Page 373
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਦੂਖ ਰੋਗ ਭਏ ਗਤੁ ਤਨ ਤੇ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇ ॥
હે મા! પરમાત્માના મહિમાનાં ગીત ગાઈ-ગાઈને મારુ મન પવિત્ર થઇ ગયું છે મારા શરીરના બધા દુઃખ અને રોગ દૂર થઇ ગયા છે.
ਭਏ ਅਨੰਦ ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ਸੰਗਿ ਅਬ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਕਤ ਹੀ ਨ ਜਾਇ ॥੧॥
ગુરુની સંગતમાં મળીને મારી અંદર આનંદ જ આનંદ બનેલ છે. હવે મારુ મન કોઈ પણ તરફ ભટક્તું નથી ॥૧॥
ਤਪਤਿ ਬੁਝੀ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਮਾਇ ॥
હે મા! ગુરુના શબ્દની કૃપાથી મારી અંદરથી વિકારોની જલન મટી ગઈ છે.
ਬਿਨਸਿ ਗਇਓ ਤਾਪ ਸਭ ਸਹਸਾ ਗੁਰੁ ਸੀਤਲੁ ਮਿਲਿਓ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
મારા બધા દુઃખ-કષ્ટ તેમજ સહમ નાશ થઈ ગયા છે. આધ્યાત્મિક ઠંડ દેનાર ગુરુ મને મળી ગયાં છે. હવે હું આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં ટકેલો છું હવે હું પ્રભુ પ્રેમમાં મગ્ન છું ॥૧॥ વિરામ॥
ਧਾਵਤ ਰਹੇ ਏਕੁ ਇਕੁ ਬੂਝਿਆ ਆਇ ਬਸੇ ਅਬ ਨਿਹਚਲੁ ਥਾਇ ॥
એક પ્રભુનો બોધ હોવાથી મારી ભટકણ સમાપ્ત થઈ ગઈ અને અને અટળ સ્થાન પર રહું છું
ਜਗਤੁ ਉਧਾਰਨ ਸੰਤ ਤੁਮਾਰੇ ਦਰਸਨੁ ਪੇਖਤ ਰਹੇ ਅਘਾਇ ॥੨॥
હે પ્રભુ! આખા સંસારને વિકારોથી બચાવનાર તારા સંત-જનોના દર્શન કરીને મારી બધી તૃષ્ણા સમાપ્ત થઇ ગઈ છે ॥૨॥
ਜਨਮ ਦੋਖ ਪਰੇ ਮੇਰੇ ਪਾਛੈ ਅਬ ਪਕਰੇ ਨਿਹਚਲੁ ਸਾਧੂ ਪਾਇ ॥
હે મા! હવે મેં સ્થિર ચિત્ત થઈને ગુરુના પગ પકડી લીધા છે મારા અનેક જન્મોનાં પાપ મારી પાછળ રહી ગયા છે.
ਸਹਜ ਧੁਨਿ ਗਾਵੈ ਮੰਗਲ ਮਨੂਆ ਅਬ ਤਾ ਕਉ ਫੁਨਿ ਕਾਲੁ ਨ ਖਾਇ ॥੩॥
મારુ મન આધ્યાત્મિક સ્થિરતાના સુરમાં મહિમાનાં ગીત ગાતો રહે છે હવે આ મનને ક્યારેય આધ્યાત્મિક મૃત્યુ કબજો કરતી નથી ॥૩॥
ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਸਮਰਥ ਹਮਾਰੇ ਸੁਖਦਾਈ ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਰਾਇ ॥
હે પ્રભુ પાતશાહ! હે સુખોને બક્ષનાર! હે બધું જ કરવા-કરાવવાની શક્તિ રાખનાર!
ਨਾਮੁ ਤੇਰਾ ਜਪਿ ਜੀਵੈ ਨਾਨਕੁ ਓਤਿ ਪੋਤਿ ਮੇਰੈ ਸੰਗਿ ਸਹਾਇ ॥੪॥੯॥
તારો દાસ નાનક તારું નામ યાદ કરી કરીને આધ્યાત્મિક જીવન પ્રાપ્ત કરી રહ્યો છે તું મારી સાથે આવા દરેક સમયનો સાક્ષી છે જેમ ગૂંચ દોરો મળેલ હોય છે ॥૪॥૯॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਅਰੜਾਵੈ ਬਿਲਲਾਵੈ ਨਿੰਦਕੁ ॥
હે ભાઈ! ભક્તજનોની નિંદા કરનાર પોતાની અંદર ખૂબ દુ:ખી રહે છે ખૂબ તડપે છે.
ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਪਰਮੇਸਰੁ ਬਿਸਰਿਆ ਅਪਣਾ ਕੀਤਾ ਪਾਵੈ ਨਿੰਦਕੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
નિંદામાં ફસાયેલ તેને પરબ્રહ્મ પરમાત્મા ભૂલી રહે છે આ કરીને નિંદા કરનાર મનુષ્ય ગુરુમુખોની કરેલી નિંદાનું દુઃખ-રૂપી ફળ ભોગતો રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜੇ ਕੋਈ ਉਸ ਕਾ ਸੰਗੀ ਹੋਵੈ ਨਾਲੇ ਲਏ ਸਿਧਾਵੈ ॥
હે ભાઈ! જો કોઈ મનુષ્ય તે નિંદકનો સાથી બને નિંદકની સાથે મેળ-જોડ રાખવાનું શરૂ કરે તો નિંદક તેને પણ પોતાની સાથે લઈ ચાલે છે નિંદા કરવાનો સ્વભાવ નાખી દે છે.
ਅਣਹੋਦਾ ਅਜਗਰੁ ਭਾਰੁ ਉਠਾਏ ਨਿੰਦਕੁ ਅਗਨੀ ਮਾਹਿ ਜਲਾਵੈ ॥੧॥
નિંદક નિંદાનો માનસિક જ અનંત વજન પોતાના માથા પર ઉઠાવી ફરે છે અને પોતાને નિંદાની અગ્નિમાં સળગાવતો રહે છે ॥૧॥
ਪਰਮੇਸਰ ਕੈ ਦੁਆਰੈ ਜਿ ਹੋਇ ਬਿਤੀਤੈ ਸੁ ਨਾਨਕੁ ਆਖਿ ਸੁਣਾਵੈ ॥
હે ભાઈ! આધ્યાત્મિક જીવન વિશે જે નિયમ પરમાત્માના ઓટલા પર હંમેશા ચાલે છે નાનક તે નિયમ તને રમીને સંભળાવે છે કે ભક્ત જનોનો નિંદક તો નિંદાની અગ્નિમાં સળગતો રહે છે.
ਭਗਤ ਜਨਾ ਕਉ ਸਦਾ ਅਨੰਦੁ ਹੈ ਹਰਿ ਕੀਰਤਨੁ ਗਾਇ ਬਿਗਸਾਵੈ ॥੨॥੧੦॥
પરંતુ ભક્તજનોને ભક્તિને બલિહાર હંમેશા આનંદ પ્રાપ્ત થતો રહે છે પરમાત્માનો ભક્ત પરમાત્માની મહિમાનાં ગીત ગાઈ-ગાઈને ખુશ રહે છે ॥૨॥૧૦॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਜਉ ਮੈ ਕੀਓ ਸਗਲ ਸੀਗਾਰਾ ॥
જો મેં દરેક પ્રકારના શણગાર કર્યા
ਤਉ ਭੀ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਨ ਪਤੀਆਰਾ ॥
તો પણ મારુ મન સંતુષ્ટ ન થયું.
ਅਨਿਕ ਸੁਗੰਧਤ ਤਨ ਮਹਿ ਲਾਵਉ ॥
જો હું પોતાના શરીર પર અનેક સુગંધોનો ઉપયોગ કરું છું
ਓਹੁ ਸੁਖੁ ਤਿਲੁ ਸਮਾਨਿ ਨਹੀ ਪਾਵਉ ॥
તો પણ હું તલ જેટલું પણ તે સુખ પ્રાપ્ત કરી શકતી નથી જે સુખ પ્રેમાળ પતિના દર્શનોથી મળે છે.
ਮਨ ਮਹਿ ਚਿਤਵਉ ਐਸੀ ਆਸਾਈ ॥
હે મા! હવે હું એવી આશાઓ જ બનાવતી રહું છું
ਪ੍ਰਿਅ ਦੇਖਤ ਜੀਵਉ ਮੇਰੀ ਮਾਈ ॥੧॥
કે કેવી રીતે પ્રભુ પતિ મળે પ્રેમાળ પ્રભુ-પતિનાં દર્શન કરીને મારી અંદર આધ્યાત્મિક જીવન ઉત્પન્ન થઈ જાય છે ॥૧॥
ਮਾਈ ਕਹਾ ਕਰਉ ਇਹੁ ਮਨੁ ਨ ਧੀਰੈ ॥
હે મા! હું શું કરું? પ્રેમાળ વગર મારું મન રહેતું નથી.
ਪ੍ਰਿਅ ਪ੍ਰੀਤਮ ਬੈਰਾਗੁ ਹਿਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પ્રેમાળ પ્રીતમનો પ્રેમ ખેંચ નાખી રહ્યો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਬਸਤ੍ਰ ਬਿਭੂਖਨ ਸੁਖ ਬਹੁਤ ਬਿਸੇਖੈ ॥ ਓਇ ਭੀ ਜਾਨਉ ਕਿਤੈ ਨ ਲੇਖੈ ॥
સુંદર કપડાં ઘરેણાં વિશેષ પ્રકારના અનેક સુખ – હું સમજું છું કે તે બધા પણ પ્રભુ પતિ વગર કોઈ કામના નથી.
ਪਤਿ ਸੋਭਾ ਅਰੁ ਮਾਨੁ ਮਹਤੁ ॥
ઈજ્જત શોભા આદર સત્કાર મહિમા પણ મળી જાય
ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਸਗਲ ਜਗਤੁ ॥
આખું જગત મારી આજ્ઞામાં ચાલવા લાગે
ਗ੍ਰਿਹੁ ਐਸਾ ਹੈ ਸੁੰਦਰ ਲਾਲ ॥
ખુબ સુંદર તેમજ કીમતી ઘર રહેવા માટે મળ્યું હોય
ਪ੍ਰਭ ਭਾਵਾ ਤਾ ਸਦਾ ਨਿਹਾਲ ॥੨॥
તો પણ ત્યારે જ હું હંમેશા માટે ખુશ રહી શકે છે જો પ્રભુ પતિને પ્રેમાળ લાગુ ॥૨॥
ਬਿੰਜਨ ਭੋਜਨ ਅਨਿਕ ਪਰਕਾਰ ॥
હે મા! જો અનેક પ્રકારનું સ્વાદિષ્ટ ભોજન મળી જાય
ਰੰਗ ਤਮਾਸੇ ਬਹੁਤੁ ਬਿਸਥਾਰ ॥
જો ઘણા પ્રકારના રંગ તમાશા જોવાના હોય જો રાજ મળી જાય
ਰਾਜ ਮਿਲਖ ਅਰੁ ਬਹੁਤੁ ਫੁਰਮਾਇਸਿ ॥
જમીનની માલિકી થઇ જાય અને ખૂબ આદેશ મળી જાય
ਮਨੁ ਨਹੀ ਧ੍ਰਾਪੈ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਨ ਜਾਇਸਿ ॥
તો પણ આ મન ક્યારેય ભરાતું નથી આની તૃષ્ણા સમાપ્ત થતી નથી.
ਬਿਨੁ ਮਿਲਬੇ ਇਹੁ ਦਿਨੁ ਨ ਬਿਹਾਵੈ ॥
આ બધું જ હોવા છતાં પણ હે મા! પ્રભુ-પતિને મળ્યા વગર મારો આ દિવસ સુખથી વીતતો નથી.
ਮਿਲੈ ਪ੍ਰਭੂ ਤਾ ਸਭ ਸੁਖ ਪਾਵੈ ॥੩॥
જ્યારે જીવ-સ્ત્રીને પ્રભુ-પતિ મળી જાય તો તે જાણે બધા સુખ પ્રાપ્ત કરી લે છે ॥૩॥
ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਸੁਨੀ ਇਹ ਸੋਇ ॥
શોધ કરતા-કરતા હે મા! મેં આ ખબર સાંભળી લીધી
ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਬਿਨੁ ਤਰਿਓ ਨ ਕੋਇ ॥
કે સાધુ-સંગતિ વગર તૃષ્ણાના પૂરથી કોઈ જીવ ક્યારેય પાર થઈ શક્યું નથી.
ਜਿਸੁ ਮਸਤਕਿ ਭਾਗੁ ਤਿਨਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪਾਇਆ ॥
જેના માથા પર સારા ભાગ્ય જાગ્યા તેને ગુરુ મેળવી લીધો
ਪੂਰੀ ਆਸਾ ਮਨੁ ਤ੍ਰਿਪਤਾਇਆ ॥
તેની દરેક આશા પુરી થઈ ગઈ તેનું મન તૃપ્ત થઈ ગયું.
ਪ੍ਰਭ ਮਿਲਿਆ ਤਾ ਚੂਕੀ ਡੰਝਾ ॥
જ્યારે જીવ ગુરુના શરણ પડીને પ્રભુને મળી પડ્યો તેની આંતરિક તૃષ્ણાની જ્વાળા સમાપ્ત થઇ ગઈ
ਨਾਨਕ ਲਧਾ ਮਨ ਤਨ ਮੰਝਾ ॥੪॥੧੧॥
હે નાનક! તેને પોતાના મનમાં પોતાના હૃદયમાં વસતા પ્રભુ મેળવી લીધા ॥૪॥૧૧॥