Page 358
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਆਸਾ ਘਰੁ ੩ ਮਹਲਾ ੧ ॥
આશા ઘર ૩ મહેલ ૧॥
ਲਖ ਲਸਕਰ ਲਖ ਵਾਜੇ ਨੇਜੇ ਲਖ ਉਠਿ ਕਰਹਿ ਸਲਾਮੁ ॥
હે ભાઈ! જો તારા સૈનિકો લાખોની સંખ્યામાં હોય તેમાં લાખો લોકો વાજા વગાડનાર હોય લાખો તીર-ભાલા ચલાવનાર હોય લાખો જ મનુષ્ય ઊઠીને નિત્ય તને સલામ કરતા હોય
ਲਖਾ ਉਪਰਿ ਫੁਰਮਾਇਸਿ ਤੇਰੀ ਲਖ ਉਠਿ ਰਾਖਹਿ ਮਾਨੁ ॥
હે ભાઈ! જો લાખો લોકો પર તારી હુકુમત હોય લાખો લોકો ઉઠીને તારી ઈજ્જત કરતા હોય.
ਜਾਂ ਪਤਿ ਲੇਖੈ ਨਾ ਪਵੈ ਤਾਂ ਸਭਿ ਨਿਰਾਫਲ ਕਾਮ ॥੧॥
તો પણ શું થયું જો તારી આ ઈજ્જત પરમાત્માની હાજરીમાં સ્વીકાર ના થાય તો તારા અહીં કરેલ બધા જ કામ વ્યર્થ ગયા ॥૧॥
ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਜਗੁ ਧੰਧਾ ॥
પરમાત્માના નામ સ્મરણ વગર જગતનો મોહ મનુષ્ય માટે મૂંઝવણ જ મૂંઝવણ બની જાય છે.
ਜੇ ਬਹੁਤਾ ਸਮਝਾਈਐ ਭੋਲਾ ਭੀ ਸੋ ਅੰਧੋ ਅੰਧਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આ મૂંઝવણમાં જીવ એટલો ફસાઈ જાય છે કે ભલે કેટલુ પણ સમજાવતા રહો મન અંધ જ અંધ રહે છે મનુષ્યને સમજ આવતી નથી કે હું કુરાહ પર પડ્યો છું ॥૧॥વિરામ॥
ਲਖ ਖਟੀਅਹਿ ਲਖ ਸੰਜੀਅਹਿ ਖਾਜਹਿ ਲਖ ਆਵਹਿ ਲਖ ਜਾਹਿ ॥
જો લાખો રૂપિયા કમાવામાં આવે લાખો રૂપિયા જોડવામાં આવે લાખો રૂપિયા ખર્ચવામાં પણ આવે લાખો જ રૂપિયા આવે અને લાખો જ ચાલ્યા જાય.
ਜਾਂ ਪਤਿ ਲੇਖੈ ਨਾ ਪਵੈ ਤਾਂ ਜੀਅ ਕਿਥੈ ਫਿਰਿ ਪਾਹਿ ॥੨॥
પરંતુ જો પ્રભુની નજરમાં આ ઇજ્જત સ્વીકાર ના હોય તો આ લાખો રૂપિયાનો માલિક પણ અંદરથી દુઃખી જ રહે છે ॥૨॥
ਲਖ ਸਾਸਤ ਸਮਝਾਵਣੀ ਲਖ ਪੰਡਿਤ ਪੜਹਿ ਪੁਰਾਣ ॥
લાખો વખત શાસ્ત્રોની વ્યાખ્યા કરવામાં આવે વિદ્વાન લોકો લાખો વખત પુરાણ વાંચે અને દુનિયામાં પોતાની વિદ્યાને કારણે આદર પ્રાપ્ત કરે.
ਜਾਂ ਪਤਿ ਲੇਖੈ ਨਾ ਪਵੈ ਤਾਂ ਸਭੇ ਕੁਪਰਵਾਣ ॥੩॥
તો પણ જો આ આદર પ્રભુના ઓટલા પર સ્વીકાર ના થાય તો આ બધું વાંચવાનું-વંચાવવાનું વ્યર્થ ગયું ॥૩॥
ਸਚ ਨਾਮਿ ਪਤਿ ਊਪਜੈ ਕਰਮਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾਰੁ ॥
હંમેશા સ્થિર રહેનાર નામમાં જોડાવાથી જ પ્રભુના ઓટલા પર આદર મળે છે અને કર્તારનું આ નામ મળે છે તેની પોતાની કૃપાથી.
ਅਹਿਨਿਸਿ ਹਿਰਦੈ ਜੇ ਵਸੈ ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਪਾਰੁ ॥੪॥੧॥੩੧॥
હે નાનક! જો પરમાત્માનું નામ હૃદયમાં દિવસ-રાત વસતુ રહે તો પરમાત્માની કૃપાથી મનુષ્ય સંસાર-સમુદ્રનો પહેલો કિનારો મેળવી લે છે ॥૪॥૧॥૩૧॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧ ॥
આશા મહેલ ૧॥
ਦੀਵਾ ਮੇਰਾ ਏਕੁ ਨਾਮੁ ਦੁਖੁ ਵਿਚਿ ਪਾਇਆ ਤੇਲੁ ॥
મારા માટે પરમાત્માનું નામ જ દીધેલું છે જે મારા જીવનના રસ્તામાં આધ્યાત્મિક પ્રકાશ કરે છે તે દિવામાં મેં દુનિયામાં વ્યાપનાર દુઃખરૂપી તેલ નાખેલ છે.
ਉਨਿ ਚਾਨਣਿ ਓਹੁ ਸੋਖਿਆ ਚੂਕਾ ਜਮ ਸਿਉ ਮੇਲੁ ॥੧॥
તે આધ્યાત્મિક પ્રકાશથી તે દુઃખ-રૂપી તેલ સળગતું જાય છે અને યમરાજથી મારો સાથ પણ સમાપ્ત થઇ જાય છે ॥૧॥
ਲੋਕਾ ਮਤ ਕੋ ਫਕੜਿ ਪਾਇ ॥
હે લોકો! મારી વાતનો મજાક બિલકુલ ના ઉડાવ.
ਲਖ ਮੜਿਆ ਕਰਿ ਏਕਠੇ ਏਕ ਰਤੀ ਲੇ ਭਾਹਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
લાખો મન લાકડીનો ઢગલો એકત્રિત કરીને જો એક થોડી માત્ર જેટલી પણ આગ લગાવીને જોઈએ તો તે બધો ઢગલો રાખ થઈ જાય છે. તેમજ જન્મ-જન્માંતરોના પાપોને એક ‘નામ’ સમાપ્ત કરી દે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਪਿੰਡੁ ਪਤਲਿ ਮੇਰੀ ਕੇਸਉ ਕਿਰਿਆ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾਰੁ ॥
પાંદડા પર પિંડ ભરવા સ્મશાન મારા માટે પરમાત્માનું નામ જ છે મારા માટે ક્રિયા પણ કર્તારનું સાચું નામ જ છે.
ਐਥੈ ਓਥੈ ਆਗੈ ਪਾਛੈ ਏਹੁ ਮੇਰਾ ਆਧਾਰੁ ॥੨॥
આ નામ આ લોકમાં પરલોકમાં દરેક જગ્યાએ મારા જીવનનો આશરો છે ॥૨॥
ਗੰਗ ਬਨਾਰਸਿ ਸਿਫਤਿ ਤੁਮਾਰੀ ਨਾਵੈ ਆਤਮ ਰਾਉ ॥
હે પ્રભુ! તારી મહિમા જ મારા માટે ગંગા અને કાશી વગેરે તીર્થોનું સ્નાન છે તારી મહિમામાં જ મારી આત્મા સ્નાન કરે છે.
ਸਚਾ ਨਾਵਣੁ ਤਾਂ ਥੀਐ ਜਾਂ ਅਹਿਨਿਸਿ ਲਾਗੈ ਭਾਉ ॥੩॥
સાચું સ્નાન છે જ ત્યારે જયારે દિવસ-રાત પ્રભુના ચરણોમાં તફાવત બની રહે ॥૩॥
ਇਕ ਲੋਕੀ ਹੋਰੁ ਛਮਿਛਰੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣੁ ਵਟਿ ਪਿੰਡੁ ਖਾਇ ॥
બ્રાહ્મણ જઉં અને ચોખાના લોટના પિંડ બનાવીને એક પિંડ દેવતાઓને ભેટ્યા કરે છે અને બીજું પિંડ પિતૃઓને પિંડ વિતરણ પછી તે પોતે ખીર પૂરી વગેરે યજમાનોને ઘરથી ખાય છે.
ਨਾਨਕ ਪਿੰਡੁ ਬਖਸੀਸ ਕਾ ਕਬਹੂੰ ਨਿਖੂਟਸਿ ਨਾਹਿ ॥੪॥੨॥੩੨॥
પરંતુ હે નાનક! બ્રાહ્મણ દ્વારા દીધેલું આ પિંડ ક્યાં સુધી ટકી રહી શકે છે? હા પરમાત્માની કૃપાનું પિંડ ક્યારેય સમાપ્ત થતુ નથી ॥૪॥૨॥૩૨॥
ਆਸਾ ਘਰੁ ੪ ਮਹਲਾ ੧
આશા ઘર ૪ મહેલ ૧॥
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਦੇਵਤਿਆ ਦਰਸਨ ਕੈ ਤਾਈ ਦੂਖ ਭੂਖ ਤੀਰਥ ਕੀਏ ॥
દેવતાઓએ પણ તારું દર્શન કરવા માટે અનેક દુઃખ સહ્યા ભૂખ સહન કરી અને તીર્થ-રટણ કર્યુ.
ਜੋਗੀ ਜਤੀ ਜੁਗਤਿ ਮਹਿ ਰਹਤੇ ਕਰਿ ਕਰਿ ਭਗਵੇ ਭੇਖ ਭਏ ॥੧॥
અનેકો જોગી તેમજ જતી પોત-પોતાની મર્યાદામાં રહેતા ગેરુવા રંગના કપડા પહેરતા રહે ॥૧॥
ਤਉ ਕਾਰਣਿ ਸਾਹਿਬਾ ਰੰਗਿ ਰਤੇ ॥
હે માલિક! તને મળવા માટે અનેક જ લોકો તારા પ્રેમમાં રંગાઈ રહે છે.
ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਅਨੇਕਾ ਰੂਪ ਅਨੰਤਾ ਕਹਣੁ ਨ ਜਾਹੀ ਤੇਰੇ ਗੁਣ ਕੇਤੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તારા અનેક નામ છે તારા અનંત રૂપ છે તારા અનંત જ ગુણ છે કોઈ પણ રીતે વ્યક્ત કરી શકાતું નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਦਰ ਘਰ ਮਹਲਾ ਹਸਤੀ ਘੋੜੇ ਛੋਡਿ ਵਿਲਾਇਤਿ ਦੇਸ ਗਏ ॥
તારા દર્શન કરવા માટે જ રાજ-મિલકતનો માલિક પોતાના મહેલ-મેડીઓ પોતાના ઘર-દરવાજા પર હાથી-ઘોડા પોતાનું દેશ-વતન છોડીને જંગલમાં ચાલ્યા ગયા.
ਪੀਰ ਪੇਕਾਂਬਰ ਸਾਲਿਕ ਸਾਦਿਕ ਛੋਡੀ ਦੁਨੀਆ ਥਾਇ ਪਏ ॥੨॥
અનેક પીર-પેગંબર-જ્ઞાનવાનો અને સિદ્દકીઓએ તારા ઓટલા પર સ્વીકાર થવા માટે દુનિયા છોડી દીધી ॥૨॥
ਸਾਦ ਸਹਜ ਸੁਖ ਰਸ ਕਸ ਤਜੀਅਲੇ ਕਾਪੜ ਛੋਡੇ ਚਮੜ ਲੀਏ ॥
અનેક લોકોએ દુનિયાના સ્વાદ સુખ આરામ અને બધા રસોનો પદાર્થ છોડી દીધો કપડા છોડીને ચામડું પહેર્યું.
ਦੁਖੀਏ ਦਰਦਵੰਦ ਦਰਿ ਤੇਰੈ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਦਰਵੇਸ ਭਏ ॥੩॥
અનેક લોકો દુખીયોની જેમ દર્દવંદોની જેમ તારા ઓટલા પર ફરિયાદ કરવા માટે તારા નામમાં રંગાઈ રહેવા માટે ગૃહસ્થ છોડીને ફકીર થઇ ગયા ॥૩॥
ਖਲੜੀ ਖਪਰੀ ਲਕੜੀ ਚਮੜੀ ਸਿਖਾ ਸੂਤੁ ਧੋਤੀ ਕੀਨ੍ਹ੍ਹੀ ॥
કોઈએ ભાંગ વગેરે નાખવા માટે ચામડાની થેલી લઇ લીધી કોઈએ ઘર-ઘર માંગવા માટે ખપ્પર હાથમાં પકડી લીધું કોઈ દંડાધારી સન્યાસી બન્યું કોઈએ ખોપડી લઇ લીધી કોઈ ચોટી-યજ્ઞોપવિત અને ધોતીનો ધારણી થયો.
ਤੂੰ ਸਾਹਿਬੁ ਹਉ ਸਾਂਗੀ ਤੇਰਾ ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਨਕੁ ਜਾਤਿ ਕੈਸੀ ॥੪॥੧॥੩੩॥
પરંતુ નાનક વિનંતી કરે છે, હે પ્રભુ! તું મારો માલિક છે હુ ફક્ત તારો શિષ્ય છું કોઈ ખાસ શ્રેણીમાં હોવાનો મને કોઈ ગુમાન નથી ॥૪॥૧॥૩૩॥