ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ ગુરમુખી લિપિમાં શબદો (હાઇમ્સ)ની રચના છે, પ્રાથમિક રીતે પંજાબીમાં, અને બ્રજ ભાષા અને સંસ્કૃતિ જેવી કેટલીક અન્ય ભારતીય ભાષાઓમાં પણ થોડા હાઇમ્સ છે. આમ ગુરુ નાનક દેવ, સિખધર્મના સ્થાપક, અને અન્ય ભક્તિ આંદોલન સંતો અને દસ સિખ ગુરુઓ સુધી લખાયેલા લેખનો રચનાત્મક છે, જે સાધારણતઃ રાગોમાં વ્યવસ્થિત છે, જેમણે પદો નામથી વિભાજિત થાય છે.
ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ 1,430 પૃષ્ઠોનો સમાવેશ કરે છે અને તે વિષયોની વિશાળ શ્રેણીને આવરી લે છે, જેમાં ભગવાનની પ્રકૃતિ, સત્ય જીવનનું મહત્વ, ભગવાનના નામ પર ધ્યાનનું મૂલ્ય અને અંધશ્રદ્ધા અને ધાર્મિક વિધિઓનો અસ્વીકાર શામેલ છે.
ਅਉਖੀ ਘੜੀ ਨ ਦੇਖਣ ਦੇਈ ਅਪਨਾ ਬਿਰਦੁ ਸਮਾਲੇ ॥
પરમાત્મા પોતાનો વિરદ યાદ રાખે છે અને પોતાના દાસને સંકટ કાળનો એક ક્ષણ પણ જોવા દેતો નથી.
ਪਰ ਧਨ ਦੋਖ ਕਿਛੁ ਪਾਪ ਨ ਫੇੜੇ ॥
જે મનુષ્ય પારકું-ધન લોભ દોષ તેમજ બીજા પાપોથી મુક્ત રહે છે,
ਕਹਤਉ ਪੜਤਉ ਸੁਣਤਉ ਏਕ ॥
જે મનુષ્ય એક પરમેશ્વરની ગુણોવાળી વાણીનું વખાણ કરતો રહે છે, વાણીને વાંચતો તેમજ સાંભળતો રહે છે,
ਪਿਰ ਸੰਗਿ ਭਾਵੈ ਸਹਜਿ ਨਾਵੈ ਬੇਣੀ ਤ ਸੰਗਮੁ ਸਤ ਸਤੇ ॥
જે મનુષ્યને સરળ સ્થિતિમાં પોતાના પ્રિયતમ-પ્રભુની સંગતિ સારી લાગે છે, તે ત્રિવેણી સંગમ તેમજ સર્વોત્તમ પવિત્ર તીર્થ પ્રયાગરાજમાં સ્નાન કરી લે છે.
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਕਾਲੁ ਅਹੇਰੀ ਫਿਰੈ ਬਧਿਕ ਜਿਉ ਕਹਹੁ ਕਵਨ ਬਿਧਿ ਕੀਜੈ ॥੧॥
કાળરૂપી શિકારી તેની આજુબાજુ ખૂનીની જેમ ફરતો રહે છે. કહે, મૃત્યુથી બચવા માટે તે કઈ એવી વિધીનો પ્રયોગ કરે? ॥૧॥
ਪਿੰਧੀ ਉਭਕਲੇ ਸੰਸਾਰਾ ॥
જગતના જીવ કુવાઓની જેમ સંસાર સમુદ્રમાં ડુબકીઓ લગાવતા રહે છે અર્થાત જન્મ-મરણના ચક્રમાં ભટકતા રહે છે.
ਮੇਰੈ ਹੀਅਰੈ ਰਤਨੁ ਨਾਮੁ ਹਰਿ ਬਸਿਆ ਗੁਰਿ ਹਾਥੁ ਧਰਿਓ ਮੇਰੈ ਮਾਥਾ ॥
જયારે ગુરુએ મારા માથા પર પોતાનો આશીર્વાદનો હાથ રાખ્યો તો મારા હ્રદયમાં હરિ-નામરૂપી રત્ન વસી ગયો.
ਧਰਮ ਰਾਇ ਦਰਿ ਕਾਗਦ ਫਾਰੇ ਜਨ ਨਾਨਕ ਲੇਖਾ ਸਮਝਾ ॥੪॥੫॥
યમરાજે પોતાના દરબારમાં તેના કર્મોના કાગળ ફાડી દીધા છે. હે નાનક! તે પરમાત્માના ભક્તોનો લેખ સમાપ્ત થઈ ગયો છે ॥૪॥૫॥
ਜੈਤਸਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੩
જૈતસરી મહેલ ૫ ઘર ૩
