Page 910
ਕਾਇਆ ਨਗਰੀ ਸਬਦੇ ਖੋਜੇ ਨਾਮੁ ਨਵੰ ਨਿਧਿ ਪਾਈ ॥੨੨॥
જે શરીરરૂપી નગરમાં શબ્દની શોધ કરે છે, તેને નામરૂપી થઈ જાય છે ॥૨૨॥
ਮਨਸਾ ਮਾਰਿ ਮਨੁ ਸਹਜਿ ਸਮਾਣਾ ਬਿਨੁ ਰਸਨਾ ਉਸਤਤਿ ਕਰਾਈ ॥੨੩॥
જયારે મન ઈચ્છાને ત્યાગીને સરળ સ્થિતિમાં લીન થાય છે તો વગર જીભે જ પરમાત્માની સ્તુતિ કરવા લાગે છે ॥૨૩॥
ਲੋਇਣ ਦੇਖਿ ਰਹੇ ਬਿਸਮਾਦੀ ਚਿਤੁ ਅਦਿਸਟਿ ਲਗਾਈ ॥੨੪॥
આંખ હેરાન થઈને તેની લીલા જોઈ રહી છે અને ચિત્ત અદ્રશ્ય પ્રભુના ધ્યાનમાં લાગેલ છે ॥૨૪॥
ਅਦਿਸਟੁ ਸਦਾ ਰਹੈ ਨਿਰਾਲਮੁ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਈ ॥੨੫॥
પરમાત્મા હંમેશા અદ્રશ્ય તેમજ રહે છે અને પ્રકાશ પરમ પ્રકાશમાં મળાવી લીધો છે ॥૨૫॥
ਹਉ ਗੁਰੁ ਸਾਲਾਹੀ ਸਦਾ ਆਪਣਾ ਜਿਨਿ ਸਾਚੀ ਬੂਝ ਬੁਝਾਈ ॥੨੬॥
હું હંમેશા પોતાના ગુરુની સ્તુતિ છું, જેને સત્યનું જ્ઞાન આપ્યું છે ॥૨૬॥
ਨਾਨਕੁ ਏਕ ਕਹੈ ਬੇਨੰਤੀ ਨਾਵਹੁ ਗਤਿ ਪਤਿ ਪਾਈ ॥੨੭॥੨॥੧੧॥
નાનક એક વિનંતી કરે છે કે નામથી તેમજ શોભા પ્રાપ્ત થાય છે ॥૨૯॥૨॥૧૧॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੩ ॥
રામકલી મહેલ ૩॥
ਹਰਿ ਕੀ ਪੂਜਾ ਦੁਲੰਭ ਹੈ ਸੰਤਹੁ ਕਹਣਾ ਕਛੂ ਨ ਜਾਈ ॥੧॥
હે સંત પુરુષો! પ્રભુની પૂજા દુર્લભ છે અને આની મહિમા વિશે કાંઈ પણ કહી શકાતું નથી ॥૧॥
ਸੰਤਹੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪੂਰਾ ਪਾਈ ॥
હે સજ્જનો! ગુરુ દ્વારા જ સંપૂર્ણ પ્રભુ મેળવી શકાય છે અને
ਨਾਮੋ ਪੂਜ ਕਰਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુએ હંમેશા પરમેશ્વરની પૂજા કરાવી છે ॥૧॥વિરામ॥
ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਮੈਲਾ ਸੰਤਹੁ ਕਿਆ ਹਉ ਪੂਜ ਚੜਾਈ ॥੨॥
પરમેશ્વર વગર બધું જ અપવિત્ર છે, પછી તેની પૂજા માટે શું અર્પિત કરાય? ॥૨॥
ਹਰਿ ਸਾਚੇ ਭਾਵੈ ਸਾ ਪੂਜਾ ਹੋਵੈ ਭਾਣਾ ਮਨਿ ਵਸਾਈ ॥੩॥
જે સાચા પરમેશ્વરને મંજુર છે, તેની રજાને મનમાં વસાવવી જ વાસ્તવમાં તેની પૂજા-અર્ચના કરવાની છે ॥૩॥
ਪੂਜਾ ਕਰੈ ਸਭੁ ਲੋਕੁ ਸੰਤਹੁ ਮਨਮੁਖਿ ਥਾਇ ਨ ਪਾਈ ॥੪॥
હે સજ્જનો! બધા લોકો પૂજા કરે છે, પરંતુ મનામુખી જીવની પૂજા સ્વીકાર થતી નથી ॥૪॥
ਸਬਦਿ ਮਰੈ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਸੰਤਹੁ ਏਹ ਪੂਜਾ ਥਾਇ ਪਾਈ ॥੫॥
હે સંતો! જો શબ્દ દ્વારા અહમને મટાડી દેવાય તો મન નિર્મળ થઈ જાય છે અને આ જ પૂજા પ્રભુને મંજુર હોય છે ॥૫॥
ਪਵਿਤ ਪਾਵਨ ਸੇ ਜਨ ਸਾਚੇ ਏਕ ਸਬਦਿ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥੬॥
જે ભક્તજન એક શબ્દમાં ધ્યાન લગાવે છે, તે જ પવિત્ર તેમજ સત્યશીલ છે ॥૬॥
ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਹੋਰ ਪੂਜ ਨ ਹੋਵੀ ਭਰਮਿ ਭੁਲੀ ਲੋਕਾਈ ॥੭॥
નામ-સ્મરણ વગર કોઈ બીજી પૂજા સ્વીકાર થતી નથી અને આખી દુનિયા આમ જ ભ્રમમાં ભુલાયેલી છે ॥૭॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਆਪੁ ਪਛਾਣੈ ਸੰਤਹੁ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥੮॥
હે સંતજનો! ગુરુમુખ આત્મ-જ્ઞાનને ઓળખી લે છે અને તેની રામ-નામમાં લગન લાગી જાય છે ॥૮॥
ਆਪੇ ਨਿਰਮਲੁ ਪੂਜ ਕਰਾਏ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਥਾਇ ਪਾਈ ॥੯॥
પ્રભુ પોતે જ ગુરુમુખથી પૂજા કરાવે છે અને ગુરુ-શબ્દ દ્વારા તેનું જીવન સફળ થઈ જાય છે ॥૯॥
ਪੂਜਾ ਕਰਹਿ ਪਰੁ ਬਿਧਿ ਨਹੀ ਜਾਣਹਿ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ਮਲੁ ਲਾਈ ॥੧੦॥
કોઈ લોકો પૂજા તો કરે છે પરંતુ પૂજાની વિધિને જાણતા નથી, તેને દ્વેતભાવમાં ફસાઈને મનને અહમરુપી ગંદકી લગાડી લીધી છે ॥૧૦॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਵੈ ਸੁ ਪੂਜਾ ਜਾਣੈ ਭਾਣਾ ਮਨਿ ਵਸਾਈ ॥੧੧॥
જે મનુષ્ય ગુરુમુખ બની જાય છે, તે પૂજાના સત્યને જાણી લે છે અને પ્રભુ ઈચ્છાને મનમાં વસાવી લે છે ॥૧૧॥
ਭਾਣੇ ਤੇ ਸਭਿ ਸੁਖ ਪਾਵੈ ਸੰਤਹੁ ਅੰਤੇ ਨਾਮੁ ਸਖਾਈ ॥੧੨॥
હે સંતજનો! પ્રભુ ઈચ્છાને માનવાથી જ સર્વસુખ પ્રાપ્ત થાય છે અને અંતમાં નામ જ સહાયક બની જાય છે ॥૧૨॥
ਅਪਣਾ ਆਪੁ ਨ ਪਛਾਣਹਿ ਸੰਤਹੁ ਕੂੜਿ ਕਰਹਿ ਵਡਿਆਈ ॥੧੩॥
હે સંતો! જે આત્મજ્ઞાનને ઓળખતા નથી, તે અસત્ય જ વખાણ કરે છે ॥૧૩॥
ਪਾਖੰਡਿ ਕੀਨੈ ਜਮੁ ਨਹੀ ਛੋਡੈ ਲੈ ਜਾਸੀ ਪਤਿ ਗਵਾਈ ॥੧੪॥
પાખંડ કરવાથી યમ તેને છોડતો નથી અને તેનું માન-સમ્માન છીનવીને પકડીને લઇ જાય છે ॥૧૪॥
ਜਿਨ ਅੰਤਰਿ ਸਬਦੁ ਆਪੁ ਪਛਾਣਹਿ ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਤਿਨ ਹੀ ਪਾਈ ॥੧੫॥
જેના અંતરમનમાં શબ્દનો નિવાસ થઈ જાય છે, તે પોતાના આત્મ-જ્ઞાનને ઓળખી લે છે અને તેની પરમગતિ થઈ જાય છે ॥૧૫॥
ਏਹੁ ਮਨੂਆ ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ ਲਗਾਵੈ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਈ ॥੧੬॥
આ મન શુન્ય સમાધિ લગાડી લે છે અને તેનો પ્રકાશ પરમપ્રકાશમાં જોડાય જાય છે ॥૧૬॥
ਸੁਣਿ ਸੁਣਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਵਖਾਣਹਿ ਸਤਸੰਗਤਿ ਮੇਲਾਈ ॥੧੭॥
સત્સંગતિમાં મળીને ગુરુમુખ નામની સ્તુતિ સાંભળીને બીજાને પણ નામનું જ વખાણ કરે છે ॥૧૭॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਗਾਵੈ ਆਪੁ ਗਵਾਵੈ ਦਰਿ ਸਾਚੈ ਸੋਭਾ ਪਾਈ ॥੧੮॥
ગુરુમુખ પરમાત્માનું યશગાન કરે છે અને સત્યના દરબારમાં શોભાનું પાત્ર બને છે ॥૧૮॥
ਸਾਚੀ ਬਾਣੀ ਸਚੁ ਵਖਾਣੈ ਸਚਿ ਨਾਮਿ ਲਿਵ ਲਾਈ ॥੧੯॥
ગુરુની સાચી વાણીએ સત્યનું જ વખાણ કર્યું છે અને સત્ય નામમાં જ લગન લગાવી છે ॥૧૯॥
ਭੈ ਭੰਜਨੁ ਅਤਿ ਪਾਪ ਨਿਖੰਜਨੁ ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਭੁ ਅੰਤਿ ਸਖਾਈ ॥੨੦॥
મારો પ્રભુ ભયભંજન, પાપોનું ખંડન કરનાર છે અને અંતમાં તે જ અમારો સહાયક બને છે ॥૨૦॥
ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਆਪੇ ਆਪਿ ਵਰਤੈ ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਵਡਿਆਈ ॥੨੧॥੩॥੧੨॥
હે નાનક! બધું જ પોતાની રીતે જ ઘટી રહ્યું છે અને નામથી જ શોભા મળે છે ॥૨૧॥૩॥૧૨॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੩ ॥
રામકલી મહેલ ૩॥
ਹਮ ਕੁਚਲ ਕੁਚੀਲ ਅਤਿ ਅਭਿਮਾਨੀ ਮਿਲਿ ਸਬਦੇ ਮੈਲੁ ਉਤਾਰੀ ॥੧॥
અમે ખૂબ ગંદા, આચરણહીન તેમજ અભિમાની હતા, પરંતુ શબ્દ-ગુરુથી મળીને બધી ગંદકી ઉતારી દીધી ॥૧॥
ਸੰਤਹੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮਿ ਨਿਸਤਾਰੀ ॥
હે સંતજનો! ગુરુએ નામ-સ્મરણ દ્વારા ઉદ્ધાર કરી દીધો છે.
ਸਚਾ ਨਾਮੁ ਵਸਿਆ ਘਟ ਅੰਤਰਿ ਕਰਤੈ ਆਪਿ ਸਵਾਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
સાચું-નામ હૃદયમાં સ્થિત છે, કર્તારે પોતે જ જીવન-સંવારી દીધું છે ॥૧॥વિરામ॥