Page 916
ਅਪਣੇ ਜੀਅ ਤੈ ਆਪਿ ਸਮ੍ਹਾਲੇ ਆਪਿ ਲੀਏ ਲੜਿ ਲਾਈ ॥੧੫॥
પરમાત્મા પોતાના જીવોની પોતે જ સંભાળ કરે છે અને પોતે જ પોતાની સાથે લગાવી લે છે ॥૧૫॥
ਸਾਚ ਧਰਮ ਕਾ ਬੇੜਾ ਬਾਂਧਿਆ ਭਵਜਲੁ ਪਾਰਿ ਪਵਾਈ ॥੧੬॥
ગુરુએ સત્ય ધર્મનો બેડો બાંધીને પોતાની સંગતને સંસાર સમુદ્રથી પાર કરાવી દીધો છે ॥૧૬॥
ਬੇਸੁਮਾਰ ਬੇਅੰਤ ਸੁਆਮੀ ਨਾਨਕ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਈ ॥੧੭॥
જગતનો સ્વામી અગણિત તેમજ અનંત છે અને નાનક તેના પર વારંવાર બલિહાર જાય છે ॥૧૭॥
ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੰਭਉ ਕਲਿ ਅੰਧਕਾਰ ਦੀਪਾਈ ॥੧੮॥
અકાલમૂર્તિ, અયોની તેમજ સ્વયંભૂ પ્રભુએ કળિયુગના અજ્ઞાનરૂપી અંધારામાં જ્ઞાનરૂપી દીવો પ્રકાશિત કરી દીધો છે ॥૧૮॥
ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਜੀਅਨ ਕਾ ਦਾਤਾ ਦੇਖਤ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਅਘਾਈ ॥੧੯॥
તે અંતર્યામી બધા જીવોનો દાતા છે, જેના દર્શન કરવાથી સંપૂર્ણ તૃપ્તિ પ્રાપ્ત થાય છે ॥૧૯॥
ਏਕੰਕਾਰੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਨਿਰਭਉ ਸਭ ਜਲਿ ਥਲਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਈ ॥੨੦॥
તે શાશ્વત, માયાતીત, નિર્ભય પ્રભુ જળ તેમજ પૃથ્વીમાં સમાઈ રહ્યો છે ॥૨૦॥
ਭਗਤਿ ਦਾਨੁ ਭਗਤਾ ਕਉ ਦੀਨਾ ਹਰਿ ਨਾਨਕੁ ਜਾਚੈ ਮਾਈ ॥੨੧॥੧॥੬॥
હે નાનક! ભક્તિનું દાન પ્રભુએ ભક્તોએ જ આપ્યું છે અને તે પણ તેનાથી આ જ વિનંતી કરે છે ॥૨૧॥૧॥૬॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਸਲੋਕੁ ॥
શ્લોક॥
ਸਿਖਹੁ ਸਬਦੁ ਪਿਆਰਿਹੋ ਜਨਮ ਮਰਨ ਕੀ ਟੇਕ ॥
હે પ્રેમાળ શિષ્યો! શબ્દનું ચિંતન કરો, આ જ જન્મ તેમજ મરણનો આશરો છે.
ਮੁਖੁ ਊਜਲੁ ਸਦਾ ਸੁਖੀ ਨਾਨਕ ਸਿਮਰਤ ਏਕ ॥੧॥
હે નાનક! પ્રભુનું સ્મરણ કરવાથી મુખ પ્રકાશિત થઈ જાય છે અને જીવ હમેશા સુખી રહે છે ॥૧॥
ਮਨੁ ਤਨੁ ਰਾਤਾ ਰਾਮ ਪਿਆਰੇ ਹਰਿ ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਬਣਿ ਆਈ ਸੰਤਹੁ ॥੧॥
હે સંતજનો! આ શરીર-મન રામના પ્રેમમાં જ લીન રહે છે અને તેની પ્રેમ-ભક્તિ જ સારી લાગે છે ॥૧॥
ਸਤਿਗੁਰਿ ਖੇਪ ਨਿਬਾਹੀ ਸੰਤਹੁ ॥
સદ્દગુરૂએ નામરૂપી સૌદાનો વ્યાપાર કરવા માટે પોતાનો પ્રેમ નિભાવી દીધો છે.
ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਲਾਹਾ ਦਾਸ ਕਉ ਦੀਆ ਸਗਲੀ ਤ੍ਰਿਸਨ ਉਲਾਹੀ ਸੰਤਹੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે સંતજનો! તેને હરિ-નામરૂપી લાભ પોતાના દાસને આપ્યું છે અને મનની બધી તૃષ્ણા મટાડી દીધું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਲਾਲੁ ਇਕੁ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਕੀਮਤਿ ਕਹਣੁ ਨ ਜਾਈ ਸੰਤਹੁ ॥੨॥
હે સંતજનો! શોધતા-શોધતા એક કિંમતી રત્ન પ્રાપ્ત થયો છે. તે હરિ-નામરૂપી રત્નની સાચી કિંમત આંકી શકાતી નથી ॥૨॥
ਚਰਨ ਕਮਲ ਸਿਉ ਲਾਗੋ ਧਿਆਨਾ ਸਾਚੈ ਦਰਸਿ ਸਮਾਈ ਸੰਤਹੁ ॥੩॥
હે સંત પુરુષો! પરમાત્માનાં ચરણ-કમળથી ધ્યાન લાગી ગયું છે અને તે સાચાના દર્શનોમાં જ જોડાય ગયો છું ॥૩॥
ਗੁਣ ਗਾਵਤ ਗਾਵਤ ਭਏ ਨਿਹਾਲਾ ਹਰਿ ਸਿਮਰਤ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਅਘਾਈ ਸੰਤਹੁ ॥੪॥
પરમાત્માનું ગુણગાન કરી કરીને નિહાળ થઈ ગયો છું. હે સજ્જનો, તેનું સ્મરણ કરવાથી મન તૃપ્ત તેમજ સંતુષ્ટ થઈ ગયું છે ॥૪॥
ਆਤਮ ਰਾਮੁ ਰਵਿਆ ਸਭ ਅੰਤਰਿ ਕਤ ਆਵੈ ਕਤ ਜਾਈ ਸੰਤਹੁ ॥੫॥
હે સંત પુરુષો! બધામાં પ્રભુ જ વ્યાપ્ત છે, અહીં-તહીં જવાનું જરૂરિયાત નથી ॥૫॥
ਆਦਿ ਜੁਗਾਦੀ ਹੈ ਭੀ ਹੋਸੀ ਸਭ ਜੀਆ ਕਾ ਸੁਖਦਾਈ ਸੰਤਹੁ ॥੬॥
બધાને સુખ આપનાર પરમાત્મા યુગ-યુગાંતરથી હાજર છે, તે વર્તમાનમાં પણ છે અને ભવિષ્યમાં પણ તેનું જ અસ્તિત્વ રહેશે ॥૬॥
ਆਪਿ ਬੇਅੰਤੁ ਅੰਤੁ ਨਹੀ ਪਾਈਐ ਪੂਰਿ ਰਹਿਆ ਸਭ ਠਾਈ ਸੰਤਹੁ ॥੭॥
તે અનંત છે, તેનો અંત મેળવી શકાતો નથી અને તે સ્થાન પર સંપૂર્ણપણે વ્યાપ્ત છે ॥૭॥
ਮੀਤ ਸਾਜਨ ਮਾਲੁ ਜੋਬਨੁ ਸੁਤ ਹਰਿ ਨਾਨਕ ਬਾਪੁ ਮੇਰੀ ਮਾਈ ਸੰਤਹੁ ॥੮॥੨॥੭॥
હે સંતજનો! નાનક કહે છે કે પરમેશ્વર જ મારો મિત્ર, સાજન, ધન-સંપત્તિ, યૌવન તેમજ પુત્ર છે અને તે જ મારા માતા-પિતા છે ॥૮॥૨॥૭॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਮਨ ਬਚ ਕ੍ਰਮਿ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਚਿਤਾਰੀ ॥
હું મન, વચન તેમજ કર્મથી રામ નામ જ યાદ કરતો રહું છું.
ਘੂਮਨ ਘੇਰਿ ਮਹਾ ਅਤਿ ਬਿਖੜੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਨਕ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે નાનક! આ જગત વમળની જેમ ખૂબ સખત છે, પરંતુ ગુરુએ મારી જીવન-હોળી પાર ઉતારી દીધી છે ॥૧॥વિરામ॥
ਅੰਤਰਿ ਸੂਖਾ ਬਾਹਰਿ ਸੂਖਾ ਹਰਿ ਜਪਿ ਮਲਨ ਭਏ ਦੁਸਟਾਰੀ ॥੧॥
મારી અંદર-બહાર સુખ જ સુખ થઈ ગયું છે, પ્રભુનું જાપ કરવાથી કામાદિક દુષ્ટોનો નાશ થઈ ગયો છે ॥૧॥
ਜਿਸ ਤੇ ਲਾਗੇ ਤਿਨਹਿ ਨਿਵਾਰੇ ਪ੍ਰਭ ਜੀਉ ਅਪਣੀ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰੀ ॥੨॥
જેના હુકમથી આ દુષ્ટ વિકાર લાગ્યા હતા, તેને જ તેને દૂર કરી દીધો છે. પ્રભુએ પોતે જ પોતાની કૃપા કરી છે ॥૨॥
ਉਧਰੇ ਸੰਤ ਪਰੇ ਹਰਿ ਸਰਨੀ ਪਚਿ ਬਿਨਸੇ ਮਹਾ ਅਹੰਕਾਰੀ ॥੩॥
જે સંતજન પરમાત્માની શરણમાં આવી ગયો છે, તેનો ઉદ્ધાર થઈ ગયો છે, પરંતુ મહા અહંકારી જીવોનો વિકારોમાં જ નાશ થઈ ગયો છે ॥૩॥
ਸਾਧੂ ਸੰਗਤਿ ਇਹੁ ਫਲੁ ਪਾਇਆ ਇਕੁ ਕੇਵਲ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੀ ॥੪॥
સાધુઓની સંગતિમાં આ જ ફળ પ્રાપ્ત થયું છે કે ફક્ત એક પ્રભુનું નામ જ મારો જીવનાધાર બની ગયો છે ॥૪॥
ਨ ਕੋਈ ਸੂਰੁ ਨ ਕੋਈ ਹੀਣਾ ਸਭ ਪ੍ਰਗਟੀ ਜੋਤਿ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰੀ ॥੫॥
હે પરમાત્મા! ન કોઈ શૂરવીર છે અને ન કોઈ નબળું છે, કારણ કે બધામાં તારો જ પ્રકાશ પ્રગટ થઈ રહ્યો છે ॥૫॥
ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਸਮਰਥ ਅਕਥ ਅਗੋਚਰ ਰਵਿਆ ਏਕੁ ਮੁਰਾਰੀ ॥੬॥
હે પ્રભુ, તું સર્વકળા સમર્થ, અકથ્ય તેમજ મન-વાણીથી ઉપર છે અને બધામાં તું જ વ્યાપક છે ॥૬॥
ਕੀਮਤਿ ਕਉਣੁ ਕਰੇ ਤੇਰੀ ਕਰਤੇ ਪ੍ਰਭ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰਾਵਾਰੀ ॥੭॥
હે કર્તા-પ્રભુ! તારી કિંમત કોણ આંકી શકે છે? તું અનંત તેમજ અપરંપાર છે ॥૭॥
ਨਾਮ ਦਾਨੁ ਨਾਨਕ ਵਡਿਆਈ ਤੇਰਿਆ ਸੰਤ ਜਨਾ ਰੇਣਾਰੀ ॥੮॥੩॥੮॥੨੨॥
હે પ્રભુ! નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે તારું નામ-દાન જ ખુબ યશ છે અને તારા સંતજનોની ચરણ-ધૂળ જ ઈચ્છું છું ॥૮॥૩॥૮॥૨૨॥