Page 1399
ਨਲ੍ ਕਵਿ ਪਾਰਸ ਪਰਸ ਕਚ ਕੰਚਨਾ ਹੁਇ ਚੰਦਨਾ ਸੁਬਾਸੁ ਜਾਸੁ ਸਿਮਰਤ ਅਨ ਤਰ ॥
કવિ નલ્હએ કહ્યું છે કે ગુરુ રામદાસના રૂપમાં પારસના સ્પર્શથી હું કંચન જેવો બન્યો છું, જેમ અન્ય વૃક્ષો અને છોડ ચંદનની સુગંધથી સુગંધિત બને છે.
ਜਾ ਕੇ ਦੇਖਤ ਦੁਆਰੇ ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਹੀ ਨਿਵਾਰੇ ਜੀ ਹਉ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਉ ਸਤਿਗੁਰ ਸਾਚੇ ਨਾਮ ਪਰ ॥੩॥
જેમના દર્શનથી કામવાસના અને ક્રોધ દૂર થાય છે, હું હંમેશા તે સદ્દગુરુ રામદાસના સાચા નામે બલિહારી પાસે જાઉં છું || ૩ ||
ਰਾਜੁ ਜੋਗੁ ਤਖਤੁ ਦੀਅਨੁ ਗੁਰ ਰਾਮਦਾਸ ॥
ગુરુ રામદાસ જી (ત્રીજા ગુરુ અમરદાસ જી)ને રાજયોગ (એટલે કે ગુરુગઢવી)ના સિંહાસન પર બેસાડવામાં આવ્યા હતા.
ਪ੍ਰਥਮੇ ਨਾਨਕ ਚੰਦੁ ਜਗਤ ਭਯੋ ਆਨੰਦੁ ਤਾਰਨਿ ਮਨੁਖ੍ ਜਨ ਕੀਅਉ ਪ੍ਰਗਾਸ ॥
સૌપ્રથમ, ગુરુ નાનક દેવજી ચંદ્રના રૂપમાં પ્રગટ થયા, તેમના આગમનથી જગતને આનંદ મળ્યો, મનુષ્યોને સંસારના બંધનમાંથી મુક્ત કરવા તેમણે હરિનામનું નામ રોશન કર્યું.
ਗੁਰ ਅੰਗਦ ਦੀਅਉ ਨਿਧਾਨੁ ਅਕਥ ਕਥਾ ਗਿਆਨੁ ਪੰਚ ਭੂਤ ਬਸਿ ਕੀਨੇ ਜਮਤ ਨ ਤ੍ਰਾਸ ॥
ત્યારબાદ, ગુરુ અંગદ દેવજીને સુખનિધાન નામ આપવામાં આવ્યું, જેમણે ઈશ્વરની અકથિત કથાનું જ્ઞાન આપ્યું, તેમણે પાંચ અવગુણોને વશ કર્યા અને મૃત્યુ પણ તેમને ડરાવી શક્યું નહીં.
ਗੁਰ ਅਮਰੁ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਸਤਿ ਕਲਿਜੁਗਿ ਰਾਖੀ ਪਤਿ ਅਘਨ ਦੇਖਤ ਗਤੁ ਚਰਨ ਕਵਲ ਜਾਸ ॥
પછી શ્રી ગુરુ અમરદાસે પરમ સત્ય ઈશ્વરની સત્તા સ્વીકારી, કળીયુગમાં જીવોની શરમ બચાવી. તેમના દર્શન અને કમળના ચરણ સ્પર્શથી શિષ્યોના પાપ દૂર થયા.
ਸਭ ਬਿਧਿ ਮਾਨੵਿਉ ਮਨੁ ਤਬ ਹੀ ਭਯਉ ਪ੍ਰਸੰਨੁ ਰਾਜੁ ਜੋਗੁ ਤਖਤੁ ਦੀਅਨੁ ਗੁਰ ਰਾਮਦਾਸ ॥੪॥
તે પછી તેમણે તેમના શિષ્ય ભાઈ જેઠાને જ્ઞાન, ભક્તિ, સેવા દરેક રીતે લાયક ગણ્યા, ત્યારે તેમનું હૃદય ખૂબ પ્રસન્ન થયું, શ્રી ગુરુ અમરદાસજીએ ગુરુ રામદાસજીને રાજ-યોગ (ગુરુ નાનકની ગાદી) પર બેસાડ્યા. || ૪ ||
ਰਡ ॥
રડ ||
ਜਿਸਹਿ ਧਾਰੵਿਉ ਧਰਤਿ ਅਰੁ ਵਿਉਮੁ ਅਰੁ ਪਵਣੁ ਤੇ ਨੀਰ ਸਰ ਅਵਰ ਅਨਲ ਅਨਾਦਿ ਕੀਅਉ ॥
જે પરમપિતા પરમેશ્વરે પૃથ્વી અને આકાશની રચના કરનાર, વાયુ, પાણી, સરોવર, અગ્નિ અને અન્ન વગેરેની રચના કરી છે
ਸਸਿ ਰਿਖਿ ਨਿਸਿ ਸੂਰ ਦਿਨਿ ਸੈਲ ਤਰੂਅ ਫਲ ਫੁਲ ਦੀਅਉ ॥
રાત્રે ચંદ્ર અને તારાઓ દૃશ્યમાન કર્યા, દિવસ દરમિયાન સૂર્ય ઉગ્યો, પર્વતો બનાવ્યા, વૃક્ષો, છોડો અને ફૂલો આપ્યા.
ਸੁਰਿ ਨਰ ਸਪਤ ਸਮੁਦ੍ਰ ਕਿਅ ਧਾਰਿਓ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਜਾਸੁ ॥
દેવતા, મનુષ્ય, સાત મહાસાગરોની રચના કરીને ત્રણેય લોકોને ધારણ કર્યા છે.
ਸੋਈ ਏਕੁ ਨਾਮੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਤਿ ਪਾਇਓ ਗੁਰ ਅਮਰ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ॥੧॥੫॥
તે પરમ સત્ય, અનન્ય હરિનામ ગુરુ રામદાસ, તેમના સાચા ગુરુ અમરદાસ પાસેથી પ્રાપ્ત થયું. || ૧ || ૧૫ ||
ਕਚਹੁ ਕੰਚਨੁ ਭਇਅਉ ਸਬਦੁ ਗੁਰ ਸ੍ਰਵਣਹਿ ਸੁਣਿਓ ॥
જેણે ગુરુની વાત કાનથી સાંભળી છે તે કાચમાંથી સોનું બની ગયો છે.
ਬਿਖੁ ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਹੁਯਉ ਨਾਮੁ ਸਤਿਗੁਰ ਮੁਖਿ ਭਣਿਅਉ ॥
જેણે મોઢે સદ્દગુરુનું નામ ઉચ્ચાર્યું છે તે વિષમાંથી અમૃત બની ગયો છે.
ਲੋਹਉ ਹੋਯਉ ਲਾਲੁ ਨਦਰਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਜਦਿ ਧਾਰੈ ॥
સદ્દગુરુની કૃપા હોય ત્યારે લોઢા જેવો વ્યક્તિ પણ લાલ થઈ જાય છે.
ਪਾਹਣ ਮਾਣਕ ਕਰੈ ਗਿਆਨੁ ਗੁਰ ਕਹਿਅਉ ਬੀਚਾਰੈ ॥
ગુરુના જ્ઞાનનું ચિંતન કરવાથી પથ્થર જેવી વ્યક્તિ અમૂલ્ય મોતી બની જાય છે.
ਕਾਠਹੁ ਸ੍ਰੀਖੰਡ ਸਤਿਗੁਰਿ ਕੀਅਉ ਦੁਖ ਦਰਿਦ੍ਰ ਤਿਨ ਕੇ ਗਇਅ ॥
સદ્દગુરુના ચરણ સ્પર્શ કરવાથી લાકડું ચંદન બની જાય છે અને તમામ દુ:ખ અને પીડા દૂર થઈ જાય છે.
ਸਤਿਗੁਰੂ ਚਰਨ ਜਿਨ੍ਹ੍ ਪਰਸਿਆ ਸੇ ਪਸੁ ਪਰੇਤ ਸੁਰਿ ਨਰ ਭਇਅ ॥੨॥੬॥
જેમણે સદ્દગુરુ રામદાસના ચરણ સ્પર્શ કર્યા છે, તેઓ પશુ-આત્માઓથી દેવતા જેવા સારા મનુષ્ય થયા છે || ૨ || ૬ ||
ਜਾਮਿ ਗੁਰੂ ਹੋਇ ਵਲਿ ਧਨਹਿ ਕਿਆ ਗਾਰਵੁ ਦਿਜਇ ॥
જ્યારે ગુરુ મદદરૂપ થાય છે, ત્યારે વ્યક્તિ સંપત્તિ હોવા છતાં અભિમાન નથી લેતો.
ਜਾਮਿ ਗੁਰੂ ਹੋਇ ਵਲਿ ਲਖ ਬਾਹੇ ਕਿਆ ਕਿਜਇ ॥
જ્યારે ગુરુ મદદગાર બની જાય છે ત્યારે લાખો લોકો પણ ખરાબ કરી શકતા નથી.
ਜਾਮਿ ਗੁਰੂ ਹੋਇ ਵਲਿ ਗਿਆਨ ਅਰੁ ਧਿਆਨ ਅਨਨ ਪਰਿ ॥
જ્યારે ગુરુ સાથે હોય તો જ્ઞાન અને ધ્યાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી આત્મા પ્રભુ સિવાય અન્ય કોઈને માનતો નથી.
ਜਾਮਿ ਗੁਰੂ ਹੋਇ ਵਲਿ ਸਬਦੁ ਸਾਖੀ ਸੁ ਸਚਹ ਘਰਿ ॥
જ્યારે ગુરુ તેમની સાથે હોય છે, ત્યારે સાધકને શબ્દ-ગુરુનું દર્શન થાય છે અને તે સાચા ઘરમાં રહે છે.
ਜੋ ਗੁਰੂ ਗੁਰੂ ਅਹਿਨਿਸਿ ਜਪੈ ਦਾਸੁ ਭਟੁ ਬੇਨਤਿ ਕਹੈ ॥
દાસ નલ્હ ભાટ વિનંતી કરે છે કે જે વ્યક્તિ દિવસ-રાત ગુરુના નામનો જપ કરે છે,
ਜੋ ਗੁਰੂ ਨਾਮੁ ਰਿਦ ਮਹਿ ਧਰੈ ਸੋ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੁਹ ਥੇ ਰਹੈ ॥੩॥੭॥
જે ગુરુ (રામદાસ)નું નામ પોતાના હૃદયમાં ગ્રહણ કરે છે તે જન્મ અને મૃત્યુ બંનેમાંથી મુક્ત થઈ જાય છે. || ૩ || ૭ ||
ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਘੋਰੁ ਅੰਧਾਰੁ ਗੁਰੂ ਬਿਨੁ ਸਮਝ ਨ ਆਵੈ ॥
ગુરુ વિના સંસારમાં અજ્ઞાનનો અંધકાર જ અંધકાર છે, ગુરુ વિના સમજણ નથી.
ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਸੁਰਤਿ ਨ ਸਿਧਿ ਗੁਰੂ ਬਿਨੁ ਮੁਕਤਿ ਨ ਪਾਵੈ ॥
ગુરુ વિના જ્ઞાન, સફળતા અને મુક્તિ પણ નથી એવી
ਗੁਰੁ ਕਰੁ ਸਚੁ ਬੀਚਾਰੁ ਗੁਰੂ ਕਰੁ ਰੇ ਮਨ ਮੇਰੇ ॥
હે મારા મન! ખરી વાત એ છે કે ગુરુની સ્તુતિ કરો, તેમના નામનો જાપ કરો.
ਗੁਰੁ ਕਰੁ ਸਬਦ ਸਪੁੰਨ ਅਘਨ ਕਟਹਿ ਸਭ ਤੇਰੇ ॥
ગુરુનો શબ્દ જીવનને સમૃદ્ધ કરનાર છે, તે તમારા બધા પાપો અને દોષોને દૂર કરનાર છે.
ਗੁਰੁ ਨਯਣਿ ਬਯਣਿ ਗੁਰੁ ਗੁਰੁ ਕਰਹੁ ਗੁਰੂ ਸਤਿ ਕਵਿ ਨਲ੍ ਕਹਿ ॥
ગુરુને આંખોમાં બેસાડો, ગુરુના નામનો જાપ કરો, ગુરુની સ્તુતિ કરો, કવિ નલ્હ કહે છે કે ગુરુ સત્ય છે.
ਜਿਨਿ ਗੁਰੂ ਨ ਦੇਖਿਅਉ ਨਹੁ ਕੀਅਉ ਤੇ ਅਕਯਥ ਸੰਸਾਰ ਮਹਿ ॥੪॥੮॥
જેણે ગુરુના દર્શન કર્યા નથી, શરણ લીધું નથી, તે સંસારમાં દુર્ભાગ્યપૂર્ણ જન્મ વ્યર્થ જાય છે. ||૪||૮||
ਗੁਰੂ ਗੁਰੂ ਗੁਰੁ ਕਰੁ ਮਨ ਮੇਰੇ ॥
હે મારા મન! ગુરુ (રામદાસ)નું સ્તુતિગાન કરો,