Page 1160
ਹੈ ਹਜੂਰਿ ਕਤ ਦੂਰਿ ਬਤਾਵਹੁ ॥
ଈଶ୍ଵର ତ ପାଖରେ ଅଛନ୍ତି, ତାହାଙ୍କୁ ଦୂର ବୋଲି କାହିଁକି କହୁଅଛ।
ਦੁੰਦਰ ਬਾਧਹੁ ਸੁੰਦਰ ਪਾਵਹੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଅଯଥା ଦ୍ଵନ୍ଦ୍ଵକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖ ଆଉ ସୁନ୍ଦର ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ପ୍ରାପ୍ତ କର॥1॥ରୁହ॥
ਕਾਜੀ ਸੋ ਜੁ ਕਾਇਆ ਬੀਚਾਰੈ ॥
କାଜୀ ସେ ହିଁ ଅଟେ, ଯିଏ ଶରୀରର ଚିନ୍ତନ କରିଥାଏ,
ਕਾਇਆ ਕੀ ਅਗਨਿ ਬ੍ਰਹਮੁ ਪਰਜਾਰੈ ॥
ଶରୀରର ଅଗ୍ନିରେ ବ୍ରହ୍ମକୁ ପ୍ରଜ୍ଜ୍ଵଳିତ କରିଥାଏ ଏବଂ
ਸੁਪਨੈ ਬਿੰਦੁ ਨ ਦੇਈ ਝਰਨਾ ॥
ସ୍ଵପ୍ନରେ ବୀର୍ଯ୍ୟର ପତନ କରେ ନାହିଁ ଅର୍ଥାତ ସ୍ଵପ୍ନରେ ମଧ୍ୟ ବାସନା କରେ ନାହିଁ।
ਤਿਸੁ ਕਾਜੀ ਕਉ ਜਰਾ ਨ ਮਰਨਾ ॥੨॥
ସେହି କାଜୀକୁ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଅଥବା ମୃତ୍ୟୁ ଆସେ ନାହିଁ||2||
ਸੋ ਸੁਰਤਾਨੁ ਜੁ ਦੁਇ ਸਰ ਤਾਨੈ ॥
ସୁଲତାନ ସେ ହିଁ ଅଟେ, ଯିଏ ଜ୍ଞାନ ଓ ବୈରାଗ୍ୟର ଦୁଇ ତୀର ହୃଦୟର ଡୋରୀରେ ରଖିଥାଏ ଏବଂ
ਬਾਹਰਿ ਜਾਤਾ ਭੀਤਰਿ ਆਨੈ ॥
ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ମନକୁ ଭିତରକୁ ଆଣିଥାଏ।
ਗਗਨ ਮੰਡਲ ਮਹਿ ਲਸਕਰੁ ਕਰੈ ॥
ଦଶମ ଦ୍ଵାରରେ ଗୁଣର ଫୌଜ ବନାଇ ଥାଏ,
ਸੋ ਸੁਰਤਾਨੁ ਛਤ੍ਰੁ ਸਿਰਿ ਧਰੈ ॥੩॥
ଏପରି ସୁଲତାନ ହିଁ ଛତ୍ର ଧାରଣ କରିବାର ଅଧିକାର ପ୍ରାପ୍ତ ଅଟନ୍ତି||3||
ਜੋਗੀ ਗੋਰਖੁ ਗੋਰਖੁ ਕਰੈ ॥
ଯୋଗୀ ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ 'ଗୋରଖ ଗୋରଖ' ନାମ ଦ୍ଵାରା ଡାକିଥାଏ,
ਹਿੰਦੂ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਉਚਰੈ ॥
ହିନ୍ଦୁ ରାମନାମର ଉଚ୍ଚାରଣ କରିଥାଏ ଏବଂ
ਮੁਸਲਮਾਨ ਕਾ ਏਕੁ ਖੁਦਾਇ ॥
ମୁସଲମାନ କେବଳ ଖୁଦାଙ୍କୁ ହିଁ ମାନିଥାଏ,
ਕਬੀਰ ਕਾ ਸੁਆਮੀ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥੪॥੩॥੧੧॥
କିନ୍ତୁ କବୀରଙ୍କ ସ୍ଵାମୀ ସବୁଠାରେ ବ୍ୟାପ୍ତ ଅଛନ୍ତି||4||3||11||
ਮਹਲਾ ੫ ॥
ମହଲା 5॥
ਜੋ ਪਾਥਰ ਕਉ ਕਹਤੇ ਦੇਵ ॥
ଯିଏ ପଥରର ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଈଶ୍ଵର ମାନିଥାଏ,
ਤਾ ਕੀ ਬਿਰਥਾ ਹੋਵੈ ਸੇਵ ॥
ତାହାର ସେବା ବ୍ୟର୍ଥ ହୋଇଯାଏ।
ਜੋ ਪਾਥਰ ਕੀ ਪਾਂਈ ਪਾਇ ॥
ଯିଏ ପଥରର ମୂର୍ତ୍ତି ପାଖରେ ନତମସ୍ତକ ହୋଇଥାଏ,
ਤਿਸ ਕੀ ਘਾਲ ਅਜਾਂਈ ਜਾਇ ॥੧॥
ତାହାର ପରିଶ୍ରମ ବେକାର ହୋଇଯାଏ||1||
ਠਾਕੁਰੁ ਹਮਰਾ ਸਦ ਬੋਲੰਤਾ ॥
ଆମର ମାଲିକ ଶାଶ୍ଵତ ଅଟନ୍ତି, ସର୍ବଦା କଥା କରିବା ବାଲା ଅଟନ୍ତି,
ਸਰਬ ਜੀਆ ਕਉ ਪ੍ਰਭੁ ਦਾਨੁ ਦੇਤਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ସେ ସବୁ ଜୀବଙ୍କୁ ଦାନ କରିଥାନ୍ତି॥1॥ରୁହ॥
ਅੰਤਰਿ ਦੇਉ ਨ ਜਾਨੈ ਅੰਧੁ ॥
ଈଶ୍ଵର ଆମର ମନରେ ହିଁ ଅଛନ୍ତି, ପରନ୍ତୁ ଅନ୍ଧ (ଅଜ୍ଞାନ) ଜୀବ ମନରେ ବାସ କରୁଥିବା ଈଶ୍ଵରଙ୍କୁ ଜାଣେ ନାହିଁ,
ਭ੍ਰਮ ਕਾ ਮੋਹਿਆ ਪਾਵੈ ਫੰਧੁ ॥
ଏଥିପାଇଁ ଭ୍ରମରେ ପଡି ଫନ୍ଦାରେ ଫସିଯାଇ ଥାଏ।
ਨ ਪਾਥਰੁ ਬੋਲੈ ਨਾ ਕਿਛੁ ਦੇਇ ॥
ହେ ସଂସାରର ଲୋକ, ପଥର ମୂର୍ତ୍ତି ନା ବୋଲିଥାଏ ଆଉ ନା କିଛି ଦେଇଥାଏ,
ਫੋਕਟ ਕਰਮ ਨਿਹਫਲ ਹੈ ਸੇਵ ॥੨॥
ଏଣୁ ମୂର୍ତ୍ତି ନିମିତ୍ତ କର୍ମ ବିକାର ଅଟେ ଆଉ ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜାର କୌଣସି ଫଳ ମିଳେନାହିଁ||2||
ਜੇ ਮਿਰਤਕ ਕਉ ਚੰਦਨੁ ਚੜਾਵੈ ॥
ଯଦି ମୃତକ(ମୂର୍ତ୍ତି)କୁ ଚନ୍ଦନ ଲଗାଯାଏ, ତାହାହେଲେ
ਉਸ ਤੇ ਕਹਹੁ ਕਵਨ ਫਲ ਪਾਵੈ ॥
କୁହ, ସେଥିରୁ କଣ ଫଳ ପ୍ରାପ୍ତ ହେବ?
ਜੇ ਮਿਰਤਕ ਕਉ ਬਿਸਟਾ ਮਾਹਿ ਰੁਲਾਈ ॥
ଯଦି ମୃତକକୁ ମଇଳାରେ ମିଶାଇ ଦିଆଯାଏ, ତାହାହେଲେ ମଧ୍ୟ
ਤਾਂ ਮਿਰਤਕ ਕਾ ਕਿਆ ਘਟਿ ਜਾਈ ॥੩॥
ମୃତକର କଣ ହୋଇପାରିବ||3||
ਕਹਤ ਕਬੀਰ ਹਉ ਕਹਉ ਪੁਕਾਰਿ ॥
କବୀର ଜୀ ବିନୟପୂର୍ବକ କହନ୍ତି ଯେ
ਸਮਝਿ ਦੇਖੁ ਸਾਕਤ ਗਾਵਾਰ ॥
ହେ ମାୟାବୀ ମୂର୍ଖ! ଭାବି ଚିନ୍ତି ଭଲ ଭାବରେ ଦେଖ।
ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਬਹੁਤੁ ਘਰ ਗਾਲੇ ॥
ଦୈତ୍ୟଭାବ ବହୁତ ଲୋକଙ୍କୁ ଉତ୍ପୀଡନ କରିଥାଏ,
ਰਾਮ ਭਗਤ ਹੈ ਸਦਾ ਸੁਖਾਲੇ ॥੪॥੪॥੧੨॥
କେବଳ ରାମଙ୍କ ଭକ୍ତି କରିବା ବାଲା ସଦା ସୁଖୀ ଅଟେ||4||4||12||
ਜਲ ਮਹਿ ਮੀਨ ਮਾਇਆ ਕੇ ਬੇਧੇ ॥
ଜଳରେ ମାଛ ମଧ୍ୟ ମାୟା ସହିତ ବାନ୍ଧି ହୋଇଥାଏ ଏବଂ
ਦੀਪਕ ਪਤੰਗ ਮਾਇਆ ਕੇ ਛੇਦੇ ॥
ଦୀପକ ଉପରେ ଜଳୁଥିବା ପତଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ମାୟା ସହିତ ବାନ୍ଧି ହୋଇଥାଏ।
ਕਾਮ ਮਾਇਆ ਕੁੰਚਰ ਕਉ ਬਿਆਪੈ ॥
ହାତୀକୁ କାମବାସନାର ମାୟା ଲାଗି ରହିଥାଏ ଏବଂ
ਭੁਇਅੰਗਮ ਭ੍ਰਿੰਗ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਖਾਪੇ ॥੧॥
ସର୍ପ ତଥା ଭଅଁର ମଧ୍ୟ ମାୟାରେ ଆସକ୍ତ ଅଟନ୍ତି||1||
ਮਾਇਆ ਐਸੀ ਮੋਹਨੀ ਭਾਈ ॥
ହେ ଭାଇ ମାୟା ଏପରି ମୋହିନୀ ଅଟେ,
ਜੇਤੇ ਜੀਅ ਤੇਤੇ ਡਹਕਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ସଂସାରରେ ଯେତେ ଜୀବ ଅଛନ୍ତି, ସବୁଙ୍କୁ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ କରାଇଛି॥1॥ରୁହ॥
ਪੰਖੀ ਮ੍ਰਿਗ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਰਾਤੇ ॥
ମୃଗ, ପକ୍ଷୀ ଇତ୍ୟାଦି ମାୟାରେ ଲୀନ ଅଛନ୍ତି।
ਸਾਕਰ ਮਾਖੀ ਅਧਿਕ ਸੰਤਾਪੇ ॥
ଚିନି ମାଛିକୁ ବହୁତ ପ୍ରଭାବ ଦେଖାଇ ଥାଏ।
ਤੁਰੇ ਉਸਟ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਭੇਲਾ ॥
ଘୋଡା ଏବଂ ଓଟ ମାୟାରେ ଲିପ୍ତ ଅଟେ ଏବଂ
ਸਿਧ ਚਉਰਾਸੀਹ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਖੇਲਾ ॥੨॥
ଚଉରାଅଶି ସିଦ୍ଧଗଣ ମାୟାରେ ଲିପ୍ତ ଅଛନ୍ତି||2||
ਛਿਅ ਜਤੀ ਮਾਇਆ ਕੇ ਬੰਦਾ ॥
ହନୁମାନ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ, ଭୀମ, ଭୈରବ ଇତ୍ୟାଦି ଛଅ ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ମଧ୍ୟ ମାୟା ସହିତ ବାନ୍ଧି ହୋଇଛନ୍ତି।
ਨਵੈ ਨਾਥ ਸੂਰਜ ਅਰੁ ਚੰਦਾ ॥
ନବ ନାଥ, ସୂର୍ଯ୍ୟ ଆଉ ଚନ୍ଦ୍ର,
ਤਪੇ ਰਖੀਸਰ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਸੂਤਾ ॥
ਤਪੇ ਰਖੀਸਰ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਸੂਤਾ ॥
ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਕਾਲੁ ਅਰੁ ਪੰਚ ਦੂਤਾ ॥੩॥
ତପସ୍ଵୀ ଏବଂ ଋଷି ମାୟାରେ ମଗ୍ନ ଅଛନ୍ତି।
ਸੁਆਨ ਸਿਆਲ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਰਾਤਾ ॥
କାଳ ଆଇ ପାଞ୍ଚ ଦୂତ ମାୟା ଦ୍ଵାରା ଅପ୍ରଭାବିତ ନୁହନ୍ତି||3||
ਬੰਤਰ ਚੀਤੇ ਅਰੁ ਸਿੰਘਾਤਾ ॥
କୁକୁର, ଭେଡା ମାୟାରେ ଲୀନ ଅଛନ୍ତି।
ਮਾਂਜਾਰ ਗਾਡਰ ਅਰੁ ਲੂਬਰਾ ॥
ମାଙ୍କଡ, ଚିତା ଆଉ ବାଘ,
ਬਿਰਖ ਮੂਲ ਮਾਇਆ ਮਹਿ ਪਰਾ ॥੪॥
ବିଲେଇ, ମେଣ୍ଢା ଆହୁରି ଅନେକ
ਮਾਇਆ ਅੰਤਰਿ ਭੀਨੇ ਦੇਵ ॥
ବୃକ୍ଷର ଫଳ ମଧ୍ୟ ମାୟାରେ ପଡିଛନ୍ତି||4||
ਸਾਗਰ ਇੰਦ੍ਰਾ ਅਰੁ ਧਰਤੇਵ ॥
ଦେବୀ-ଦେବତା ମାୟାରେ ଲିପ୍ତ ଅଛନ୍ତି।
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਜਿਸੁ ਉਦਰੁ ਤਿਸੁ ਮਾਇਆ ॥
ସାଗର, ଇନ୍ଦ୍ର ତଥା ଧରିତ୍ରୀ ମାୟାମୟ ଅଟନ୍ତି।
ਤਬ ਛੂਟੇ ਜਬ ਸਾਧੂ ਪਾਇਆ ॥੫॥੫॥੧੩॥
କବୀର ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ଯିଏ ଭୋଜନ କରିଥାଏ, ସେ ହିଁ ମାୟାରେ ଲୀନ ଅଛି।
ਜਬ ਲਗੁ ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕਰੈ ॥
ଯେତେବେଳ ସାଧୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ, ଜୀବ ମାୟା ଜାଲରୁ ମୁକୁଳି ଯାଇଥାଏ||5||5||13||
ਤਬ ਲਗੁ ਕਾਜੁ ਏਕੁ ਨਹੀ ਸਰੈ ॥
ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜୀବ ଅହଂ-ଅଭିମାନ କରିଥାଏ,
ਜਬ ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਮਿਟਿ ਜਾਇ ॥
ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାହାର ଏକ କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ସଫଳ ହୁଏନାହିଁ।