ସେଥିରେ ଥିବା ଭଜନଗୁଡ଼ିକ ରାଗ, କିମ୍ବା ସଙ୍ଗୀତର ମାପ ଅନୁଯାଯ଼ୀ ସଂକଳିତ ହୋଇଛି, ଏବଂ ତୀବ୍ର ଆଧ୍ଯ଼ାତ୍ମିକ ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ | ସେମାନେ ମଣିଷକୁ ନୈତିକ ଜୀବନଶୈଳୀ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଢାଞ୍ଚା ଏବଂ ଆଧ୍ଯ଼ାତ୍ମିକ ମୁକ୍ତି କିପରି ପାଇବେ ସେ ବିଷଯ଼ରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଅନ୍ତି | ତେଣୁ, ଏହା କେବଳ ଏକ ଧାର୍ମିକ ପୁସ୍ତକ ନୁହେଁ ବରଂ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଶିଖମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଏବଂ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିଥାଏ।
ଗୁରୁ ଗ୍ରନ୍ଥ ସାହିବ ଜୀଙ୍କ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ଯ଼ ନିମ୍ନରେ ଦିଆଗଲାଃ ଏହାର ସଂଗଠନ 1,430 ପୃଷ୍ଠାରେ ଅଙ୍ଗସ୍ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା, ଗୁରୁମୁଖୀ ଲିପିରେ ଲେଖାଯାଇଛି, 31 ଟି ରାଗ (ସଂଗୀତ ପଦକ୍ଷେପ) ରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଛି ଯେଉଁଥିରେ ଭଜନଗୁଡିକ ବର୍ଗୀକୃତ |”
ବିଷଯ଼ବସ୍ତୁଃ ଛଅ ଜଣ ଶିଖ ଗୁରୁ (ଗୁରୁ ନାନକ, ଗୁରୁ ଅର୍ଜନ, ଗୁରୁ ତେଗ ବାହାଦୂର) ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ତିନି ହଜାର ଆଠ ଶହ ଚାରି ଭଜନ କିମ୍ବା (ଶବଦ) କବୀର, ରବିଦାସ, ଶେଖ ଫରିଦଙ୍କ ପରି ଅନ୍ଯ଼ ତିରିଶ ଜଣ ସନ୍ଥ ଏବଂ କବି ବିଭିନ୍ନ ବିଷଯ଼ ଉପରେ ଈଶ୍ୱରୀଯ଼ତା ଠାରୁ ଧ୍ଯ଼ାନ ପର୍ଯ୍ଯ଼ନ୍ତ; ନୈତିକତା ନୈତିକତା ତଥା ଜାତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ଅସ୍ପୃଶ୍ଯ଼ତା ପରି କ୍ଷତିକାରକ ସାମାଜିକ ଅଭ୍ଯ଼ାସ ସହିତ ଜଡିତ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସୀ ବିଶ୍ୱାସକୁ ଦୂର କରିବା |
ਜੋ ਜੋ ਪੀਵੈ ਸੋ ਤ੍ਰਿਪਤਾਵੈ ॥
ହେ ମୋର ମନ! ତୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଵାଦ ଚାଖି ଦେଖିଅଛ, ପରନ୍ତୁ, ହରି ରସ ହିଁ ସବୁଠାରୁ ମିଠା ଅଟେ। ॥1॥
ਧੰਨੁ ਸੁ ਵੇਲਾ ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਗਾਵਤ ਸੁਨਣਾ ਆਏ ਤੇ ਪਰਵਾਨਾ ਜੀਉ ॥੧॥
ସେହି ସମୟ ବଡ ଶୁଭ ଅଟେ, ଯେତେବେଳେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଯଶୋଗାନ କରାଯାଇ ଥାଏ ଏବଂ ଶୁଣା ଯାଇଥାଏ। ଜଗତରେ ଜନ୍ମ ନେଇ ତାହାର ହିଁ ଆଗମନ ସ୍ଵୀକୃତ ଅଟେ, ଯିଏ ଭଗବାନଙ୍କ ଯଶ ଗାଇଥାଏ ଏବଂ ଶୁଣି ଥାଏ ॥1॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਭੁ ਭਗਤੀ ਲਾਵਹੁ ਸਚੁ ਨਾਨਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਏ ਜੀਉ ॥੪॥੨੮॥੩੫॥
ହେ ପ୍ରଭୁ!କୃପା କରି ନିଜର ଭକ୍ତିରେ ଲଗାଅ ଯାହା ଦ୍ଵାରା ହେ ନାନକ! ସେହି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସତ୍ୟ ନାମ ରୂପୀ ଅମୃତ ପାନ କରୁଛନ୍ତି। ॥4॥28॥35॥
ਅੰਗੀਕਾਰੁ ਕੀਆ ਤਿਨਿ ਕਰਤੈ ਦੁਖ ਕਾ ਡੇਰਾ ਢਾਹਿਆ ਜੀਉ ॥੧॥
ବର୍ତ୍ତମାନ ସେହି ସୃଜନକର୍ତ୍ତା ପ୍ରଭୁ ମୋତେ ନିଜର ସେବକ ରୂପେ ସ୍ଵୀକାର କରି ସବୁ ବିପଦ ଦୁଃଖ ଦୂର କରିଦେଇଛନ୍ତି। ॥1॥
ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਜੋ ਸਦ ਹੀ ਸੇਵੈ ਸੋ ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਨਿਹਚਲੁ ਕਹਣਾ ॥੧॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ପରଂବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ଭକ୍ତି କରିଥାଏ, ସେ ଗୁରୁଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ସର୍ବଦା ଜୀବନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିନିଏ ॥1॥
ਕਿਲਬਿਖ ਕਾਟਿ ਸਦਾ ਜਨ ਨਿਰਮਲ ਦਰਿ ਸਚੈ ਨਾਮਿ ਸੁਹਾਵਣਿਆ ॥੬॥
ସେହି ଜୀବ ନିଜ ପାପକୁ ଧୋଇ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ପବିତ୍ର ହୋଇଯାଏ ଆଉ ସତ୍ୟ ଦରବାରର ଭିତରେ ନାମ ସହିତ ମନୋହର ଲାଗିଥାଏ। ॥6॥
ਤੂੰ ਆਪੇ ਹੀ ਘੜਿ ਭੰਨਿ ਸਵਾਰਹਿ ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਸੁਹਾਵਣਿਆ ॥੮॥੫॥੬॥
ହେ ଭଗବାନ! ତୁ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ସୃଷ୍ଟିର ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ବିନାଶ କରି ସମ୍ଭାଳୁଅଛୁ। ହେ ନାନକ! ଭଗବାନ ଜୀବଙ୍କୁ ନିଜ ନାମରେ ଲଗାଇ ତାହାକୁ ସୁନ୍ଦର ବନାଇଦିଏ ॥8॥5॥6॥
ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਸੇਵੇ ਸੁਖੁ ਨ ਹੋਵੀ ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਗੁਰੁ ਪਾਵਣਿਆ ॥੩॥
ଗୁରୁଙ୍କ ସେବା ବିନା ସୁଖ ମିଳେ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ, ବଡ ସୌଭାଗ୍ୟରୁ ସୁକର୍ମ ଦ୍ଵାରା ଗୁରୁଜୀ ମିଳିଥାନ୍ତି ॥3॥
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਰਖੈ ਉਰ ਧਾਰੇ ॥
ସେହି ଗୁରୁଙ୍କ ବାଣୀକୁ ନିଜ ହୃଦୟରେ ବସାଇ ରଖିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਸਦਾ ਸੁਖਦਾਤਾ ਪੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸਭ ਭੁਖ ਲਹਿ ਜਾਵਣਿਆ ॥੮॥੧੫॥੧੬॥
ହେ ନାନକ! ନାମ-ଅମୃତ ସର୍ବଦା ହିଁ ସୁଖ ଦାତା ଅଟେ ଆଉ ନାମ-ଅମୃତର ପାନ କଲେ ମନୁଷ୍ୟର ସବୁ କ୍ଷୁଧା ମେଣ୍ଟିଯାଏ ॥8॥15॥16॥
