Page 715
ਚਰਨ ਕਮਲ ਸੰਗਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮਨਿ ਲਾਗੀ ਸੁਰਿ ਜਨ ਮਿਲੇ ਪਿਆਰੇ ॥
જ્યારે મનનો પ્રેમ પ્રભુના સુંદર ચરણ-કમળોની સાથે લાગી ગઈ તો પ્રેમાળ મહાપુરુષોની સંગતિ મળી ગઈ.
ਨਾਨਕ ਅਨਦ ਕਰੇ ਹਰਿ ਜਪਿ ਜਪਿ ਸਗਲੇ ਰੋਗ ਨਿਵਾਰੇ ॥੨॥੧੦॥੧੫॥
હે નાનક! હું હરિ-નામ જપી-જપીને આનંદ કરતો રહું છું અને આને મારા બધા રોગ દૂર કરી દીધા છે ॥૨॥૧૦॥૧૫॥
ਟੋਡੀ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੩ ਚਉਪਦੇ
ટોડી મહેલ ૫ ઘર ૩ ચારપદ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਹਾਂ ਹਾਂ ਲਪਟਿਓ ਰੇ ਮੂੜ੍ਹ੍ਹੇ ਕਛੂ ਨ ਥੋਰੀ ॥
અરે મૂર્ખ! નિસંદેહ તું માયાથી લપટાયેલ છે પરંતુ આમાં તારો મોહ કાંઈ થોડો નથી.
ਤੇਰੋ ਨਹੀ ਸੁ ਜਾਨੀ ਮੋਰੀ ॥ ਰਹਾਉ ॥
જેને તું પોતાનો સમજે છે, વાસ્તવમાં તે તારી નથી ॥વિરામ॥
ਆਪਨ ਰਾਮੁ ਨ ਚੀਨੋ ਖਿਨੂਆ ॥
પોતાના રામને તું એક પળ માત્ર માટે પણ ઓળખતો નથી પરંતુ
ਜੋ ਪਰਾਈ ਸੁ ਅਪਨੀ ਮਨੂਆ ॥੧॥
જે માયા પારકી છે, તેને તું પોતાની માને છે ॥૧॥
ਨਾਮੁ ਸੰਗੀ ਸੋ ਮਨਿ ਨ ਬਸਾਇਓ ॥
પ્રભુનું નામ જ તારો મિત્ર છે, પરંતુ તેને તે પોતાના મનમાં વસાવ્યો નથી.
ਛੋਡਿ ਜਾਹਿ ਵਾਹੂ ਚਿਤੁ ਲਾਇਓ ॥੨॥
જેને તને છોડી જવાનો છે, પોતાનું ચિત્ત તે તેની સાથે લગાવ્યું છે ॥૨॥
ਸੋ ਸੰਚਿਓ ਜਿਤੁ ਭੂਖ ਤਿਸਾਇਓ ॥
તે તે પદાર્થોને એકત્રિત કરી લીધા જે તારી ભૂખ તેમજ તૃષ્ણામાં વૃદ્ધિ કરે છે.
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਤੋਸਾ ਨਹੀ ਪਾਇਓ ॥੩॥
તે પરમાત્માનું અમૃત-નામ જે જીવન-યાત્રાનો ખર્ચ છે, તેને પ્રાપ્ત કર્યું નથી ॥૩॥
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧਿ ਮੋਹ ਕੂਪਿ ਪਰਿਆ ॥
તું તો કામ, ક્રોધ તેમજ મોહરૂપી કૂવામાં પડેલા છે.
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਨਾਨਕ ਕੋ ਤਰਿਆ ॥੪॥੧॥੧੬॥
હે નાનક! ગુરુની કૃપાથી કોઈ દુર્લભ પુરુષ જ સંસાર સમુદ્રથી પાર થયો છે ॥૪॥૧॥૧૬॥
ਟੋਡੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ટોડી મહેલ ૫॥
ਹਮਾਰੈ ਏਕੈ ਹਰੀ ਹਰੀ ॥
અમારા મનમાં તો એક પરમેશ્વર જ વસેલો છે તથા
ਆਨ ਅਵਰ ਸਿਞਾਣਿ ਨ ਕਰੀ ॥ ਰਹਾਉ ॥
તેના સિવાય કોઈ બીજાથી અમારી જાણ-ઓળખ જ નથી ॥વિરામ॥
ਵਡੈ ਭਾਗਿ ਗੁਰੁ ਅਪੁਨਾ ਪਾਇਓ ॥
અતિભાગ્યથી મને પોતાનો ગુરુ પ્રાપ્ત થયો છે તથા
ਗੁਰਿ ਮੋ ਕਉ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜਾਇਓ ॥੧॥
ગુરુએ મને પરમેશ્વરનું નામ દ્રઢ કરાવ્યું છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਜਾਪ ਤਾਪ ਬ੍ਰਤ ਨੇਮਾ ॥
એક પરમેશ્વર જ અમારું જાપ, તપ, વ્રત તેમજ જીવન આચરણ બનેલ છે.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਧਿਆਇ ਕੁਸਲ ਸਭਿ ਖੇਮਾ ॥੨॥
એક પ્રભુનું ધ્યાન-મનન કરવાથી અમારી બધી કુશળ ક્ષેમ બનેલી છે ॥૨॥
ਆਚਾਰ ਬਿਉਹਾਰ ਜਾਤਿ ਹਰਿ ਗੁਨੀਆ ॥
પરમાત્માનું ભજન જ અમારું જીવન-આચરણ, વ્યવહાર તેમજ શ્રેષ્ઠ જાતિ છે તથા
ਮਹਾ ਅਨੰਦ ਕੀਰਤਨ ਹਰਿ ਸੁਨੀਆ ॥੩॥
તેનું કીર્તન સાંભળવાથી મહા આનંદ મળે છે ॥૩॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਜਿਨਿ ਠਾਕੁਰੁ ਪਾਇਆ ॥
હે નાનક! જેને ઠાકોરને મેળવ્યો છે,
ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਤਿਸ ਕੇ ਗ੍ਰਿਹ ਮਹਿ ਆਇਆ ॥੪॥੨॥੧੭॥
તેના હૃદય-ઘરમાં બધું જ આવી ગયું છે ॥૪॥૨॥૧૭॥
ਟੋਡੀ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੪ ਦੁਪਦੇ
ટોડી મહેલ ૫ ઘર ૪ બેપદ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਰੂੜੋ ਮਨੁ ਹਰਿ ਰੰਗੋ ਲੋੜੈ ॥
મારુ આ સુંદર મન પરમાત્માના પ્રેમ-રંગની કામના કરે છે પરંતુ
ਗਾਲੀ ਹਰਿ ਨੀਹੁ ਨ ਹੋਇ ॥ ਰਹਾਉ ॥
વાતો દ્વારા તેનો પ્રેમ મળતો નથી ॥વિરામ॥
ਹਉ ਢੂਢੇਦੀ ਦਰਸਨ ਕਾਰਣਿ ਬੀਥੀ ਬੀਥੀ ਪੇਖਾ ॥
તેના દર્શન કરવા માટે હું ગલી-ગલી શોધતા જોઈ રહી છું.
ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਭਰਮੁ ਗਵਾਇਆ ਹੇ ॥੧॥
હવે ગુરુને મળવાથી જ મારો ભ્રમ દૂર થયો છે ॥૧॥
ਇਹ ਬੁਧਿ ਪਾਈ ਮੈ ਸਾਧੂ ਕੰਨਹੁ ਲੇਖੁ ਲਿਖਿਓ ਧੁਰਿ ਮਾਥੈ ॥
આ બુદ્ધિ મને સાધુથી પ્રાપ્ત થઇ છે, ત્યારથી મારા માથા પર આરંભથી આવું નસીબ લખેલું હતું.
ਇਹ ਬਿਧਿ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਨੈਣ ਅਲੋਇ ॥੨॥੧॥੧੮॥
હે નાનક! આ વિધિ દ્વારા પોતાની આંખોથી મેં પરમાત્માનાં દર્શન પ્રાપ્ત કર્યા છે ॥૨॥૧॥૧૮॥
ਟੋਡੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ટોડી મહેલ ૫॥
ਗਰਬਿ ਗਹਿਲੜੋ ਮੂੜੜੋ ਹੀਓ ਰੇ ॥
આ મૂંગા હૃદયને ઘમંડે જકડી રાખ્યું છે.
ਹੀਓ ਮਹਰਾਜ ਰੀ ਮਾਇਓ ॥ ਡੀਹਰ ਨਿਆਈ ਮੋਹਿ ਫਾਕਿਓ ਰੇ ॥ ਰਹਾਉ ॥
પરમેશ્વરની માયાએ ડાયનની જેમ હૃદયને પોતાના મોહમાં ફસાવેલ છે ॥વિરામ॥
ਘਣੋ ਘਣੋ ਘਣੋ ਸਦ ਲੋੜੈ ਬਿਨੁ ਲਹਣੇ ਕੈਠੈ ਪਾਇਓ ਰੇ ॥
આ હંમેશા જ વધુ ધન-સંપત્તિની કામના કરતો રહે છે પરંતુ નસીબમાં લખાયેલું પ્રાપ્તિ વગર તે આને કેવી રીતે મેળવી શકે છે?
ਮਹਰਾਜ ਰੋ ਗਾਥੁ ਵਾਹੂ ਸਿਉ ਲੁਭੜਿਓ ਨਿਹਭਾਗੜੋ ਭਾਹਿ ਸੰਜੋਇਓ ਰੇ ॥੧॥
તે પરમાત્માના આપેલ ધનથી ફસાયેલ છે. આ દુર્ભાગ્યશાળી હૃદય પોતાને તૃષ્ણાની આગમાં જોડી રહ્યું છે ॥૧॥
ਸੁਣਿ ਮਨ ਸੀਖ ਸਾਧੂ ਜਨ ਸਗਲੋ ਥਾਰੇ ਸਗਲੇ ਪ੍ਰਾਛਤ ਮਿਟਿਓ ਰੇ ॥
હે મન! ટુ સાધુજનોની શિક્ષણે ધ્યાનપૂર્વક સાંભળ, આ રીતે તારા બધા પાપ સંપૂર્ણપણે મટી જશે.
ਜਾ ਕੋ ਲਹਣੋ ਮਹਰਾਜ ਰੀ ਗਾਠੜੀਓ ਜਨ ਨਾਨਕ ਗਰਭਾਸਿ ਨ ਪਉੜਿਓ ਰੇ ॥੨॥੨॥੧੯॥
હે નાનક! જેના નસીબમાં પ્રભુ-નામની ગાંસડીથી કંઈક લેવાનું લખ્યું છે, તે ગર્ભ-યોનિમાં આવતો નથી અને તેને મોક્ષ મળી જાય છે ॥૨॥૨॥૧૯॥