Page 1410
ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે બધી જગ્યાએ વ્યાપ્ત છે ભય રહિત છે વેર હિત છે જેનું સ્વરૂપ કાળથી પરે છે, જે યોનિઓમાં નથી ભટકતો જેનો પ્રકાશ તેની મેળાએ છે અને જે સદગુરૂની કૃપાથી મળે છે
ਸਲੋਕ ਵਾਰਾਂ ਤੇ ਵਧੀਕ ॥
"('આદિ ગ્રંથ'ના બાવીસ વારમાંથી જે શ્લોકો વધી ગયા છે, જે તે વરોમાં સંકલિત થઈ શક્યા નથી. તેથી ગુરુ અર્જુન દેવજીએ એ શ્લોકોને 'સલોક વારા તે વર્ધિક' શીર્ષક હેઠળ તે શ્લોકોનું સંકલન કર્યું)"
ਮਹਲਾ ੧ ॥
મહલા ૧ ||
ਉਤੰਗੀ ਪੈਓਹਰੀ ਗਹਿਰੀ ਗੰਭੀਰੀ ॥
"(સાસુ તેની વહુને કહે છે) હે મોટા - મોટા, ઊંચા સ્તનોવાળી સ્ત્રી (એટલે કે યુવાની) થોડી ગંભીરતા અને સમજણ કર
ਸਸੁੜਿ ਸੁਹੀਆ ਕਿਵ ਕਰੀ ਨਿਵਣੁ ਨ ਜਾਇ ਥਣੀ ॥
પુત્રવધૂ જવાબ આપતી વખતે સાસુને કહે છે કે હું કેવી રીતે નમીને પ્રણામ કરી શકું, કારણ કે મોટા સ્તન ને કારણે મારાથી નામાતું નથી .
ਗਚੁ ਜਿ ਲਗਾ ਗਿੜਵੜੀ ਸਖੀਏ ਧਉਲਹਰੀ ॥
હે સખી! પહાડોની જેમ ઊંચા ઊંચા મહેલો પણ તોડી પડાતા જોવા મળ્યા છે.
ਸੇ ਭੀ ਢਹਦੇ ਡਿਠੁ ਮੈ ਮੁੰਧ ਨ ਗਰਬੁ ਥਣੀ ॥੧॥
એટલા માટે તું મોટા વૃક્ષો એટલે કે યુવાની પર અભિમાન ન કરો. || ૧ ||
ਸੁਣਿ ਮੁੰਧੇ ਹਰਣਾਖੀਏ ਗੂੜਾ ਵੈਣੁ ਅਪਾਰੁ ॥
હે હરણ જેવી સુંદર આંખોવાળી સ્ત્રી! બહુ ગહન રહસ્ય સાંભળો;
ਪਹਿਲਾ ਵਸਤੁ ਸਿਞਾਣਿ ਕੈ ਤਾਂ ਕੀਚੈ ਵਾਪਾਰੁ ॥
સૌપ્રથમ તો વસ્તુને સારી રીતે ઓળખ્યા પછી ધંધો કરવો જોઈએ.
ਦੋਹੀ ਦਿਚੈ ਦੁਰਜਨਾ ਮਿਤ੍ਰਾਂ ਕੂੰ ਜੈਕਾਰੁ ॥
દુષ્ટોથી દૂર રહેવાની જાહેરાત કરવી જોઈ અને મિત્રોની જયકાર કરો
ਜਿਤੁ ਦੋਹੀ ਸਜਣ ਮਿਲਨਿ ਲਹੁ ਮੁੰਧੇ ਵੀਚਾਰੁ ॥
જે હાકલથી સજ્જનોથી મિલાન થઇ જય, હે સ્ત્રી! તેણે વિચારવું જોઈએ.
ਤਨੁ ਮਨੁ ਦੀਜੈ ਸਜਣਾ ਐਸਾ ਹਸਣੁ ਸਾਰੁ ॥
તમારે તમારું તન અને મન સજ્જનોને અર્પણ કરવું જોઈએ, તેનાથી તમને સુખ મળે છે.
ਤਿਸ ਸਉ ਨੇਹੁ ਨ ਕੀਚਈ ਜਿ ਦਿਸੈ ਚਲਣਹਾਰੁ ॥
જેને તમારો સાથ છોડવો પડે તેને ક્યારેય પ્રેમ ન કરો.
ਨਾਨਕ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹੀ ਇਵ ਕਰਿ ਬੁਝਿਆ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਵਿਟਹੁ ਕੁਰਬਾਣੁ ॥੨॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે જેણે આ સત્ય સ્વીકાર્યું છે, હું તેના પર કુરબાન છું || ૨ ||
ਜੇ ਤੂੰ ਤਾਰੂ ਪਾਣਿ ਤਾਹੂ ਪੁਛੁ ਤਿੜੰਨ੍ਹ੍ਹ ਕਲ ॥
હે જીવ! જો તમારે પાણીમાં તરવું હોય તો જેઓ તરવું જાણે છે તેમને પૂછો.
ਤਾਹੂ ਖਰੇ ਸੁਜਾਣ ਵੰਞਾ ਏਨ੍ਹ੍ਹੀ ਕਪਰੀ ॥੩॥
તે વ્યક્તિ જ્ઞાની છે, જેમને તરંગોનો પૂરો અનુભવ હોય છે || ૩ ||
ਝੜ ਝਖੜ ਓਹਾੜ ਲਹਰੀ ਵਹਨਿ ਲਖੇਸਰੀ ॥
અલબત્ત ભલે ગમે તેટલા તોફાનો હોય કે લાખો પૂરના મોજાઓ ફૂંકાય.
ਸਤਿਗੁਰ ਸਿਉ ਆਲਾਇ ਬੇੜੇ ਡੁਬਣਿ ਨਾਹਿ ਭਉ ॥੪॥
આવી સ્થિતિમાં સતગુરુનું સ્મરણ કરો, જહાજ ડૂબવાનો ભય નહિ રહે || ૪ ||
ਨਾਨਕ ਦੁਨੀਆ ਕੈਸੀ ਹੋਈ ॥
ગુરુ નાનક ઉપદેશ આપે છે - આ દુનિયા કેટલી વિચિત્ર (અને સ્વાર્થી) છે."
ਸਾਲਕੁ ਮਿਤੁ ਨ ਰਹਿਓ ਕੋਈ ॥
અહીં કોઈ સાચો મિત્ર નથી."
ਭਾਈ ਬੰਧੀ ਹੇਤੁ ਚੁਕਾਇਆ ॥
ભાઈબંધીનો પ્રેમ પૂરો થયો.
ਦੁਨੀਆ ਕਾਰਣਿ ਦੀਨੁ ਗਵਾਇਆ ॥੫॥
સંસાર ખાતર માણસ પોતાનો ધર્મ ગુમાવે છે || ૫ ||
ਹੈ ਹੈ ਕਰਿ ਕੈ ਓਹਿ ਕਰੇਨਿ ॥
કોઈના પ્રિયજનના મૃત્યુ પર 'હાય-હાય' કરવું, રડવું
ਗਲ੍ਹ੍ਹਾ ਪਿਟਨਿ ਸਿਰੁ ਖੋਹੇਨਿ ॥
ગાલ ચાટવા અને માથાના વાળ ખેંચવા એ સારું નથી.
ਨਾਉ ਲੈਨਿ ਅਰੁ ਕਰਨਿ ਸਮਾਇ ॥
જેઓ પરમેશ્વરના નામનો જપ કરે છે અને એની મરજીને ખુશી ખુશી પાલન કરે છે.
ਨਾਨਕ ਤਿਨ ਬਲਿਹਾਰੈ ਜਾਇ ॥੬॥
ગુરુ નાનકે કહ્યું છે કે હું તેમના પર કુરબાન છું || ૬ ||
ਰੇ ਮਨ ਡੀਗਿ ਨ ਡੋਲੀਐ ਸੀਧੈ ਮਾਰਗਿ ਧਾਉ ॥
હે મન! વ્યક્તિએ ગભરાવું ન જોઈએ, ન તો દોલત હોવી જોઈએ, પરંતુ સાચા અને સીધા માર્ગ પર ચાલતા રહેવું જોઈએ.
ਪਾਛੈ ਬਾਘੁ ਡਰਾਵਣੋ ਆਗੈ ਅਗਨਿ ਤਲਾਉ ॥
જો તમે પાછા ફરવાનો પ્રયાસ કરો છો, તો તમે વાઘથી ડરી જાઓ છો અને આગળ આગનું તળાવ છે.
ਸਹਸੈ ਜੀਅਰਾ ਪਰਿ ਰਹਿਓ ਮਾ ਕਉ ਅਵਰੁ ਨ ਢੰਗੁ ॥
મારું હૃદય શંકામાં છે, મને કોઈ રસ્તો ખબર નથી.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਛੁਟੀਐ ਹਰਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿਉ ਸੰਗੁ ॥੭॥
ગુરુ નાનકે કહ્યું છે કે પરમાત્માના પ્રેમ અને ભક્તિમાં લીન થવાથી મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે. ||૭||
ਬਾਘੁ ਮਰੈ ਮਨੁ ਮਾਰੀਐ ਜਿਸੁ ਸਤਿਗੁਰ ਦੀਖਿਆ ਹੋਇ ॥
જે સદ્દગુરુ પાસેથી ઉપદેશ મેળવે છે તે પોતાના મનને મારી નાખે છે, તો વાઘ (જગતનો ભય) આપોઆપ મરી જાય છે.
ਆਪੁ ਪਛਾਣੈ ਹਰਿ ਮਿਲੈ ਬਹੁੜਿ ਨ ਮਰਣਾ ਹੋਇ ॥
જે આત્મજ્ઞાનને ઓળખી જાય છે, તેને ઈશ્વર મળી જાય છે અને ફરીથી મૃત્યુના ચક્રમાં પડતો નથી.