Page 614
ਸਾਧਸੰਗਿ ਜਉ ਤੁਮਹਿ ਮਿਲਾਇਓ ਤਉ ਸੁਨੀ ਤੁਮਾਰੀ ਬਾਣੀ ॥
જયારે તે મને સાધુની પવિત્ર સભામાં મળાવ્યો તો જ મેં તારી વાણી સાંભળી છે.
ਅਨਦੁ ਭਇਆ ਪੇਖਤ ਹੀ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪੁਰਖ ਨਿਰਬਾਣੀ ॥੪॥੭॥੧੮॥
નિર્લિપ્ત પરમાત્માનો તેજ-પ્રતાપ જોઇને નાનકના મનમાં આનંદ ઉત્પન્ન થઈ ગયો ॥૪॥૭॥૧૮॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સોરઠી મહેલ ૫॥
ਹਮ ਸੰਤਨ ਕੀ ਰੇਨੁ ਪਿਆਰੇ ਹਮ ਸੰਤਨ ਕੀ ਸਰਣਾ ॥
હે પ્રેમાળ! અમે સંતોની ચરણ-ધૂળ છીએ અને અમે તેના શરણમાં જ રહીએ છીએ.
ਸੰਤ ਹਮਾਰੀ ਓਟ ਸਤਾਣੀ ਸੰਤ ਹਮਾਰਾ ਗਹਣਾ ॥੧॥
સંત અમારો પ્રબળ સહારો છે અને તે જ અમારું સુંદર ઘરેણું છે ॥૧॥
ਹਮ ਸੰਤਨ ਸਿਉ ਬਣਿ ਆਈ ॥
સંતોથી જ અમારી બને છે.
ਪੂਰਬਿ ਲਿਖਿਆ ਪਾਈ ॥
જે કંઈ પૂર્વ-જન્મોનાં કર્મો પ્રમાણે નસીબમાં લખ્યું હતું, તે મને મળી ગયું છે.
ਇਹੁ ਮਨੁ ਤੇਰਾ ਭਾਈ ॥ ਰਹਾਉ ॥
હે સંતજનો! મારુ આ મન તમારું જ છે ॥વિરામ॥
ਸੰਤਨ ਸਿਉ ਮੇਰੀ ਲੇਵਾ ਦੇਵੀ ਸੰਤਨ ਸਿਉ ਬਿਉਹਾਰਾ ॥
સંતોથી જ મારી લેતી-દેતી છે અને તેનાથી જ મારો વ્યવહાર છે.
ਸੰਤਨ ਸਿਉ ਹਮ ਲਾਹਾ ਖਾਟਿਆ ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਭਰੇ ਭੰਡਾਰਾ ॥੨॥
સંતોની સંગતિમાં અમે લાભ એકત્રિત કર્યા છે; હરિના ભક્તિના ભંડાર અમારા હૃદયમાં ભરેલ છે ॥૨॥
ਸੰਤਨ ਮੋ ਕਉ ਪੂੰਜੀ ਸਉਪੀ ਤਉ ਉਤਰਿਆ ਮਨ ਕਾ ਧੋਖਾ ॥
જ્યારે સંતોએ મને હરિ-નામની પુંજી સોંપી તો મારા મનનો ભ્રમ ઉતરી ગયો.
ਧਰਮ ਰਾਇ ਅਬ ਕਹਾ ਕਰੈਗੋ ਜਉ ਫਾਟਿਓ ਸਗਲੋ ਲੇਖਾ ॥੩॥
હવે યમરાજ પણ શું કરી શકે છે? કારણ કે પરમેશ્વરે જ મારા કર્મોનો લેખ ફાડી દીધો છે ॥૩॥
ਮਹਾ ਅਨੰਦ ਭਏ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਸੰਤਨ ਕੈ ਪਰਸਾਦੇ ॥
સંતોની કૃપાથી હું મહા આનંદિત થઈ ગયો છું અને મને સુખની પ્રાપ્તિ થઈ ગઈ છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਸਿਉ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ਰੰਗਿ ਰਤੇ ਬਿਸਮਾਦੇ ॥੪॥੮॥੧੯॥
નાનકનું કહેવું છે કે મારુ મન તો પ્રભુની સાથે લાગીને તેના અદભુત પ્રેમ-રંગમાં જ લીન થઈ ગયું છે ॥૪॥૮॥૧૯॥
ਸੋਰਠਿ ਮਃ ੫ ॥
સોરઠી મહેલ ૫॥
ਜੇਤੀ ਸਮਗ੍ਰੀ ਦੇਖਹੁ ਰੇ ਨਰ ਤੇਤੀ ਹੀ ਛਡਿ ਜਾਨੀ ॥
હે મનુષ્ય! જેટલી પણ સામગ્રી-પદાર્થ તું જોઈ રહ્યો છે તેને તારે અહીં જ છોડી જવાનું છે.
ਰਾਮ ਨਾਮ ਸੰਗਿ ਕਰਿ ਬਿਉਹਾਰਾ ਪਾਵਹਿ ਪਦੁ ਨਿਰਬਾਨੀ ॥੧॥
તેથી રામના નામની સાથે જ વ્યાપાર કરે, ત્યારે તને મુક્તિ પદનો લાભ થશે ॥૧॥
ਪਿਆਰੇ ਤੂ ਮੇਰੋ ਸੁਖਦਾਤਾ ॥
હે પ્રેમાળ! તું જ મારો સુખદાતા છે.
ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਦੀਆ ਉਪਦੇਸਾ ਤੁਮ ਹੀ ਸੰਗਿ ਪਰਾਤਾ ॥ ਰਹਾਉ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુએ જ્યારથી મને ઉપદેશ આપ્યો છે, ત્યારથી મારી તારામાં જ લગન લાગી ગઈ છે ॥વિરામ॥
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਲੋਭ ਮੋਹ ਅਭਿਮਾਨਾ ਤਾ ਮਹਿ ਸੁਖੁ ਨਹੀ ਪਾਈਐ ॥
કામવાસના, ક્રોધ, લોભ, મોહ તેમજ અભિમાનમાં લીન થવાથી સુખની ઉપલબ્ધતા થતી નથી.
ਹੋਹੁ ਰੇਨ ਤੂ ਸਗਲ ਕੀ ਮੇਰੇ ਮਨ ਤਉ ਅਨਦ ਮੰਗਲ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ॥੨॥
હે મન! તું બધાની ચરણ-ધૂળ બની જા, તો જ તે આનંદ-ખુશી તેમજ સુખની ઉપલબ્ધતા થશે ॥૨॥
ਘਾਲ ਨ ਭਾਨੈ ਅੰਤਰ ਬਿਧਿ ਜਾਨੈ ਤਾ ਕੀ ਕਰਿ ਮਨ ਸੇਵਾ ॥
હે મન! તું તેનું ભજન કર, જે બધાના અંતરની ભાવનાને જાણે છે અને જે તારી સેવાને નિષ્ફળ થવા દેતો નથી.
ਕਰਿ ਪੂਜਾ ਹੋਮਿ ਇਹੁ ਮਨੂਆ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਗੁਰਦੇਵਾ ॥੩॥
તું તે ગુરુદેવની પૂજા કર અને પોતાનું આ મન તેને અર્પણ કરી દે જે અકાળમૂર્તિ અમર છે ॥૩॥
ਗੋਬਿਦ ਦਾਮੋਦਰ ਦਇਆਲ ਮਾਧਵੇ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਨਿਰੰਕਾਰਾ ॥
નાનકનું કહેવું છે કે હે ગોવિંદ! હે દામોદર! હે દીનદયાળુ! હે માધવ! હે નિરંકાર પરબ્રહ્મ!
ਨਾਮੁ ਵਰਤਣਿ ਨਾਮੋ ਵਾਲੇਵਾ ਨਾਮੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰਾ ॥੪॥੯॥੨੦॥
તારું નામ જ મારી રોજની ઉપયોગી વસ્તુ છે, તારું નામ જ મારો સામગ્રી છે અને તારું નામ જ મારા પ્રાણોનો આધાર છે ॥૪॥૯॥૨૦॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સોરઠી મહેલ ૫॥
ਮਿਰਤਕ ਕਉ ਪਾਇਓ ਤਨਿ ਸਾਸਾ ਬਿਛੁਰਤ ਆਨਿ ਮਿਲਾਇਆ ॥
સદ્દગુરૂએ મૃતકના શરીરમાં હરિ-નામ પ્રાણ નાખ્યા છે અને પરમાત્માથી અલગ થયેલ જીવને તેનાથી મળાવી દીધો છે.
ਪਸੂ ਪਰੇਤ ਮੁਗਧ ਭਏ ਸ੍ਰੋਤੇ ਹਰਿ ਨਾਮਾ ਮੁਖਿ ਗਾਇਆ ॥੧॥
પશુ, પ્રેત તેમજ મૂર્ખ મનુષ્ય પણ હરિ-નામના શ્રોતા બની ગયા છે અને તેને પોતાના મુખથી હરિ-નામનું જ ગુણગાન કર્યું છે ॥૧॥
ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਕੀ ਦੇਖੁ ਵਡਾਈ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુની ઉદારતા જો
ਤਾ ਕੀ ਕੀਮਤਿ ਕਹਣੁ ਨ ਜਾਈ ॥ ਰਹਾਉ ॥
તેનું મૂલ્યાંકન કરી શકાતું નથી ॥વિરામ॥
ਦੂਖ ਸੋਗ ਕਾ ਢਾਹਿਓ ਡੇਰਾ ਅਨਦ ਮੰਗਲ ਬਿਸਰਾਮਾ ॥
તેને દુઃખ તેમજ શોકનો ડેરો નષ્ટ કરી દીધો છે અને જીવને આનંદ-મંગલ તેમજ વિશ્રામ આપી દીધો છે.
ਮਨ ਬਾਂਛਤ ਫਲ ਮਿਲੇ ਅਚਿੰਤਾ ਪੂਰਨ ਹੋਏ ਕਾਮਾ ॥੨॥
આ સરળ જ પોતાના મનોવાંછિત ફળ પ્રાપ્ત કરી લે છે અને તેના બધા કાર્ય સંપૂર્ણ થઈ જાય છે ॥૨॥
ਈਹਾ ਸੁਖੁ ਆਗੈ ਮੁਖ ਊਜਲ ਮਿਟਿ ਗਏ ਆਵਣ ਜਾਣੇ ॥
તે આ લોકમાં પણ સુખ પ્રાપ્ત કરે છે, પરલોકમાં પણ તેનું મુખ પ્રકાશિત અને તેનું જન્મ-મરણનું ચક્ર મટી ગયું છે.
ਨਿਰਭਉ ਭਏ ਹਿਰਦੈ ਨਾਮੁ ਵਸਿਆ ਅਪੁਨੇ ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਮਨਿ ਭਾਣੇ ॥੩॥
જે પોતાના સદ્દગુરૂના મનને સારો લાગે છે, તે નિર્ભીક થઈ ગયો છે અને પ્રભુનું નામ તેના હૃદયમાં વસી ગયું છે ॥૩॥
ਊਠਤ ਬੈਠਤ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਦੂਖੁ ਦਰਦੁ ਭ੍ਰਮੁ ਭਾਗਾ ॥
જે મનુષ્ય ઉઠતા-બેસતા પરમાત્માનું યશગાન કરે છે, તેના દુઃખ-દર્દ તેમજ શંકા તેનાથી લુપ્ત થઈ જાય છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਾ ਕੇ ਪੂਰ ਕਰੰਮਾ ਜਾ ਕਾ ਗੁਰ ਚਰਨੀ ਮਨੁ ਲਾਗਾ ॥੪॥੧੦॥੨੧॥
નાનકનું કહેવું છે કે જેનું મન ગુરુના ચરણોમાં લાગી જાય છે, તેના બધા કાર્ય પૂર્ણ થઈ જાય છે ॥૪॥૧૦॥૨૧॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સોરઠી મહેલ ૫॥
ਰਤਨੁ ਛਾਡਿ ਕਉਡੀ ਸੰਗਿ ਲਾਗੇ ਜਾ ਤੇ ਕਛੂ ਨ ਪਾਈਐ ॥
જીવ અમૂલ્ય નામ રત્નને છોડીને મોહ-માયારૂપી કોડીમાં મોહિત છે જેના દ્વારા કંઈ પણ પ્રાપ્ત થતું નથી.