Page 1356
ਘਟਿ ਘਟਿ ਬਸੰਤ ਬਾਸੁਦੇਵਹ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਪਰਮੇਸੁਰਹ ॥
તે પરબ્રહ્મ પરમેશ્વર ઘટ ઘટમાં નિવાસ કરે છે.
ਜਾਚੰਤਿ ਨਾਨਕ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਪ੍ਰਸਾਦੰ ਨਹ ਬਿਸਰੰਤਿ ਨਹ ਬਿਸਰੰਤਿ ਨਾਰਾਇਣਹ ॥੨੧॥
નાનક નમ્રતાપૂર્વક ઈચ્છે છે કે હે કૃપાળુ નારાયણ! એવી કૃપા કરો કે હું તને કદી ભૂલું નહિ ||૨૧||
ਨਹ ਸਮਰਥੰ ਨਹ ਸੇਵਕੰ ਨਹ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਰਮ ਪੁਰਖੋਤਮੰ ॥
હે પરમ પુરુષોત્તમ ! ન તો મારામાં કોઈ આવડત છે, ન તો મેં તારી ભક્તિ કરી છે અને ન મેં તને પ્રેમ કર્યો છે.
ਤਵ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਸਿਮਰਤੇ ਨਾਮੰ ਨਾਨਕ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਹਰਿ ਹਰਿ ਗੁਰੰ ॥੨੨॥
નાનક વિનંતી કરે છે કે હે પરમેશ્વર! તમારી કૃપાથી અમે તમારું નામ સ્મરણ કરીએ છીએ, તમે કૃપાનું ઘર છો ॥22॥
ਭਰਣ ਪੋਖਣ ਕਰੰਤ ਜੀਆ ਬਿਸ੍ਰਾਮ ਛਾਦਨ ਦੇਵੰਤ ਦਾਨੰ ॥
સર્જક ઈશ્વર તમામ જીવોને ટકાવી રાખે છે, તે આપણને રહેવા માટે ઘર, કપડાં વગેરે જેવી ઘણી સુવિધાઓ આપે છે.
ਸ੍ਰਿਜੰਤ ਰਤਨ ਜਨਮ ਚਤੁਰ ਚੇਤਨਹ ॥
તેમણે અમૂલ્ય મનુષ્ય જન્મ આપીને ચતુર અને બુદ્ધિશાળી બનાવ્યા છે.
ਵਰਤੰਤਿ ਸੁਖ ਆਨੰਦ ਪ੍ਰਸਾਦਹ ॥
તેમની કૃપાથી આપણે સુખી અને સુખી છીએ.
ਸਿਮਰੰਤ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰੇ ॥
ગુરુ નાનક કહે છે - જેઓ ઈશ્વરને યાદ કરે છે,
ਅਨਿਤੵ ਰਚਨਾ ਨਿਰਮੋਹ ਤੇ ॥੨੩॥
તેઓ નાશવંત સૃષ્ટિની લાલચમાંથી બચી જાય છે. || ૨૩ ||
ਦਾਨੰ ਪਰਾ ਪੂਰਬੇਣ ਭੁੰਚੰਤੇ ਮਹੀਪਤੇ ॥
મહાન શાસકો તેમના પૂર્વ જન્મોમાં કરેલા પુણ્ય કર્મોનું ફળ ભોગવે છે.
ਬਿਪਰੀਤ ਬੁਧੵੰ ਮਾਰਤ ਲੋਕਹ ਨਾਨਕ ਚਿਰੰਕਾਲ ਦੁਖ ਭੋਗਤੇ ॥੨੪॥
હે નાનક! મૃત્યુલોકમાં વિપરીત બુદ્ધિવાળાઓ લાંબા સમય સુધી પીડાય છે. || ૨૪ ||
ਬ੍ਰਿਥਾ ਅਨੁਗ੍ਰਹੰ ਗੋਬਿੰਦਹ ਜਸੵ ਸਿਮਰਣ ਰਿਦੰਤਰਹ ॥
જેમના હૃદયમાં ભગવાનનું ભજન-સિમરન હોય છે, તેઓ હૃદયની પીડાને તેમની કૃપા માને છે.
ਆਰੋਗੵੰ ਮਹਾ ਰੋਗੵੰ ਬਿਸਿਮ੍ਰਿਤੇ ਕਰੁਣਾ ਮਯਹ ॥੨੫॥
પરંતુ જેઓ દયાળુ પરમેશ્વરને ભૂલી જાય છે, તેઓ સ્વસ્થ હોવા છતાં બીમાર છે. || ૨૫ ||
ਰਮਣੰ ਕੇਵਲੰ ਕੀਰਤਨੰ ਸੁਧਰਮੰ ਦੇਹ ਧਾਰਣਹ ॥
માણસનો ધર્મ માત્ર પરમાત્માનો મહિમા કરવાનો છે.
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਨਾਰਾਇਣ ਨਾਨਕ ਪੀਵਤੰ ਸੰਤ ਨ ਤ੍ਰਿਪੵਤੇ ॥੨੬॥
હે નાનક! સંતો ગમે તેટલું નારાયણ નામનું અમૃત પીતા રહે, તેમને સંતોષ થતો નથી. ||૨૬||
ਸਹਣ ਸੀਲ ਸੰਤੰ ਸਮ ਮਿਤ੍ਰਸੵ ਦੁਰਜਨਹ ॥
સંતો સહિષ્ણુ હોય છે, તેઓ મિત્રો અને શત્રુઓ સાથે સરખી રીતે વર્તે છે.
ਨਾਨਕ ਭੋਜਨ ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰੇਣ ਨਿੰਦਕ ਆਵਧ ਹੋਇ ਉਪਤਿਸਟਤੇ ॥੨੭॥
હે નાનક! અલબત્ત કેટલાક વિવિધ પ્રકારનો ખોરાક લઈને આવે, કેટલાક ટીકા કરે, કેટલાક મારવા આવે, તેઓ દરેકને એકસરખા જ જુએ છે. || ૨૭ ||
ਤਿਰਸਕਾਰ ਨਹ ਭਵੰਤਿ ਨਹ ਭਵੰਤਿ ਮਾਨ ਭੰਗਨਹ ॥
તેઓ ન તો તિરસ્કાર પામે છે, ન તો તેઓ ક્યારેય તેમનું માન ગુમાવતા નથી.
ਸੋਭਾ ਹੀਨ ਨਹ ਭਵੰਤਿ ਨਹ ਪੋਹੰਤਿ ਸੰਸਾਰ ਦੁਖਨਹ ॥
તેઓ ન તો કૃપાહીન છે અને ન તો સંસારના દુઃખો તેમના પર અસર કરે છે.
ਗੋਬਿੰਦ ਨਾਮ ਜਪੰਤਿ ਮਿਲਿ ਸਾਧ ਸੰਗਹ ਨਾਨਕ ਸੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਸੁਖ ਬਾਸਨਹ ॥੨੮॥
નાનક વચન આપે છે કે એવા જીવો જેઓ ઋષિમુનિઓના સંગમાં ઈશ્વરના નામનો જપ કરે છે તેઓ કાયમ સુખી રહે છે. || ૨૮ ||
ਸੈਨਾ ਸਾਧ ਸਮੂਹ ਸੂਰ ਅਜਿਤੰ ਸੰਨਾਹੰ ਤਨਿ ਨਿੰਮ੍ਰਤਾਹ ॥
સાધુ મંડળી એ અજય યોદ્ધાઓની સેના છે, જેઓ પોતાના શરીર પર નમ્રતાનું બખ્તર ધારણ કરે છે.
ਆਵਧਹ ਗੁਣ ਗੋਬਿੰਦ ਰਮਣੰ ਓਟ ਗੁਰ ਸਬਦ ਕਰ ਚਰਮਣਹ ॥
ઈશ્વરની સ્તુતિ તેનું શસ્ત્ર છે અને શબ્દ-ગુરુની આંખ તેના હાથની ઢાલ છે.
ਆਰੂੜਤੇ ਅਸ੍ਵ ਰਥ ਨਾਗਹ ਬੁਝੰਤੇ ਪ੍ਰਭ ਮਾਰਗਹ ॥
પ્રભુ માર્ગનો પરિચય તેમના માટે હાથી, ઘોડા અને રથની સવારી છે.
ਬਿਚਰਤੇ ਨਿਰਭਯੰ ਸਤ੍ਰੁ ਸੈਨਾ ਧਾਯੰਤੇ ਗੋੁਪਾਲ ਕੀਰਤਨਹ ॥
તેઓ નિર્ભયતાથી જીવે છે અને ઈશ્વરના મંત્રોચ્ચાર કરતી વખતે કામાદિક દુશ્મન સેના પર હુમલો કરે છે.
ਜਿਤਤੇ ਬਿਸ੍ਵ ਸੰਸਾਰਹ ਨਾਨਕ ਵਸੵੰ ਕਰੋਤਿ ਪੰਚ ਤਸਕਰਹ ॥੨੯॥
હે નાનક! આવા મહારથી વાસના અને ક્રોધરૂપી પાંચ લૂંટારાઓને વશ કરીને આખા વિશ્વને જીતી લે છે. || ૨૬ ||
ਮ੍ਰਿਗ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਗੰਧਰਬ ਨਗਰੰ ਦ੍ਰੁਮ ਛਾਯਾ ਰਚਿ ਦੁਰਮਤਿਹ ॥
ખરાબ બુદ્ધિવાળા મનુષ્ય મૃગજળ, ગાંધર્વ નગરી તેમજ વૃક્ષની છાયા જેવું જીવન બનાવે છે.
ਤਤਹ ਕੁਟੰਬ ਮੋਹ ਮਿਥੵਾ ਸਿਮਰੰਤਿ ਨਾਨਕ ਰਾਮ ਰਾਮ ਨਾਮਹ ॥੩੦॥
તેવી જ રીતે પરિવારની મોહ પણ મિથ્યા છે માટે નાનકનો ઉપદેશ છે કે રામ નામનો જપ કરતા રહો. || ૩૦ ||
ਨਚ ਬਿਦਿਆ ਨਿਧਾਨ ਨਿਗਮੰ ਨਚ ਗੁਣਗ ਨਾਮ ਕੀਰਤਨਹ ॥
વ્યક્તિની પાસે ન તો વેદોનો ભંડાર હોય છે, ન તો તે ગુણગ્રાહક છે, ન જપમાં લીન હોય છે.
ਨਚ ਰਾਗ ਰਤਨ ਕੰਠੰ ਨਹ ਚੰਚਲ ਚਤੁਰ ਚਾਤੁਰਹ ॥
ન તો તેનો કંઠ સંગીતને લાયક હોય છે, અને ન તો તે ચતુર અને બુદ્ધિશાળી પણ ગણાતો નથી
ਭਾਗ ਉਦਿਮ ਲਬਧੵੰ ਮਾਇਆ ਨਾਨਕ ਸਾਧਸੰਗਿ ਖਲ ਪੰਡਿਤਹ ॥੩੧॥
હે નાનક! આ બધી સિદ્ધિ સૌભાગ્યથી જ પ્રાપ્ત થાય છે અને ઋષિમુનિઓના સંગતમાં મૂર્ખ પ્રાણી પણ પંડિત બની જાય છે. || ૩૧ ||
ਕੰਠ ਰਮਣੀਯ ਰਾਮ ਰਾਮ ਮਾਲਾ ਹਸਤ ਊਚ ਪ੍ਰੇਮ ਧਾਰਣੀ ॥
જેના ગળામાં રામનામ જપવાની સુંદર માળા હોય છે, પ્રેમને ધારણ કરવાનો ગૌમુખી હોય છે.
ਜੀਹ ਭਣਿ ਜੋ ਉਤਮ ਸਲੋਕ ਉਧਰਣੰ ਨੈਨ ਨੰਦਨੀ ॥੩੨॥
જીભથી તો શ્રેષ્ઠ શ્લોકનો પાઠ કરે છે, તે વ્યક્તિ આંખોને આનંદ આપનાર ભ્રમમાંથી મુક્ત થઈ જાય છે. || ૩૨ ||
ਗੁਰ ਮੰਤ੍ਰ ਹੀਣਸੵ ਜੋ ਪ੍ਰਾਣੀ ਧ੍ਰਿਗੰਤ ਜਨਮ ਭ੍ਰਸਟਣਹ ॥
જે જીવો ગુરુના મંત્રથી વંચિત રહે છે, તેમનો જન્મ શાપિત અને ભ્રષ્ટ છે.
ਕੂਕਰਹ ਸੂਕਰਹ ਗਰਧਭਹ ਕਾਕਹ ਸਰਪਨਹ ਤੁਲਿ ਖਲਹ ॥੩੩॥
આવા મૂર્ખ ખરેખર કુતરા, ભૂંડ, ગધેડા, કાગડા અને સાપ જેવા હોય છે. || ૩૩ ||
ਚਰਣਾਰਬਿੰਦ ਭਜਨੰ ਰਿਦਯੰ ਨਾਮ ਧਾਰਣਹ ॥
હે સજ્જનો, પ્રભુના ચરણોનું ભજન કરો, હ્રદયમાં હરિનામનું નામ ધારણ કરો.