Page 1108
ਬਨ ਫੂਲੇ ਮੰਝ ਬਾਰਿ ਮੈ ਪਿਰੁ ਘਰਿ ਬਾਹੁੜੈ ॥
ଯଦି ପ୍ରିୟତମ ଘରକୁ ଲେଉଟି ଆସନ୍ତି, ମନ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଯାଏ ଯେପରି ମରୁଭୂମିରେ ଫୁଲ ଫୁଟି ଥାଏ।
ਪਿਰੁ ਘਰਿ ਨਹੀ ਆਵੈ ਧਨ ਕਿਉ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ਬਿਰਹਿ ਬਿਰੋਧ ਤਨੁ ਛੀਜੈ ॥
ଯଦି ପତି-ପ୍ରଭୁ ଘରକୁ ଆସନ୍ତି ନାହିଁ, ତାହାହେଲେ ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ କିପରି ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବ? ବିରହ ଦୁଃଖରେ ଶରୀର ଭାଙ୍ଗି ପଡିଥାଏ।
ਕੋਕਿਲ ਅੰਬਿ ਸੁਹਾਵੀ ਬੋਲੈ ਕਿਉ ਦੁਖੁ ਅੰਕਿ ਸਹੀਜੈ ॥
ଆମ୍ବ ଗଛରେ କୋଇଲି ମଧୁର ଗାନ କରିଥାଏ, ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିନା ମନର ଦୁଃଖ ଆହୁରି ଅସହ୍ୟ ହୋଇଥାଏ।
ਭਵਰੁ ਭਵੰਤਾ ਫੂਲੀ ਡਾਲੀ ਕਿਉ ਜੀਵਾ ਮਰੁ ਮਾਏ ॥
ଭଅଁର ଫୁଲକୁ ଚୁମ୍ବନ ଦେଇଥାଏ, ହେ ମା' ! ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିନା ବଞ୍ଚିବା ମୃତ୍ୟୁ ସମାନ ଅଟେ।
ਨਾਨਕ ਚੇਤਿ ਸਹਜਿ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ਜੇ ਹਰਿ ਵਰੁ ਘਰਿ ਧਨ ਪਾਏ ॥੫॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ଯଦି ପତି-ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ, ତାହାହେଲେ ଚୈତ୍ର ମାସର ସ୍ଵାଭାବିକ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରି ପାରିବ||5||
ਵੈਸਾਖੁ ਭਲਾ ਸਾਖਾ ਵੇਸ ਕਰੇ ॥
ବୈଶାଖ ମାସ ଭଲ ଅଟେ, ପ୍ରକୃତି ସୁନ୍ଦର ବେଶ ଧାରଣ କରିଥାଏ।
ਧਨ ਦੇਖੈ ਹਰਿ ਦੁਆਰਿ ਆਵਹੁ ਦਇਆ ਕਰੇ ॥
ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ଦ୍ଵାରରେ ପତି-ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଦେଖିଥାଏ ଏବଂ ବିନୟ କରିଥାଏ ଯେ ଦୟା କରି ଘରକୁ ଆସନ୍ତୁ।
ਘਰਿ ਆਉ ਪਿਆਰੇ ਦੁਤਰ ਤਾਰੇ ਤੁਧੁ ਬਿਨੁ ਅਢੁ ਨ ਮੋਲੋ ॥
ହେ ପ୍ରିୟ! ଘରକୁ ଆସ, ତୁ ହିଁ କଠିନ ସଂସାର-ସାଗରରୁ ପାର କରାଇ ପାରିବୁ ଏବଂ ତୋ' ବିନା ମୋର ମୂଲ୍ୟ ଏକ କଉଡି ଭଳି ମଧ୍ୟ ନୁହେଁ।
ਕੀਮਤਿ ਕਉਣ ਕਰੇ ਤੁਧੁ ਭਾਵਾਂ ਦੇਖਿ ਦਿਖਾਵੈ ਢੋਲੋ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! ଯଦି ତୋତେ ଭଲ ଲାଗେ, ତାହାହେଲେ ମୁଁ ଅମୂଲ୍ୟ ହୋଇଯିବି, ହେ ପ୍ରିୟତମ! ନିଜ ଦର୍ଶନ ପ୍ରଦାନ କର।
ਦੂਰਿ ਨ ਜਾਨਾ ਅੰਤਰਿ ਮਾਨਾ ਹਰਿ ਕਾ ਮਹਲੁ ਪਛਾਨਾ ॥
ମୁଁ ତୋତେ ନିଜ ଠାରୁ ଦୂର ଭାବେ ନାହିଁ, ଏଣୁ ଅନ୍ତର୍ମନରେ ହିଁ ଅନୁଭୂତି କରେ, ତୋର ମହଲକୁ ଜାଣିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਵੈਸਾਖੀਂ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਵੈ ਸੁਰਤਿ ਸਬਦਿ ਮਨੁ ਮਾਨਾ ॥੬॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ବୈଶାଖରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ସେ ହିଁ ପାଇଥାଏ, ଯାହାର ସୁରତି ଶବ୍ଦ-ଗୁରୁଙ୍କ ଠାରେ ଲଗାଇ ମନ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଯାଏ||6||
ਮਾਹੁ ਜੇਠੁ ਭਲਾ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਕਿਉ ਬਿਸਰੈ ॥
ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ମାସ ଭଲ ଅଟେ, ଏଥିରେ ପ୍ରିୟତମ କିପରି ବିସ୍ମୃତ ହୋଇ ପାରିବେ।
ਥਲ ਤਾਪਹਿ ਸਰ ਭਾਰ ਸਾ ਧਨ ਬਿਨਉ ਕਰੈ ॥
ଧରିତ୍ରୀ ଭାଟି ଭଳି ଜଳିଥାଏ, ଜୀବ ରୂପୀ ନାରୀ ବିନୟ କରିଥାଏ।
ਧਨ ਬਿਨਉ ਕਰੇਦੀ ਗੁਣ ਸਾਰੇਦੀ ਗੁਣ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਭ ਭਾਵਾ ॥
ଗୁଣଗାନ କରି ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଭଲ ଲାଗିଥାଏ।
ਸਾਚੈ ਮਹਲਿ ਰਹੈ ਬੈਰਾਗੀ ਆਵਣ ਦੇਹਿ ਤ ਆਵਾ ॥
ସେହି ପ୍ରଭୁ ସଚ୍ଚା ମହଲରେ ରହିଥାନ୍ତି, ଯଦି ସେ ଆସିବାର ଅନୁମତି ଦେବେ ତାହାହେଲେ ମୁଁ ଯିବି।
ਨਿਮਾਣੀ ਨਿਤਾਣੀ ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਕਿਉ ਪਾਵੈ ਸੁਖ ਮਹਲੀ ॥
ହେ ପ୍ରଭୁ! ବିନମ୍ର ଏବଂ ଅସହାୟ ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ତୋ' ବିନା ମହଲରେ କିପରି ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବ।
ਨਾਨਕ ਜੇਠਿ ਜਾਣੈ ਤਿਸੁ ਜੈਸੀ ਕਰਮਿ ਮਿਲੈ ਗੁਣ ਗਹਿਲੀ ॥੭॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ମାସରେ ପ୍ରଭୁ-କୃପା ହେଲେ ତାହାଙ୍କ ଭଳି ବନିଯାଏ ଏବଂ ଶୁଭ ଗୁଣ ଦ୍ଵାରା ଗୁଣବାନ ବନିଯାଏ||7||
ਆਸਾੜੁ ਭਲਾ ਸੂਰਜੁ ਗਗਨਿ ਤਪੈ ॥
ଆଷାଢ ମାସ ଭଲ ଅଟେ, ଗଗନରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ତାପ ଦେଇଥାନ୍ତି,
ਧਰਤੀ ਦੂਖ ਸਹੈ ਸੋਖੈ ਅਗਨਿ ਭਖੈ ॥
ଧରିତ୍ରୀ ଦୁଃଖ ସହ୍ୟ କରିଥାଏ, ଏତେ ଗରମ ହୋଇଥାଏ ଯେ ତାହା ଜଳି ଶୁଖି ଯାଇଥାଏ।
ਅਗਨਿ ਰਸੁ ਸੋਖੈ ਮਰੀਐ ਧੋਖੈ ਭੀ ਸੋ ਕਿਰਤੁ ਨ ਹਾਰੇ ॥
ଅଗ୍ନି ରୂପୀ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଜଳକୁ ଶୁଖାଇ ଦେଇଥାଏ, ନିଜେ ଜଳିଥାଏ, କିନ୍ତୁ ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟରେ ହାର ମାନି ନଥାଏ।
ਰਥੁ ਫਿਰੈ ਛਾਇਆ ਧਨ ਤਾਕੈ ਟੀਡੁ ਲਵੈ ਮੰਝਿ ਬਾਰੇ ॥
ତାହାଙ୍କ ରଥ ଚାଲିଥାଏ, ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ସେହି ଗରମରୁ ବର୍ତ୍ତିବା ପାଇଁ ଛାୟା ଖୋଜିଥାଏ।
ਅਵਗਣ ਬਾਧਿ ਚਲੀ ਦੁਖੁ ਆਗੈ ਸੁਖੁ ਤਿਸੁ ਸਾਚੁ ਸਮਾਲੇ ॥
ଯିଏ ଅବଗୁଣର ଗଣ୍ଠିଲି ବାନ୍ଧି ଚାଲି ଥାଏ, ତାହାକୁ ପରେ ଦୁଃଖ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ସୁଖ ସେ ହିଁ ପାଇଥାଏ, ଯିଏ ପରମ-ସତ୍ୟର ଚିନ୍ତନ କରିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਜਿਸ ਨੋ ਇਹੁ ਮਨੁ ਦੀਆ ਮਰਣੁ ਜੀਵਣੁ ਪ੍ਰਭ ਨਾਲੇ ॥੮॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ଯାହାକୁ ଏହି ମନ ଦେଇଛନ୍ତି, ତାହାର ଜନ୍ମ-ମରଣ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସାଥିରେ ଅଛି||8||
ਸਾਵਣਿ ਸਰਸ ਮਨਾ ਘਣ ਵਰਸਹਿ ਰੁਤਿ ਆਏ ॥
ହେ ମନ! ଶ୍ରାବଣ ମାସ ସରସ ଅଟେ, ବର୍ଷା ବାଦଲର ମୌସୁମୀ ଆସିଥାଏ।
ਮੈ ਮਨਿ ਤਨਿ ਸਹੁ ਭਾਵੈ ਪਿਰ ਪਰਦੇਸਿ ਸਿਧਾਏ ॥
ମୋର ତନ-ମନକୁ ପରଦେଶ ଯିବା ବାଲା ପ୍ରିୟତମ ପ୍ରଭୁ ହିଁ ରୁଚି ଲାଗିଥାନ୍ତି।
ਪਿਰੁ ਘਰਿ ਨਹੀ ਆਵੈ ਮਰੀਐ ਹਾਵੈ ਦਾਮਨਿ ਚਮਕਿ ਡਰਾਏ ॥
ଯଦି ପ୍ରିୟତମ ଘରକୁ ଆସନ୍ତି ନାହିଁ, ତାହାଙ୍କ ବିନା ମରିବା ସମାନ ଅଟେ ଏବଂ ବିଜୁଳି ଚମକି ଡରାଇ ଥାଏ।
ਸੇਜ ਇਕੇਲੀ ਖਰੀ ਦੁਹੇਲੀ ਮਰਣੁ ਭਇਆ ਦੁਖੁ ਮਾਏ ॥
ହେ ମା'! ଶେଯ ଏକା ଅଟେ, ତାହାଙ୍କ ବିନା ଦୁଃଖୀ ଅଟେ ଏବଂ ବିଚ୍ଛେଦର ଦୁଃଖ ମୃତ୍ୟୁ ସମାନ ଅଟେ।
ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਨੀਦ ਭੂਖ ਕਹੁ ਕੈਸੀ ਕਾਪੜੁ ਤਨਿ ਨ ਸੁਖਾਵਏ ॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିନା ନିଦ୍ରା-କ୍ଷୁଧା କିପରି ହେବ, ଶରୀର ଉପରେ କୌଣସି ବସ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟ ଭଲ ଲାଗେ ନାହିଁ।
ਨਾਨਕ ਸਾ ਸੋਹਾਗਣਿ ਕੰਤੀ ਪਿਰ ਕੈ ਅੰਕਿ ਸਮਾਵਏ ॥੯॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ସେ ହିଁ ସୁହାଗିନୀ ଅଟେ, ଯିଏ ପତି-ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସଙ୍ଗରେ ଲୀନ ରହିଥାଏ||9||
ਭਾਦਉ ਭਰਮਿ ਭੁਲੀ ਭਰਿ ਜੋਬਨਿ ਪਛੁਤਾਣੀ ॥
ଭାଦ୍ରବ ମାସରେ ଭ୍ରମରେ ଯୌବନ ମସ୍ତ ଥିବା ଜୀବ ରୂପୀ ନାରୀ ପଶ୍ଚାତାପ କରିଥାଏ।
ਜਲ ਥਲ ਨੀਰਿ ਭਰੇ ਬਰਸ ਰੁਤੇ ਰੰਗੁ ਮਾਣੀ ॥
ଆନନ୍ଦମୟ ବର୍ଷା ହେଉଥିବା ପାଗରେ ଜଳ-ସ୍ଥଳ ପାଣିରେ ଭରି ହୋଇଯାଏ;
ਬਰਸੈ ਨਿਸਿ ਕਾਲੀ ਕਿਉ ਸੁਖੁ ਬਾਲੀ ਦਾਦਰ ਮੋਰ ਲਵੰਤੇ ॥
କଳା ରାତିରେ ମେଘ ବର୍ଷା କରିଥାଏ, ବେଙ୍ଗ-ମୟୂର ଗାନ କରିଥାଏ, ଜୀବ ରୂପୀ ନାରୀ କିପରି ସୁଖ ପାଇ ପାରିବ?
ਪ੍ਰਿਉ ਪ੍ਰਿਉ ਚਵੈ ਬਬੀਹਾ ਬੋਲੇ ਭੁਇਅੰਗਮ ਫਿਰਹਿ ਡਸੰਤੇ ॥
ଚାତକ ପ୍ରିୟ ପ୍ରିୟ ବୋଲିଥାଏ ଏବଂ ସର୍ପ ଡଙ୍କ ମାରିଥାଏ।
ਮਛਰ ਡੰਗ ਸਾਇਰ ਭਰ ਸੁਭਰ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਕਿਉ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ॥
ସରୋବର ଜଳରେ ଭରି ରହିଥାଏ, ମଛା ଚୋବାଇଥାଏ, ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିନା ସୁଖ କିପରି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ପାରିବ?
ਨਾਨਕ ਪੂਛਿ ਚਲਉ ਗੁਰ ਅਪੁਨੇ ਜਹ ਪ੍ਰਭੁ ਤਹ ਹੀ ਜਾਈਐ ॥੧੦॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ନିଜ ଗୁରୁଙ୍କ ଠାରୁ ପଚାରି ସେଠାକୁ ଚାଲିଯିବା ଉଚିତ, ଯେଉଁଠି ପ୍ରଭୁ ଅଛନ୍ତି||10||
ਅਸੁਨਿ ਆਉ ਪਿਰਾ ਸਾ ਧਨ ਝੂਰਿ ਮੁਈ ॥
ଆଶ୍ଵିନ ମାସରେ ହେ ପ୍ରିୟତମ-ପ୍ରଭୁ! ତୁମେ ଚାଲି ଆସ, କାରଣ ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ଚିନ୍ତାରେ ମରୁଅଛି,
ਤਾ ਮਿਲੀਐ ਪ੍ਰਭ ਮੇਲੇ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਖੁਈ ॥
ଯଦି ପ୍ରଭୁ ମିଳନ କରନ୍ତି, ମିଳନ ହୋଇଥାଏ, ଅନ୍ୟଥା ଦୈତ୍ୟ-ଭାବନାରେ ବିଚଳିତ ହୋଇଥାଏ।॥
ਝੂਠਿ ਵਿਗੁਤੀ ਤਾ ਪਿਰ ਮੁਤੀ ਕੁਕਹ ਕਾਹ ਸਿ ਫੁਲੇ ॥
ମିଥ୍ୟାରେ ଲିପ୍ତ ରହିବା କାରଣରୁ ନଷ୍ଟ ହୋଇ ଯାଇଛି, ସେତେବେଳେ ପ୍ରିୟତମ ତ୍ୟାଗ କରିଛନ୍ତି, ଯୌବନ ସମାପ୍ତ ହୋଇ ଯାଇଛି ଏବଂ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଆସି ଯାଇଛି।