Page 920
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸੁਣਹੁ ਸੰਤਹੁ ਸੋ ਸਿਖੁ ਸਨਮੁਖੁ ਹੋਏ ॥੨੧॥
नानक म्हणतात, हे संतांनो! काळजीपूर्वक ऐका; फक्त तोच शिष्य गुरूला सन्मुख होतो. ॥२१॥
ਜੇ ਕੋ ਗੁਰ ਤੇ ਵੇਮੁਖੁ ਹੋਵੈ ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਮੁਕਤਿ ਨ ਪਾਵੈ ॥
जर कोणी गुरूच्या शब्दांपासून दूर गेला तर सद्गुरूच्या शिकवणींचे पालन न करता त्याला मायेतून मुक्ती मिळणार नाही.
ਪਾਵੈ ਮੁਕਤਿ ਨ ਹੋਰ ਥੈ ਕੋਈ ਪੁਛਹੁ ਬਿਬੇਕੀਆ ਜਾਏ ॥
या संदर्भात ज्ञानी महापुरुषांना जाऊन विचारले तरी इतर कुठेही त्याला मोक्ष मिळत नाही.
ਅਨੇਕ ਜੂਨੀ ਭਰਮਿ ਆਵੈ ਵਿਣੁ ਸਤਿਗੁਰ ਮੁਕਤਿ ਨ ਪਾਏ ॥
जरी तो अनेक योनीमध्ये भटकला आणि मनुष्याच्या रूपात त्याने परत जन्म घेतला तरी त्याला गुरूशिवाय मोक्ष मिळू शकत नाही.
ਫਿਰਿ ਮੁਕਤਿ ਪਾਏ ਲਾਗਿ ਚਰਣੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸਬਦੁ ਸੁਣਾਏ ॥
माया बंधनातून मुक्ती केवळ गुरुंच्या आश्रयस्थानात आल्यानेच प्राप्त होते, कारण केवळ सद्गुरू दैवी शब्दाच्या माध्यमातून जीवनात नीतिमान मार्ग शिकवतात.
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਵੀਚਾਰਿ ਦੇਖਹੁ ਵਿਣੁ ਸਤਿਗੁਰ ਮੁਕਤਿ ਨ ਪਾਏ ॥੨੨॥
नानक म्हणतात की नीट विचार करा आणि पाहा की सद्गुरूशिवाय त्या जीवाला मुक्ती मिळू शकत नाही. ॥२२॥
ਆਵਹੁ ਸਿਖ ਸਤਿਗੁਰੂ ਕੇ ਪਿਆਰਿਹੋ ਗਾਵਹੁ ਸਚੀ ਬਾਣੀ ॥
हे गुरूंच्या प्रिय शिष्यांनो! या,प्रभूची सच्ची वाणी गा.
ਬਾਣੀ ਤ ਗਾਵਹੁ ਗੁਰੂ ਕੇਰੀ ਬਾਣੀਆ ਸਿਰਿ ਬਾਣੀ ॥
गुरूंनी उच्चारलेले दैवी शब्द, सर्वांत सर्वोच्च शब्द (वाणी) गा.
ਜਿਨ ਕਉ ਨਦਰਿ ਕਰਮੁ ਹੋਵੈ ਹਿਰਦੈ ਤਿਨਾ ਸਮਾਣੀ ॥
ज्यांच्यावर सदैव परमेश्वराचा आशीर्वाद असतो, ही वाणी त्यांच्या हृदयात अंतर्भूत असते.
ਪੀਵਹੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਦਾ ਰਹਹੁ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਜਪਿਹੁ ਸਾਰਿਗਪਾਣੀ ॥
परमेश्वराचे नामामृत सदैव प्यावे; सदैव परमेश्वराच्या रंगात लीन राहा आणि सदैव परमेश्वराचे नामस्मरण करत राहा.
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸਦਾ ਗਾਵਹੁ ਏਹ ਸਚੀ ਬਾਣੀ ॥੨੩॥
नानक म्हणतात की सदैव गुरूंनी उच्चारलेली वाणी गात राहा. ॥ २३॥
ਸਤਿਗੁਰੂ ਬਿਨਾ ਹੋਰ ਕਚੀ ਹੈ ਬਾਣੀ ॥
सद्गुरूशिवाय अन्य वाणी कच्ची आहे, गुरूच्या मुखातून उच्चारलेली वाणी सच्ची आहे.
ਬਾਣੀ ਤ ਕਚੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਬਾਝਹੁ ਹੋਰ ਕਚੀ ਬਾਣੀ ॥
गुरूशिवाय इतर सर्व वाणी असत्य आहे.
ਕਹਦੇ ਕਚੇ ਸੁਣਦੇ ਕਚੇ ਕਚੀ ਆਖਿ ਵਖਾਣੀ ॥
जे असत्य (कच्चे) वाणी बोलतात आणि ऐकतात ते देखील असत्य असतात म्हणजेच खोटे बोलणारे आणि खोटे बोलणारे लोक फक्त असत्य वाणीच उच्चारतात.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਿਤ ਕਰਹਿ ਰਸਨਾ ਕਹਿਆ ਕਛੂ ਨ ਜਾਣੀ ॥
असे लोक आपल्या वाणीने रोज परमेश्वराचे नामस्मरण करत राहतात पण त्यांना त्याबद्दल काहीच कळत नाही.
ਚਿਤੁ ਜਿਨ ਕਾ ਹਿਰਿ ਲਇਆ ਮਾਇਆ ਬੋਲਨਿ ਪਏ ਰਵਾਣੀ ॥
जे जाणीवपूर्वक मायात फसलेले आहे,ते व्यर्थच बोलत राहतात.
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸਤਿਗੁਰੂ ਬਾਝਹੁ ਹੋਰ ਕਚੀ ਬਾਣੀ ॥੨੪॥
नानक म्हणतात की सद्गुरूंच्या मुखातून निघालेले सत्यवचनच खरे असतात, बाकीचे सर्व वचन असत्य म्हणजेच खोटी असते. ॥२४॥
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਰਤੰਨੁ ਹੈ ਹੀਰੇ ਜਿਤੁ ਜੜਾਉ ॥
गुरूचे वचन परमेश्वराच्या गुणांनी भरलेल्या अमूल्य देणगीसारखे असतात.
ਸਬਦੁ ਰਤਨੁ ਜਿਤੁ ਮੰਨੁ ਲਾਗਾ ਏਹੁ ਹੋਆ ਸਮਾਉ ॥
ज्याचे मन गुरूच्या अनमोल शब्दाशी संलग्न आहे, तो यामध्ये विलीन होतो.
ਸਬਦ ਸੇਤੀ ਮਨੁ ਮਿਲਿਆ ਸਚੈ ਲਾਇਆ ਭਾਉ ॥
ज्याचे मन गुरूच्या शब्दात विलीन झाले आहे तो सत्याच्या प्रेमात पडला आहे.
ਆਪੇ ਹੀਰਾ ਰਤਨੁ ਆਪੇ ਜਿਸ ਨੋ ਦੇਇ ਬੁਝਾਇ ॥
परमेश्वर स्वतः शब्दांच्या रूपात एक रत्न आहे आणि तो स्वतः गुरूच्या रूपात हिरा आहे, ज्याला तो शब्दांच्या रूपात हे रत्न देतो त्यालाच ही वस्तुस्थिती समजते.
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸਬਦੁ ਰਤਨੁ ਹੈ ਹੀਰਾ ਜਿਤੁ ਜੜਾਉ ॥੨੫॥
नानक म्हणतात की गुरू हा शब्दच एक मौल्यवान रत्न आहे, ज्यामध्ये गुणांच्या रूपातील मौल्यवान हिरे जडलेले आहेत. ॥ २५ ॥
ਸਿਵ ਸਕਤਿ ਆਪਿ ਉਪਾਇ ਕੈ ਕਰਤਾ ਆਪੇ ਹੁਕਮੁ ਵਰਤਾਏ ॥
परमेश्वर स्वतः शिवशक्ती (चेतन आणि माया) निर्माण करून स्वतः त्याची इच्छा पूर्ण करत असतो.
ਹੁਕਮੁ ਵਰਤਾਏ ਆਪਿ ਵੇਖੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਕਿਸੈ ਬੁਝਾਏ ॥
त्याच्या आदेशाची अंमलबजावणी करून तो स्वत: मन आणि माया यांच्यातील खेळ पाहतो; तो केवळ दुर्मिळ गुरूच्या अनुयायांना या खेळाविषयी समज देतो.
ਤੋੜੇ ਬੰਧਨ ਹੋਵੈ ਮੁਕਤੁ ਸਬਦੁ ਮੰਨਿ ਵਸਾਏ ॥
अशा व्यक्तीने गुरूचा शब्द मनात मांडला आहे आणि मायाचे बंध तोडून तो मुक्त झाला आहे.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਿਸ ਨੋ ਆਪਿ ਕਰੇ ਸੁ ਹੋਵੈ ਏਕਸ ਸਿਉ ਲਿਵ ਲਾਏ ॥
ज्याला परमेश्वर स्वतः निर्माण करतो तो गुरुमुख होतो आणि तो सदैव परमेश्वरावर आपले लक्ष केंद्रित करतो.
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਆਪਿ ਕਰਤਾ ਆਪੇ ਹੁਕਮੁ ਬੁਝਾਏ ॥੨੬॥
नानक म्हणतात की तो स्वत: निर्माणकर्ता आहे आणि स्वत: त्यांची आज्ञा प्रकट करतो. ॥ २६॥
ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਸਾਸਤ੍ਰ ਪੁੰਨ ਪਾਪ ਬੀਚਾਰਦੇ ਤਤੈ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣੀ ॥
स्मृती आणि धर्मग्रंथ हे पाप आणि पुण्य मानतात परंतु त्यांना वास्तविकतेचे खरे सार समजत नाही.
ਤਤੈ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣੀ ਗੁਰੂ ਬਾਝਹੁ ਤਤੈ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣੀ ॥
गुरूशिवाय वास्तविकतेचे खरे कोणालाही सार जाणता येत नाही तसेच गुरूशिवाय तत्वज्ञान प्राप्त होऊ शकत नाही.
ਤਿਹੀ ਗੁਣੀ ਸੰਸਾਰੁ ਭ੍ਰਮਿ ਸੁਤਾ ਸੁਤਿਆ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਣੀ ॥
संपूर्ण जग माया आणि संशयाच्या तीन गुणांमध्ये गुंतलेले आहे; ते आपल्या जीवनाची रात्र अज्ञानाच्या निद्रेत घालवतात.
ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਸੇ ਜਨ ਜਾਗੇ ਜਿਨਾ ਹਰਿ ਮਨਿ ਵਸਿਆ ਬੋਲਹਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਣੀ ॥
गुरूंच्या कृपेने केवळ तेच लोक या अज्ञानाच्या झोपेतून जागृत झाले आहेत ज्यांच्या मनात परमेश्वर राहतो आणि ते गुरूच्या अमृत शब्दाचा जप करतात.
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸੋ ਤਤੁ ਪਾਏ ਜਿਸ ਨੋ ਅਨਦਿਨੁ ਹਰਿ ਲਿਵ ਲਾਗੈ ਜਾਗਤ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਣੀ ॥੨੭॥
नानक म्हणतात की केवळ त्या व्यक्तीला सार वास्तविकता (देव) जाणवते, जो रात्रंदिवस भगवंताला समर्पित राहतो आणि आपले संपूर्ण आयुष्य जागृत राहतो. ॥२७॥
ਮਾਤਾ ਕੇ ਉਦਰ ਮਹਿ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ ਕਰੇ ਸੋ ਕਿਉ ਮਨਹੁ ਵਿਸਾਰੀਐ ॥
आईच्या गर्भाशयात आपले पालनपोषण करणाऱ्याला मनातून का विसरावे?
ਮਨਹੁ ਕਿਉ ਵਿਸਾਰੀਐ ਏਵਡੁ ਦਾਤਾ ਜਿ ਅਗਨਿ ਮਹਿ ਆਹਾਰੁ ਪਹੁਚਾਵਏ ॥
तो एवढा मोठा दाता आहे, त्याला मनातून कसे विसरता येईल, जो आपल्याला गर्भात अन्न पुरवतो.
ਓਸ ਨੋ ਕਿਹੁ ਪੋਹਿ ਨ ਸਕੀ ਜਿਸ ਨਉ ਆਪਣੀ ਲਿਵ ਲਾਵਏ ॥
कोणीही त्याला हानी पोहोचवू शकत नाही, जो सदैव परमेश्वराचे नामस्मरण करतो.