ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ સિખધર્મની ધાર્મિક ગ્રંથ તરીકે ખૂબ કેંદ્રીય સ્થાન ધરાવે છે અને દસ માનવ ગુરુઓ પછી સદાકાળ ગુરુ તરીકે સીખોએ આદર કરે છે. આ સમાવિશે હિંદોલ અને સિખ ગુરુઓના ગીતો અને શિક્ષાઓ છે જે ગુરુ નાનક થી ગુરુ તેઘ બહાદુર સુધી સમાવિશે; આ ગુરુઓના બહારવાળા કબીર અને ફરીદ જેવા અનેક અન્ય સંતો અને કવિઓનો યોગદાન પણ છે જેને પાંચમાં સિખ ગુરુ, ગુરુ અર્જન, ને 1604 માં જોડી નાખ્યું હતું.
ગુરુ ગ્રંથ સાહિબ 1,430 પૃષ્ઠોનો સમાવેશ કરે છે અને તે વિષયોની વિશાળ શ્રેણીને આવરી લે છે, જેમાં ભગવાનની પ્રકૃતિ, સત્ય જીવનનું મહત્વ, ભગવાનના નામ પર ધ્યાનનું મૂલ્ય અને અંધશ્રદ્ધા અને ધાર્મિક વિધિઓનો અસ્વીકાર શામેલ છે.
ਦਰਸਨੁ ਦੇਖਿ ਜੀਵਾ ਗੁਰ ਤੇਰਾ ॥
હે ગુરુ! હું તારા દર્શન કરીને જ જીવું છું.
ਉਧਰੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ॥੪॥੨੭॥੩੩॥
હે અંતર્યામી પ્રભુ! નાનકની પ્રાર્થના છે કે મારો પણ સંસાર સમુદ્રથી ઉદ્ધાર કરી દે ॥૪॥૨૭॥૩૩॥
ਜਪਿ ਮਨ ਗੋਬਿੰਦ ਏਕੈ ਅਵਰੁ ਨਹੀ ਕੋ ਲੇਖੈ ਸੰਤ ਲਾਗੁ ਮਨਹਿ ਛਾਡੁ ਦੁਬਿਧਾ ਕੀ ਕੁਰੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે મિત્ર! આથી મનમાં ફક્ત ગોવિંદનું જ નામ જપ, ત્યારથી બીજા બધા કામ નિષ્ફળ જ છે. સંતોની ચરણમાં લાગી જા અને પોતાના મનથી મુશ્કેલીનો રસ્તો છોડી દે ॥૧॥વિરામ॥
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਜਪੈ ਉਧਰੈ ਸੋ ਕਲਿ ਮਹਿ ਘਟਿ ਘਟਿ ਨਾਨਕ ਮਾਝਾ ॥੪॥੩॥੫੦॥
આ કળિયુગમાં જે મનુષ્ય ગુરુમુખ બનીને પરમાત્માનું નામ જપે છે, તેનો ઉદ્ધાર થઈ જાય છે. હે નાનક! પરમાત્મા દરેક એક શરીરમાં વસેલ છે ॥૪॥૩॥૫૦॥
ਤੇਰੀ ਬਖਸ ਨ ਮੇਟੈ ਕੋਈ ਸਤਿਗੁਰ ਕਾ ਦਿਲਾਸਾ ॥੨॥
સદ્દગુરૂએ મને આ દિલાસો આપ્યો છે કે તારી બક્ષીશને કોઈ મટાડી શકતું નથી ॥૨॥
ਲਾਲਿ ਰਤਾ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ਪਾਇਆ ॥੨॥
જ્યારે તેને સંપૂર્ણ ગુરુ મેળવી લીધો તો તેનું મન ખુશ થઈ ગયું અને તે પ્રભુના પ્રેમરૂપી ગાઢ લાલ-રંગમાં રંગાઈ ગયો ॥૨॥
ਏਕੋ ਸਚਾ ਸਭ ਮਹਿ ਵਰਤੈ ਵਿਰਲਾ ਕੋ ਵੀਚਾਰੇ ॥
એક સાચો પરમાત્મા જ બધામાં ક્રિયાન્વિત છે પરંતુ કોઈ દુર્લભ મનુષ્ય જ આનો વિચાર કરે છે.
ਸਚਾ ਸਾਹੁ ਸਚੇ ਵਣਜਾਰੇ ਓਥੈ ਕੂੜੇ ਨਾ ਟਿਕੰਨਿ ॥
પરમાત્મા સાચો શાહુકાર છે અને તેના સંત સાચા વ્યાપરી છે. અસત્યના વ્યાપારી સત્યના દરવાજા પર ટકી જ શકતા નથી.
ਜਿਉ ਧਰਤੀ ਸੋਭ ਕਰੇ ਜਲੁ ਬਰਸੈ ਤਿਉ ਸਿਖੁ ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਬਿਗਸਾਈ ॥੧੬॥
જેમ વરસાદ થવાથી ધરતી સુંદર લાગે છે, તેમ જ ગુરુને મળીને શિષ્ય ખુશ થાય છે ॥૧૬॥
ਮਿਥਨ ਮੋਹ ਅਗਨਿ ਸੋਕ ਸਾਗਰ ॥
ત્યારથી સંસાર નાશવાન પદાર્થોનો મોહ, તૃષ્ણા અગ્નિ તેમજ શોકનો સમુદ્ર છે,
