Page 10
ਜਿਨਿ ਦਿਨੁ ਕਰਿ ਕੈ ਕੀਤੀ ਰਾਤਿ ॥
जसले दिन बनाएर फेरि रातको रचना गरेका हुन्।
ਖਸਮੁ ਵਿਸਾਰਹਿ ਤੇ ਕਮਜਾਤਿ ॥
यस्ता परमेश्वरलाई दिःखी बनाउने अधम हो।
ਨਾਨਕ ਨਾਵੈ ਬਾਝੁ ਸਨਾਤਿ ॥੪॥੩॥
गुरू नानक जी भन्नुहुन्छ कि परमात्माको नाम-स्मरणबिन मानिस संकीर्ण जातिको हुन्छ।।।४।।३।।
ਰਾਗੁ ਗੂਜਰੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥
रागु गूजरी महला ४ ॥
ਹਰਿ ਕੇ ਜਨ ਸਤਿਗੁਰ ਸਤ ਪੁਰਖਾ ਹਉ ਬਿਨਉ ਕਰਉ ਗੁਰ ਪਾਸਿ ॥
हे परमात्मा स्वरुप, सतगुरु, सत पुरुष जॉ! मोरो तपाईसँग यही विनती छ कि
ਹਮ ਕੀਰੇ ਕਿਰਮ ਸਤਿਗੁਰ ਸਰਣਾਈ ਕਰਿ ਦਇਆ ਨਾਮੁ ਪਰਗਾਸਿ ॥੧॥
म अति सानो किराका समान प्राणी हुँ, त्यसर्थ हे सतगुरु जी! म तपाईँको सरणमा हाजिर छु, कृपा गरेर मेरो अन्तःकरणमा प्रभु नामको उज्यालो बनाइदिनुहोस्।।१।।
ਮੇਰੇ ਮੀਤ ਗੁਰਦੇਵ ਮੋ ਕਉ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਪਰਗਾਸਿ ॥
ए मेरो मित्र गुरुदेव! मलाई रामका नामको प्रकाश प्रदान गर्नुहोस्।
ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਮੁ ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਾਨ ਸਖਾਈ ਹਰਿ ਕੀਰਤਿ ਹਮਰੀ ਰਹਰਾਸਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
गुरूको उपदेशअनुरुप जसले परमात्माको नाम स्मरण गर्दछ उ नै मोरो प्राणको सहायक हो, परमेश्वरको महिमा गर्न नै मेरो संस्कार हो।।१।।रहाउ।।
ਹਰਿ ਜਨ ਕੇ ਵਡਭਾਗ ਵਡੇਰੇ ਜਿਨ ਹਰਿ ਹਰਿ ਸਰਧਾ ਹਰਿ ਪਿਆਸ ॥
हे सतगुरु जी! तपाईँको कृपाले मलाई थाहा छ कि जसको प्रभु-नाममा विश्वस छ, अनि त्य जपने तृष्णा हुन्छ तिनलाई हरि-भक्तको सौभाग्य प्राप्त हुन्छ।
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਮਿਲੈ ਤ੍ਰਿਪਤਾਸਹਿ ਮਿਲਿ ਸੰਗਤਿ ਗੁਣ ਪਰਗਾਸਿ ॥੨॥
किन कि ती हरिका हरि-नाम प्राप्त भएर नै उनको भक्तलाई सन्तुष्टि प्राप्त हुन्छ तथा सन्तहरूको संग्त पाएर उनको हृदयमा हरिका गुणहरूको ज्ञानरूपी प्रकाश।
ਜਿਨ੍ਹ੍ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਰਸੁ ਨਾਮੁ ਨ ਪਾਇਆ ਤੇ ਭਾਗਹੀਣ ਜਮ ਪਾਸਿ ॥
जजसले हरिको हरि हरि नामको रस चाखेका धेनन्, अर्थात् जुन प्राणी इश्यवरको माममा लिन भएका छैनन्, ती भाग्यहीन यसको जालमा फस्नेछन्।
ਜੋ ਸਤਿਗੁਰ ਸਰਣਿ ਸੰਗਤਿ ਨਹੀ ਆਏ ਧ੍ਰਿਗੁ ਜੀਵੇ ਧ੍ਰਿਗੁ ਜੀਵਾਸਿ ॥੩॥
जसले सतगुरुको शरणमा आएर सत्सङ्गति प्राप्त गर्न सक्दैनन्, ती विमुख मानिसहरूको जीवन धिक्कार हुन्छ तथा भविष्यमा बाँचेर पनि धिक्कार हुन्छ।
ਜਿਨ ਹਰਿ ਜਨ ਸਤਿਗੁਰ ਸੰਗਤਿ ਪਾਈ ਤਿਨ ਧੁਰਿ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਆ ਲਿਖਾਸਿ ॥
जुन हरिभक्तले सतगुरुको सङ्गति प्राप्त गरेका छन्, उनको निधारमा अकाल-पुरशले जन्मनुभन्दा पहिले नै शुभ भाग्य लेखिदिएका हुन्छन्।
ਧੰਨੁ ਧੰਨੁ ਸਤਸੰਗਤਿ ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਰਸੁ ਪਾਇਆ ਮਿਲਿ ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਪਰਗਾਸਿ ॥੪॥੧॥
सतगुरु जी भन्नुहुन्छ कि हे निरंकार! धन्य हो त्यो सत्संगति जसबाट हरि-रस प्राप्त हुन्छ र भगवानका भक्तहरूले उनको नामको ज्ञान र ज्योति प्राप्त गर्दछन्। त्यसैले हे सतगुरु जी! कृपया मलाई अकालको पुरुषको नाउँले आशीर्वाद दिनुहोस्।
ਰਾਗੁ ਗੂਜਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
राग गूजरी महला ५ ॥
ਕਾਹੇ ਰੇ ਮਨ ਚਿਤਵਹਿ ਉਦਮੁ ਜਾ ਆਹਰਿ ਹਰਿ ਜੀਉ ਪਰਿਆ ॥
हे मेरो मन! अकाल पुरुष आफैले सम्पूर्ण सृष्टिको व्यवस्थापन गर्न खोजिरहेको छ भने, तँ किन सोच्दछस्?
ਸੈਲ ਪਥਰ ਮਹਿ ਜੰਤ ਉਪਾਏ ਤਾ ਕਾ ਰਿਜਕੁ ਆਗੈ ਕਰਿ ਧਰਿਆ ॥੧॥
निरंकरले चट्टान र ढुङ्गामा जुन जीवजन्तु बनाएका ठन्का तिनका लागि उनले खाना तयार पारिसकेका छन्।
ਮੇਰੇ ਮਾਧਉ ਜੀ ਸਤਸੰਗਤਿ ਮਿਲੇ ਸੁ ਤਰਿਆ ॥
हे निरंकार! जो पनि सन्तहरूको संगतमा बस्छ, उसले भवसागर पार गऱ्यो।
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਇਆ ਸੂਕੇ ਕਾਸਟ ਹਰਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
उनले गुरुको कृपाले परमपद (मोक्ष) प्राप्त गरेका छन् अनि उनको हृदय सुक्खा काठ हरियो भएजस्तै भएको छ।।१।।रहाउ।।
ਜਨਨਿ ਪਿਤਾ ਲੋਕ ਸੁਤ ਬਨਿਤਾ ਕੋਇ ਨ ਕਿਸ ਕੀ ਧਰਿਆ ॥
जीवनमा माता, पिता, जुत्र, पत्नी तथा नातेदारमध्ये कोही पनि कहीँ पनि आश्रय हुँदैनन्।
ਸਿਰਿ ਸਿਰਿ ਰਿਜਕੁ ਸੰਬਾਹੇ ਠਾਕੁਰੁ ਕਾਹੇ ਮਨ ਭਉ ਕਰਿਆ ॥੨॥
प्रत्येक जिवलाई संसारमा सृष्टि गरेर निरंकार स्वयम्ले अन्न-प्नी पठाउँछन्, फेरि ए मन! तँ किन डराउँछस्?।।२।।
ਊਡੈ ਊਡਿ ਆਵੈ ਸੈ ਕੋਸਾ ਤਿਸੁ ਪਾਛੈ ਬਚਰੇ ਛਰਿਆ ॥
राजहंसको समूह सयौं माइल टाढा उड्छ अनि आफ्ना बच्चाहरूलाई (उनीहरूको गुँडमा)पछाडि छोड्छ।
ਤਿਨ ਕਵਨੁ ਖਲਾਵੈ ਕਵਨੁ ਚੁਗਾਵੈ ਮਨ ਮਹਿ ਸਿਮਰਨੁ ਕਰਿਆ ॥੩॥
तिनहरूलाई पछि कसले खाना खुवाउँछ, अर्थात् तिनीहरूको पोषण तिनीहरूको आमाबिना कसले गर्दछ, (जवाफमा भने) उनीहरूको आमाले आफ्ना छोराछोरीलाई सम्झन्छिन्, त्यही उनीहरूको पोषणको साधन बनिन्छ।।३॥
ਸਭ ਨਿਧਾਨ ਦਸ ਅਸਟ ਸਿਧਾਨ ਠਾਕੁਰ ਕਰ ਤਲ ਧਰਿਆ ॥
सम्पूर्ण नौवटै कोष, अठार सिद्धि निरंकारले आफ्नो हत्केलामा राखेका छन् ।
ਜਨ ਨਾਨਕ ਬਲਿ ਬਲਿ ਸਦ ਬਲਿ ਜਾਈਐ ਤੇਰਾ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰਾਵਰਿਆ ॥੪॥੧॥
हे नानक! यस्ता अकाल-पुरुष प्रति म सदा-सर्वदा समर्पित हुन्छु, असीम निरंकारका कुनै समाप्ति वा अन्त छैन।।४।।५।।
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੪ ਸੋ ਪੁਰਖੁ
रागु आसा महला ४ सो पुरखु
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ईश्वर एक छन्, जसलाई सतगुरुको कडपाले पाउन सकिन्छ।
ਸੋ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹਰਿ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਹਰਿ ਅਗਮਾ ਅਗਮ ਅਪਾਰਾ ॥
ती अकाल पुरख सृष्टिका समस्त प्राणीहरूमा समाहित छन्, तर पनि रहस्यमय छन्, अगम्य छन् तथा अनन्त छन्।
ਸਭਿ ਧਿਆਵਹਿ ਸਭਿ ਧਿਆਵਹਿ ਤੁਧੁ ਜੀ ਹਰਿ ਸਚੇ ਸਿਰਜਣਹਾਰਾ ॥
हे सत्यस्वरूप सृजनहार परमात्मा! विगतमा पनि सबैले तपाईँको ध्यान गर्दथे, हामी अहिले पनि गर्छौं र भविष्यमा पनि गरिरहनेछौं ।
ਸਭਿ ਜੀਅ ਤੁਮਾਰੇ ਜੀ ਤੂੰ ਜੀਆ ਕਾ ਦਾਤਾਰਾ ॥
सृष्टिका समस्त प्राणीहरूलाई तिम्रै रचना हुन् र तिमी स्वयं जीवित प्राणीहरूको भोग र मुक्तिदाता हौ।
ਹਰਿ ਧਿਆਵਹੁ ਸੰਤਹੁ ਜੀ ਸਭਿ ਦੂਖ ਵਿਸਾਰਣਹਾਰਾ ॥
हे भक्तजन! सबै दु:खहरूको नाश गर्ने तथा सुख प्रदान गर्ने निरंकारको स्मरण गर।
ਹਰਿ ਆਪੇ ਠਾਕੁਰੁ ਹਰਿ ਆਪੇ ਸੇਵਕੁ ਜੀ ਕਿਆ ਨਾਨਕ ਜੰਤ ਵਿਚਾਰਾ ॥੧॥
निरंकार आफै मालित तथा सेवक हुन्, त्यसर्थ हे नानक! म जस्तो निम्न प्राणीको के ल्याकत छ कि म ती अकथनीय प्रभुको वर्णन गर्न सकूँ।।१।।