही. ॥१७४॥
ਕਬੀਰ ਮਨੁ ਸੀਤਲੁ ਭਇਆ ਪਾਇਆ ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੁ ॥
हे कबीर! ब्रह्माचे ज्ञान मिळाल्यानंतर माझे मन थंड आणि शांत झाले आहे. हे कबीर, ब्रह्माचे ज्ञान मिळाल्यानंतर माझे मन थंड आणि शांत झाले आहे.
ਜਿਨਿ ਜੁਆਲਾ ਜਗੁ ਜਾਰਿਆ ਸੁ ਜਨ ਕੇ ਉਦਕ ਸਮਾਨਿ ॥੧੭੫॥
संपूर्ण जगाला जाळून टाकणाऱ्या मायेच्या ज्वाला भक्तासाठी पाण्यासारख्या थंड झाल्या आहेत. ॥१७५॥
ਕਬੀਰ ਸਾਰੀ ਸਿਰਜਨਹਾਰ ਕੀ ਜਾਨੈ ਨਾਹੀ ਕੋਇ ॥
हे कबीर! त्या निर्मात्याचे नाटक कोणालाही माहित नाही.
ਕੈ ਜਾਨੈ ਆਪਨ ਧਨੀ ਕੈ ਦਾਸੁ ਦੀਵਾਨੀ ਹੋਇ ॥੧੭੬॥
एकतर मालकाला ते स्वतः माहित असते किंवा फक्त त्याच्या उपस्थितीत असलेला भक्तच ते जाणू शकतो. ॥१७६॥
ਕਬੀਰ ਭਲੀ ਭਈ ਜੋ ਭਉ ਪਰਿਆ ਦਿਸਾ ਗਈ ਸਭ ਭੂਲਿ ॥
कबीर, हे चांगले झाले की माझ्या हृदयात देवाचे भय निर्माण झाले आणि त्यामुळे मी जगाची दिशा विसरलो.