Page 857
ਆਸਨੁ ਪਵਨ ਦੂਰਿ ਕਰਿ ਬਵਰੇ ॥
હે પાગલ યોગી! યોગ અભ્યાસનું આસન તેમજ પ્રાણાયમની સાધના છોડી દે.
ਛੋਡਿ ਕਪਟੁ ਨਿਤ ਹਰਿ ਭਜੁ ਬਵਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પાગલ! આ કપટ છોડીને રોજ પરમાત્માનું ભજન કર ॥૧॥વિરામ॥
ਜਿਹ ਤੂ ਜਾਚਹਿ ਸੋ ਤ੍ਰਿਭਵਨ ਭੋਗੀ ॥
જે માયાને તું માંગતો ફરે છે, તેને તો ત્રણેય લોકોના જીવ ભોગવી રહ્યા છે.
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਕੇਸੌ ਜਗਿ ਜੋਗੀ ॥੨॥੮॥
કબીર કહે છે કે આ જગતમાં એકમાત્ર પ્રભુ જ સાચો યોગી છે ॥૨॥૮॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ॥
બિલાવલ ॥
ਇਨ੍ਹ੍ਹਿ ਮਾਇਆ ਜਗਦੀਸ ਗੁਸਾਈ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਰੇ ਚਰਨ ਬਿਸਾਰੇ ॥
હે પ્રભુ! આ માયાના મોહમાં ફસાઈને જીવોએ તારા ચરણ જ ભુલાવી દીધા છે.
ਕਿੰਚਤ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਉਪਜੈ ਜਨ ਕਉ ਜਨ ਕਹਾ ਕਰਹਿ ਬੇਚਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હવે લોકોને તારા માટે થોડો માત્ર પણ પ્રેમ ઉત્પન્ન થતો નથી. તે બિચારા શું કરી શકે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਧ੍ਰਿਗੁ ਤਨੁ ਧ੍ਰਿਗੁ ਧਨੁ ਧ੍ਰਿਗੁ ਇਹ ਮਾਇਆ ਧ੍ਰਿਗੁ ਧ੍ਰਿਗੁ ਮਤਿ ਬੁਧਿ ਫੰਨੀ ॥
આ શરીર, ધન, માયા બધું ધિક્કાર યોગ્ય છે. દગો દેનાર જીવની અક્કલ તેમજ બુદ્ધિ બધું ધિક્કાર યોગ્ય છે.
ਇਸ ਮਾਇਆ ਕਉ ਦ੍ਰਿੜੁ ਕਰਿ ਰਾਖਹੁ ਬਾਂਧੇ ਆਪ ਬਚੰਨੀ ॥੧॥
આ માયાને સારી રીતે પોતાના વશમાં રાખ, જેને પોતે જ પરમાત્માનાં હુકમ પ્રમાણે જીવ બાંધેલ છે ॥૧॥
ਕਿਆ ਖੇਤੀ ਕਿਆ ਲੇਵਾ ਦੇਈ ਪਰਪੰਚ ਝੂਠੁ ਗੁਮਾਨਾ ॥
શું ખેતીવાડી, શું લેતી-દેતી અર્થાત વ્યાપાર? બધા પ્રપંચનું ગુમાન અસત્ય છે.
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਤੇ ਅੰਤਿ ਬਿਗੂਤੇ ਆਇਆ ਕਾਲੁ ਨਿਦਾਨਾ ॥੨॥੯॥
કબીર કહે છે કે જ્યારે અંતિમ સમય કાળ આવ્યો તો જીવ ખુબ નષ્ટ થયા છે ॥૨॥૯॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ॥
બિલાવલ ॥
ਸਰੀਰ ਸਰੋਵਰ ਭੀਤਰੇ ਆਛੈ ਕਮਲ ਅਨੂਪ ॥
શરીરરૂપી સરોવરમાં જ બ્રહ્મરૂપી અનુપમ કમળ ખીલેલું છે.
ਪਰਮ ਜੋਤਿ ਪੁਰਖੋਤਮੋ ਜਾ ਕੈ ਰੇਖ ਨ ਰੂਪ ॥੧॥
તે પરમ પ્રકાશ, પુરુષોત્તમ છે, જેનું કોઈ રૂપ અથવા આકાર નથી ॥૧॥
ਰੇ ਮਨ ਹਰਿ ਭਜੁ ਭ੍ਰਮੁ ਤਜਹੁ ਜਗਜੀਵਨ ਰਾਮ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે મન! ભ્રમને ત્યાગીને પરમાત્માનું ભજન કર; એક પ્રભુ જ આખા જગતનું જીવન છે ॥૧॥વિરામ॥
ਆਵਤ ਕਛੂ ਨ ਦੀਸਈ ਨਹ ਦੀਸੈ ਜਾਤ ॥
આ આત્મા ન શરીરમાં આવતી દેખાઈ દે છે અને ન તો શરીરમાંથી જતી નજરે આવે છે.
ਜਹ ਉਪਜੈ ਬਿਨਸੈ ਤਹੀ ਜੈਸੇ ਪੁਰਿਵਨ ਪਾਤ ॥੨॥
કમળના પાંદડાની જેમ આ આત્મા જે પરમાત્માથી ઉત્પન્ન થાય છે, આ તેમાં જ જોડાઈ જાય છે ॥૨॥
ਮਿਥਿਆ ਕਰਿ ਮਾਇਆ ਤਜੀ ਸੁਖ ਸਹਜ ਬੀਚਾਰਿ ॥
જેને માયાને અસત્ય માનીને ત્યાગી દીધી છે, તેને વિચાર કરી સરળ સુખ મેળવી લીધું છે.
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਸੇਵਾ ਕਰਹੁ ਮਨ ਮੰਝਿ ਮੁਰਾਰਿ ॥੩॥੧੦॥
કબીર કહે છે કે મનમાં નિષ્ઠાપૂર્વક પરમાત્માનું સ્મરણ કર ॥૩॥૧૦॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ॥
બિલાવલ ॥
ਜਨਮ ਮਰਨ ਕਾ ਭ੍ਰਮੁ ਗਇਆ ਗੋਬਿਦ ਲਿਵ ਲਾਗੀ ॥
જ્યારથી ગોવિંદમાં લગન લાગી છે, મારો જન્મ-મરણનો ભ્રમ દૂર થઈ ગયો છે.
ਜੀਵਤ ਸੁੰਨਿ ਸਮਾਨਿਆ ਗੁਰ ਸਾਖੀ ਜਾਗੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુની શિક્ષાથી જાગી ગયો છું અને જીવંત જ શૂન્ય સ્થિતિમાં સમાયેલ રહું છું ॥૧॥વિરામ॥
ਕਾਸੀ ਤੇ ਧੁਨਿ ਊਪਜੈ ਧੁਨਿ ਕਾਸੀ ਜਾਈ ॥
જે ધ્વનિ કાંસ્યની ઘડિયાળથી ઉત્પન્ન થઈ છે, તે ફરી તેમાં જ સમાઈ જાય છે.
ਕਾਸੀ ਫੂਟੀ ਪੰਡਿਤਾ ਧੁਨਿ ਕਹਾਂ ਸਮਾਈ ॥੧॥
હે પંડિત! જ્યારે કાંસ્યની ઘડિયાળ ફૂટી ગઈ તો ધ્વનિ ક્યાં સમાઈ ગઈ? ॥૧॥
ਤ੍ਰਿਕੁਟੀ ਸੰਧਿ ਮੈ ਪੇਖਿਆ ਘਟ ਹੂ ਘਟ ਜਾਗੀ ॥
ઈડા, પિંગલા તેમજ સુષુમ્ના નાડીઓના સંગમ ત્રિકુટિ પર જ્યારે મેં જોયું તો મારા શરીરમાં જ આત્મા પ્રકાશ જાગી ગયો.
ਐਸੀ ਬੁਧਿ ਸਮਾਚਰੀ ਘਟ ਮਾਹਿ ਤਿਆਗੀ ॥੨॥
મારી અંદર એવી બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થઈ ગઈ કે મારા શરીરમાં રહીને જ મારું મન ત્યાગી બની ગયું છે ॥૨॥
ਆਪੁ ਆਪ ਤੇ ਜਾਨਿਆ ਤੇਜ ਤੇਜੁ ਸਮਾਨਾ ॥
મેં પોતાને પોતે જ જાણી લીધો છે, મારો પ્રકાશ પરમપ્રકાશમાં જોડાઈ ગયો છે.
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਅਬ ਜਾਨਿਆ ਗੋਬਿਦ ਮਨੁ ਮਾਨਾ ॥੩॥੧੧॥
કબીર કહે છે કે હવે મેં જાણી લીધું છે અને મારું મન ગોવિંદથી મળી ગયું છે ॥૩॥૧૧॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ॥
બિલાવલ ॥
ਚਰਨ ਕਮਲ ਜਾ ਕੈ ਰਿਦੈ ਬਸਹਿ ਸੋ ਜਨੁ ਕਿਉ ਡੋਲੈ ਦੇਵ ॥
હે દેવ! જેના હૃદયમાં તારા ચરણ કમળ વસે છે, આવો મનુષ્ય કેવી રીતે વિચલિત થઈ શકે છે?
ਮਾਨੌ ਸਭ ਸੁਖ ਨਉ ਨਿਧਿ ਤਾ ਕੈ ਸਹਜਿ ਸਹਜਿ ਜਸੁ ਬੋਲੈ ਦੇਵ ॥ ਰਹਾਉ ॥
જાણે તેના હૃદયમાં જીવનના બધા સુખ તેમજ નવ નિધિ વસી ગઈ છે, જે સહજ જ તારું યશ ગાતો રહે છે ॥વિરામ॥
ਤਬ ਇਹ ਮਤਿ ਜਉ ਸਭ ਮਹਿ ਪੇਖੈ ਕੁਟਿਲ ਗਾਂਠਿ ਜਬ ਖੋਲੈ ਦੇਵ ॥
હે દેવ! જયારે મનુષ્ય પોતાના હૃદયમાંથી કુટિલતાની ગાંઠ ખોલી દે છે, તો તેની બુદ્ધિ એટલી નિર્મળ થઈ જાય છે કે તેને બધામાં પરમાત્મા જ નજર આવે છે.
ਬਾਰੰ ਬਾਰ ਮਾਇਆ ਤੇ ਅਟਕੈ ਲੈ ਨਰਜਾ ਮਨੁ ਤੋਲੈ ਦੇਵ ॥੧॥
તે વારંવાર પોતાના મનને માયા તરફથી સાવધાન કરે છે અને વિવેકરૂપી ત્રાજવું લઈને મનને તોડતો રહે છે અર્થાત ગુણ-અવગુણની તપાસ કરતો રહે છે ॥૧॥
ਜਹ ਉਹੁ ਜਾਇ ਤਹੀ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ਮਾਇਆ ਤਾਸੁ ਨ ਝੋਲੈ ਦੇਵ ॥
ત્યારે તે જ્યાં પણ જશે, ત્યાં જ તેને સુખ પ્રાપ્ત થશે અને માયા તેને વિચલિત કરશે નહીં.
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ਰਾਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕੀਓ ਲੈ ਦੇਵ ॥੨॥੧੨॥
કબીર કહે છે કે જ્યારથી રામથી પ્રેમ લગાવ્યો છે, મારુ મન ખુશ થઈ ગયું છે ॥૨॥૧૨॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਬਾਣੀ ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀ ਕੀ
બિલાવલ વાણી ભગત નામદેવજીની
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਸਫਲ ਜਨਮੁ ਮੋ ਕਉ ਗੁਰ ਕੀਨਾ ॥
ગુરુએ મારો જન્મ સફળ કરી દીધો છે.