Page 609
ਵਡਭਾਗੀ ਗੁਰੁ ਪਾਇਆ ਭਾਈ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ॥੩॥
હે ભાઈ! અતિભાગ્યથી મને ગુરુ મળી ગયો છે અને હવે હું હરિ-નામનું જ ધ્યાન કરું છું ॥૩॥
ਸਚੁ ਸਦਾ ਹੈ ਨਿਰਮਲਾ ਭਾਈ ਨਿਰਮਲ ਸਾਚੇ ਸੋਇ ॥
હે ભાઈ! પરમ-સત્ય પ્રભુ હંમેશ પવિત્ર છે અને તે જ પવિત્ર છે જે સાચો છે.
ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਜਿਸੁ ਆਪਣੀ ਭਾਈ ਤਿਸੁ ਪਰਾਪਤਿ ਹੋਇ ॥
હે ભાઈ! જેના પર પ્રભુની કરુણા-દ્રષ્ટિ હોય છે, તેને તે પ્રાપ્ત થઈ જાય છે.
ਕੋਟਿ ਮਧੇ ਜਨੁ ਪਾਈਐ ਭਾਈ ਵਿਰਲਾ ਕੋਈ ਕੋਇ ॥
કરોડોમાંથી કોઈ દુર્લભ પુરુષ જ પ્રભુ-ભક્ત મળે છે.
ਨਾਨਕ ਰਤਾ ਸਚਿ ਨਾਮਿ ਭਾਈ ਸੁਣਿ ਮਨੁ ਤਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਹੋਇ ॥੪॥੨॥
હે ભાઈ! નાનકનું કહેવું છે કે ભક્ત તો સત્ય-નામમાં જ મગ્ન રહે છે અને જેને સાંભળીને મન, શરીર પવિત્ર થઈ જાય છે ॥૪॥૨॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੫ ਦੁਤੁਕੇ ॥
સોરઠી મહેલ ૫ બેતુકે॥
ਜਉ ਲਉ ਭਾਉ ਅਭਾਉ ਇਹੁ ਮਾਨੈ ਤਉ ਲਉ ਮਿਲਣੁ ਦੂਰਾਈ ॥
આ મન જ્યાં સુધી કોઈથી સ્નેહ તેમજ વેર-વિરોધ માનતો રહે છે, ત્યાં સુધી તેના માટે પરમાત્માથી મિલન કરવું અસંભવ છે.
ਆਨ ਆਪਨਾ ਕਰਤ ਬੀਚਾਰਾ ਤਉ ਲਉ ਬੀਚੁ ਬਿਖਾਈ ॥੧॥
જ્યાં સુધી મનુષ્ય પોતાના-પારકા પર જ વિચાર કરે છે, ત્યાં સુધી તેના તેમજ પરમાત્માની વચ્ચે અલગતાની દીવાલ બનેલી રહે છે ॥૧॥
ਮਾਧਵੇ ਐਸੀ ਦੇਹੁ ਬੁਝਾਈ ॥
હે પરમાત્મા! મને એવી સુમતિ આપ કે
ਸੇਵਉ ਸਾਧ ਗਹਉ ਓਟ ਚਰਨਾ ਨਹ ਬਿਸਰੈ ਮੁਹਤੁ ਚਸਾਈ ॥ ਰਹਾਉ ॥
હું સંતોની સેવામાં જ મગ્ન રહું, તેના ચરણોનો આશ્રય લઉ અને તું મને એક ક્ષણ તેમજ પળ માત્ર માટે ભુલાઈ શકે નહિ ॥વિરામ॥
ਰੇ ਮਨ ਮੁਗਧ ਅਚੇਤ ਚੰਚਲ ਚਿਤ ਤੁਮ ਐਸੀ ਰਿਦੈ ਨ ਆਈ ॥
હે મૂર્ખ, અચેત તેમજ ચંચળ મન! તારા મનને આવી વાત સમજાણી નહિ કે
ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਤਿਆਗਿ ਆਨ ਤੂ ਰਚਿਆ ਉਰਝਿਓ ਸੰਗਿ ਬੈਰਾਈ ॥੨॥
પ્રાણપતિ પ્રભુને ત્યાગીને તું દ્વેતભાવમાં મગ્ન છે અને તું પોતાના શત્રુઓ-કામવાસના, અહંકાર, લોભ, ક્રોધ, મોહની સાથે ઉલઝેલ રહે છે ॥૨॥
ਸੋਗੁ ਨ ਬਿਆਪੈ ਆਪੁ ਨ ਥਾਪੈ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਬੁਧਿ ਪਾਈ ॥
સંતોની પવિત્ર સંગતિમાં મને આ બુદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ છે કે આત્માભિમાનને સ્થાપિત ના કરવાથી કોઈ શોક વ્યાપ્ત થતો નથી.
ਸਾਕਤ ਕਾ ਬਕਨਾ ਇਉ ਜਾਨਉ ਜੈਸੇ ਪਵਨੁ ਝੁਲਾਈ ॥੩॥
પરમાત્માથી વિમુખ મનુષ્યની વાર્તાને આમ સમજ જેમ કોઈ હવાનો ઝાપટો ક્યાંક ઉડી જાય છે ॥૩॥
ਕੋਟਿ ਪਰਾਧ ਅਛਾਦਿਓ ਇਹੁ ਮਨੁ ਕਹਣਾ ਕਛੂ ਨ ਜਾਈ ॥
આ ચંચળ મન કરોડો જ ગુનાઓથી ઢંકાયેલ છે, આની દુર્દશા વિશે કંઈ પણ કહી શકાતું નથી.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਦੀਨ ਸਰਨਿ ਆਇਓ ਪ੍ਰਭ ਸਭੁ ਲੇਖਾ ਰਖਹੁ ਉਠਾਈ ॥੪॥੩॥
હે પ્રભુ! નાનક તો ગરીબ થઈને તારી શરણમાં આવ્યો છે, તું તેના કર્મોના દરેક લેખ સમાપ્ત કરી દે ॥૪॥૩॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સોરઠી મહેલ ૫॥
ਪੁਤ੍ਰ ਕਲਤ੍ਰ ਲੋਕ ਗ੍ਰਿਹ ਬਨਿਤਾ ਮਾਇਆ ਸਨਬੰਧੇਹੀ ॥
પુત્ર, પત્ની, ઘરના સભ્યો તથા અન્ય મહિલા વગેરે બધા ધન-મિલકતના સંબંધી જ છે.
ਅੰਤ ਕੀ ਬਾਰ ਕੋ ਖਰਾ ਨ ਹੋਸੀ ਸਭ ਮਿਥਿਆ ਅਸਨੇਹੀ ॥੧॥
જીવનના અંતિમ ક્ષણોમાં આમાંથી કોઈ પણ સાથ દેવાના નથી, કારણ કે આ બધા અસત્ય સહાનુભૂતિ જ છે ॥૧॥
ਰੇ ਨਰ ਕਾਹੇ ਪਪੋਰਹੁ ਦੇਹੀ ॥
હે મનુષ્ય! તું શા માટે શરીરથી જ પ્રેમ કરતો રહે છે?
ਊਡਿ ਜਾਇਗੋ ਧੂਮੁ ਬਾਦਰੋ ਇਕੁ ਭਾਜਹੁ ਰਾਮੁ ਸਨੇਹੀ ॥ ਰਹਾਉ ॥
આ તો ધુમાડાના વાદળની જેમ ઉડી જશે. આથી એક પ્રભુનું જ ભજન કર, જે તારો સાચો હમદર્દ છે ॥વિરામ॥
ਤੀਨਿ ਸੰਙਿਆ ਕਰਿ ਦੇਹੀ ਕੀਨੀ ਜਲ ਕੂਕਰ ਭਸਮੇਹੀ ॥
સર્જકે શરીરનું નિર્માણ કરતા સમયે તેનો અંત ત્રણ રીતથી નિયત કરેલ છે. ૧. શરીરનો જળ પ્રવાહ, ૨. શરીરને કુતરાઓની હવાલે કરવું, ૩. શરીરને સળગાવીને ભસ્મ કરવું.
ਹੋਇ ਆਮਰੋ ਗ੍ਰਿਹ ਮਹਿ ਬੈਠਾ ਕਰਣ ਕਾਰਣ ਬਿਸਰੋਹੀ ॥੨॥
પરંતુ મનુષ્ય શરીર ગૃહને અમર સમજીને બેઠો છે અને પરમાત્માને તેને ભુલાવી દીધો છે ॥૨॥
ਅਨਿਕ ਭਾਤਿ ਕਰਿ ਮਣੀਏ ਸਾਜੇ ਕਾਚੈ ਤਾਗਿ ਪਰੋਹੀ ॥
પરમાત્માએ અનેક વિધિઓથી જીવરૂપી મોતી બનાવેલ છે અને તેને જીવનરૂપી નબળા દોરામાં પરોવી દીધો છે.
ਤੂਟਿ ਜਾਇਗੋ ਸੂਤੁ ਬਾਪੁਰੇ ਫਿਰਿ ਪਾਛੈ ਪਛੁਤੋਹੀ ॥੩॥
હે બિચારા મનુષ્ય! દોરો તૂટી જશે અને તું તેના ઉપરાંત પસ્તાતો રહીશ ॥૩॥
ਜਿਨਿ ਤੁਮ ਸਿਰਜੇ ਸਿਰਜਿ ਸਵਾਰੇ ਤਿਸੁ ਧਿਆਵਹੁ ਦਿਨੁ ਰੈਨੇਹੀ ॥
હે મનુષ્ય! જેને તને બનાવ્યો છે અને બનાવીને તેને સંવાર્યો છે, દિવસ-રાત તે પરમાત્માનું સ્મરણ કર.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰੀ ਮੈ ਸਤਿਗੁਰ ਓਟ ਗਹੇਹੀ ॥੪॥੪॥
નાનક પર પ્રભુએ કૃપા કરી છે અને તેને સદ્દગુરૂનો આશ્રય લીધેલો છે ॥૪॥૪॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સોરઠી મહેલ ૫॥
ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ਭੇਟਿਓ ਵਡਭਾਗੀ ਮਨਹਿ ਭਇਆ ਪਰਗਾਸਾ ॥
ખૂબ સારા નસીબથી મારો સંપૂર્ણ ગુરુની સાથે મેળાપ થયો છે, ગુરુના દર્શનથી મનમાં જ્ઞાનનો પ્રકાશ થઈ ગયો છે.
ਕੋਇ ਨ ਪਹੁਚਨਹਾਰਾ ਦੂਜਾ ਅਪੁਨੇ ਸਾਹਿਬ ਕਾ ਭਰਵਾਸਾ ॥੧॥
હું તો પોતાના માલિક પર જ ચોક્કસ છું, કોઈ અન્ય તેના તુલ્યે પહોંચનાર નથી ॥૧॥
ਅਪੁਨੇ ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਬਲਿਹਾਰੈ ॥
હું તો પોતાના સદ્દગુરુ પર બલિહાર છું.
ਆਗੈ ਸੁਖੁ ਪਾਛੈ ਸੁਖ ਸਹਜਾ ਘਰਿ ਆਨੰਦੁ ਹਮਾਰੈ ॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુ દ્વારા આગળ-પાછળ અર્થાત લોક પરલોકમાં મારા માટે સુખ જ સુખ છે અને અમારા ઘરમાં સરળ આનંદ બનેલ છે ॥વિરામ॥
ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਕਰਣੈਹਾਰਾ ਸੋਈ ਖਸਮੁ ਹਮਾਰਾ ॥
તે અંતર્યામી સર્જક પ્રભુ જ અમારો માલિક છે.
ਨਿਰਭਉ ਭਏ ਗੁਰ ਚਰਣੀ ਲਾਗੇ ਇਕ ਰਾਮ ਨਾਮ ਆਧਾਰਾ ॥੨॥
ગુરુના ચરણોમાં આવવાથી નિર્ભીક થઈ ગયો છું અને એક રામ નામ જ અમારો આધાર બની ચુક્યું છે ॥૨॥
ਸਫਲ ਦਰਸਨੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਹੈ ਭੀ ਹੋਵਨਹਾਰਾ ॥
તે અકાળ મૂર્તિ પ્રભુના દર્શન ફળદાયક છે, તે વર્તમાનમાં પણ સ્થિત છે અને ભવિષ્યમાં પણ હાજર રહેશે.
ਕੰਠਿ ਲਗਾਇ ਅਪੁਨੇ ਜਨ ਰਾਖੇ ਅਪੁਨੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਆਰਾ ॥੩॥
તે પોતાના ભક્તોને પોતાની પ્રીતિ પ્રેમ દ્વારા ગળાથી લગાવીને તેની રક્ષા કરે છે ॥૩॥
ਵਡੀ ਵਡਿਆਈ ਅਚਰਜ ਸੋਭਾ ਕਾਰਜੁ ਆਇਆ ਰਾਸੇ ॥
સદ્દગુરૂની ખુબ ઉદારતા તેમજ અદભૂત શોભા છે, જેના દ્વારા મારા બધા કાર્ય સંપૂર્ણ થઈ ગયા છે.