Page 284
ਨਾਨਕ ਕੈ ਮਨਿ ਇਹੁ ਅਨਰਾਉ ॥੧॥
નાનકના મનમાં આ તમન્ના છે ।।૧।।
ਮਨਸਾ ਪੂਰਨ ਸਰਨਾ ਜੋਗ ॥
પ્રભુ જીવોના મન ની ઈચ્છાઓ પૂરી કરવા માટે
ਜੋ ਕਰਿ ਪਾਇਆ ਸੋਈ ਹੋਗੁ ॥
અને તેની શરણ ગયેલા ની સહાયતા કરવા માટે સમર્થ છે
ਹਰਨ ਭਰਨ ਜਾ ਕਾ ਨੇਤ੍ਰ ਫੋਰੁ ॥
તે આંખના પલકારામાં બ્રહ્માંડનું સર્જન અને નાશ કરે છે.
ਤਿਸ ਕਾ ਮੰਤ੍ਰੁ ਨ ਜਾਨੈ ਹੋਰੁ ॥
બીજા કોઈને તેનો તફાવત ખબર નથી.
ਅਨਦ ਰੂਪ ਮੰਗਲ ਸਦ ਜਾ ਕੈ ॥
જે પ્રભુના ઘરમાં સદાય આનંદ અને ખુશી છે
ਸਰਬ ਥੋਕ ਸੁਨੀਅਹਿ ਘਰਿ ਤਾ ਕੈ ॥
જગતના બધાં જ પદાર્થ તેના ઘરમાં મોજુદ હોય છે
ਰਾਜ ਮਹਿ ਰਾਜੁ ਜੋਗ ਮਹਿ ਜੋਗੀ ॥
રાજાઓમાં પ્રભુ પોતે જ રાજા છે યોગીઓમાં તે યોગી છે
ਤਪ ਮਹਿ ਤਪੀਸਰੁ ਗ੍ਰਿਹਸਤ ਮਹਿ ਭੋਗੀ ॥
તપસ્વીઓ માં સ્વયમ જ મોટો તપસ્વી છે અને ગૃહસ્થમાં તે સ્વયં ગૃહસ્થ છે
ਧਿਆਇ ਧਿਆਇ ਭਗਤਹ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥
ભક્ત જનોએ તે પ્રભુનું સ્મરણ કરી કરીને સુખ પામી લીધું છે
ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਪੁਰਖ ਕਾ ਕਿਨੈ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਇਆ ॥੨॥
હે નાનક! કોઇપણ જીવ તે અકાલ પુરખ નો અંત નથી પામી શક્યો ।।૨।।
ਜਾ ਕੀ ਲੀਲਾ ਕੀ ਮਿਤਿ ਨਾਹਿ ॥
જે પ્રભુનો જગતરૂપી ખેલનો અંદાજો કોઈ નથી લગાડી શકતો
ਸਗਲ ਦੇਵ ਹਾਰੇ ਅਵਗਾਹਿ ॥
તેને શોધી શોધીને બધા દેવતાઓ પણ થાકી ગયા છે
ਪਿਤਾ ਕਾ ਜਨਮੁ ਕਿ ਜਾਨੈ ਪੂਤੁ ॥
કારણ કે પિતાનો જન્મ પુત્ર કેવી રીતે જાણી શકે?
ਸਗਲ ਪਰੋਈ ਅਪੁਨੈ ਸੂਤਿ ॥
જેમ માળાનો મણકો દોરામાં પરોવેલા હોય છે તેવી રીતે આખી રચના પ્રભુએ પોતાના હુકમ રૂપી દોરામાં પરોવી દીધી છે
ਸੁਮਤਿ ਗਿਆਨੁ ਧਿਆਨੁ ਜਿਨ ਦੇਇ ॥
જેમને પ્રભુ બુદ્ધિ, જ્ઞાન અને ધ્યાન આપે છે,
ਜਨ ਦਾਸ ਨਾਮੁ ਧਿਆਵਹਿ ਸੇਇ ॥
તેના સેવકો અને દાસ તેનું ધ્યાન કરતા રહે છે.
ਤਿਹੁ ਗੁਣ ਮਹਿ ਜਾ ਕਉ ਭਰਮਾਏ ॥
તે જ સેવક અને દાસ તેના નામનું સ્મરણ કરે છે, પરંતુ જે માયાના ત્રણ ગુણો દુર્ગંધ,શક્તિ અને પુણ્યમાંભટકે છે
ਜਨਮਿ ਮਰੈ ਫਿਰਿ ਆਵੈ ਜਾਏ ॥
તે પેદા થતાં જ રહે છે અને મરતા રહે છે અને વારંવાર જગતમાં આવે છે અને જાય છે
ਊਚ ਨੀਚ ਤਿਸ ਕੇ ਅਸਥਾਨ ॥
ભગવાન આ બધી ઉચ્ચ અને નીચી આધ્યાત્મિક સ્થિતિમાં રહે છે
ਜੈਸਾ ਜਨਾਵੈ ਤੈਸਾ ਨਾਨਕ ਜਾਨ ॥੩॥
હે નાનક! જેવી બુદ્ધિ અને મતિ તે આપે છે જીવ તેવી જ સમજ વાળો બની જાય છે ।।૩।।
ਨਾਨਾ ਰੂਪ ਨਾਨਾ ਜਾ ਕੇ ਰੰਗ ॥
હે પ્રભુ! તારાકેટલાયરૂપરંગ છે
ਨਾਨਾ ਭੇਖ ਕਰਹਿ ਇਕ ਰੰਗ ॥
તેમણે ધારેલા ઘણા દેખાવ છે, અને છતાં તે તેના પ્રકારનો એક જ છે
ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਕੀਨੋ ਬਿਸਥਾਰੁ ॥
અસંખ્ય રીતે, તેણે પોતે તેમના બ્રહ્માંડ વધાર્યા છે.
ਪ੍ਰਭੁ ਅਬਿਨਾਸੀ ਏਕੰਕਾਰੁ ॥
પરંતુ હજી પણ, તે શાશ્વત છે અને એકમાત્ર સર્જક છે
ਨਾਨਾ ਚਲਿਤ ਕਰੇ ਖਿਨ ਮਾਹਿ ॥
કેટલાય તમાશા પ્રભુ પલકવારમાં કરી દે છે
ਪੂਰਿ ਰਹਿਓ ਪੂਰਨੁ ਸਭ ਠਾਇ ॥
તે પૂર્ણ પુરુષ બધી જગ્યાએ વ્યાપક છે
ਨਾਨਾ ਬਿਧਿ ਕਰਿ ਬਨਤ ਬਨਾਈ ॥
જગતની રચના પ્રભુએ કેટલીયે રીતે રચી છે
ਅਪਨੀ ਕੀਮਤਿ ਆਪੇ ਪਾਈ ॥
પોતાની મહિમા નું મૂલ્ય તે પોતેજ જાણે છે
ਸਭ ਘਟ ਤਿਸ ਕੇ ਸਭ ਤਿਸ ਕੇ ਠਾਉ ॥
બધાં જ શરીર તે પ્રભુના જ છે બધી જગ્યાએ તે જ છે
ਜਪਿ ਜਪਿ ਜੀਵੈ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਨਾਉ ॥੪॥
હે નાનક! તારો દાસ તારું નામ જપી જપીને જીવે છે ।।૪।।
ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਸਗਲੇ ਜੰਤ ॥
બધાં જ જીવ જંતુ અકાલ પુરખના આશરે છે
ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਖੰਡ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ॥
જગતના બધા જ હિસ્સા પણ પ્રભુએ જ ટકાવીને રાખેલા છે
ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ॥
વેદ પુરાણ સ્મૃતિ પ્રભુને જ આધારે છે
ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਸੁਨਨ ਗਿਆਨ ਧਿਆਨ ॥
જ્ઞાનની વાતો સાંભળીને તેની સાથે હૃદયને જોડીને અકાલ પુરખ નો જ આશરો છે
ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਆਗਾਸ ਪਾਤਾਲ ॥
બધાં જ આકાશ પાતાળ પ્રભુ ના આશરે છે
ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਸਗਲ ਆਕਾਰ ॥
બધાં શરીર પ્રભુ ના આધારે છે
ਨਾਮ ਕੇ ਧਾਰੇ ਪੁਰੀਆ ਸਭ ਭਵਨ ॥
ત્રણેય લોકમાં અકાલ પુરખે જ બધું ટકાવી રાખેલું છે
ਨਾਮ ਕੈ ਸੰਗਿ ਉਧਰੇ ਸੁਨਿ ਸ੍ਰਵਨ ॥
જીવ પ્રભુ ની સાથે જોડાઈને તેનું નામ કાનથી સાંભળીને વિકારોથી બચી શકે છે
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਜਿਸੁ ਆਪਨੈ ਨਾਮਿ ਲਾਏ ॥
પ્રભુ જેના ઉપર મહેર કરે છે તેને પોતાના નામની સાથે જોડી લે છે
ਨਾਨਕ ਚਉਥੇ ਪਦ ਮਹਿ ਸੋ ਜਨੁ ਗਤਿ ਪਾਏ ॥੫॥
હે નાનક! તે મનુષ્ય માયાની અસરથી ઉપર ચોથા તલ ઉપર પહોંચીને ઉચ્ચ અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરે છે ।।૫।।
ਰੂਪੁ ਸਤਿ ਜਾ ਕਾ ਸਤਿ ਅਸਥਾਨੁ ॥
જે પ્રભુનો રૂપ અને ઠેકાણું સદાય સ્થિર રહેવા વાળું છે
ਪੁਰਖੁ ਸਤਿ ਕੇਵਲ ਪਰਧਾਨੁ ॥
કેવળ તે જ સર્વ વ્યાપક પ્રભુ બધાયના ઉપર આશીર્વાદ વરસાવે છે
ਕਰਤੂਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿ ਜਾ ਕੀ ਬਾਣੀ ॥
તેના કાર્યો સાચા છે અને તેની વાણી સાચી છે.
ਸਤਿ ਪੁਰਖ ਸਭ ਮਾਹਿ ਸਮਾਣੀ ॥
સત્યના ભગવાન બધામાં હાજર છે.
ਸਤਿ ਕਰਮੁ ਜਾ ਕੀ ਰਚਨਾ ਸਤਿ ॥
તેનું કામ પણ અટલ છે જે પ્રભુની રચના સંપૂર્ણ છે અધૂરી નથી
ਮੂਲੁ ਸਤਿ ਸਤਿ ਉਤਪਤਿ ॥
જે બધાનાં મૂળ રૂપમાં સદાય છે જેનું પેદા હોવું પણ સંપૂર્ણ છે
ਸਤਿ ਕਰਣੀ ਨਿਰਮਲ ਨਿਰਮਲੀ ॥
તેની બક્ષિસ હંમેશા રહે છે પ્રભુની મહા પવિત્ર મરજી છે
ਜਿਸਹਿ ਬੁਝਾਏ ਤਿਸਹਿ ਸਭ ਭਲੀ ॥
જે જીવને આ મરજી સમજ આવી જાય છે તેને તેની મંજૂરી પૂર્ણ રીતે સુખદાયી લાગે છે
ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਪ੍ਰਭ ਕਾ ਸੁਖਦਾਈ ॥
પ્રભુ સદાય સ્થિર રહેવા વાળા નું નામ સુખ દાતા છે
ਬਿਸ੍ਵਾਸੁ ਸਤਿ ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਤੇ ਪਾਈ ॥੬॥
હે નાનક! જીવને આ અટલ સદગુરુ ની સાથે તે મેળવી આપે છે ।।૬।।
ਸਤਿ ਬਚਨ ਸਾਧੂ ਉਪਦੇਸ ॥
ઉપદેશ અને ગુરુની સૂચના હંમેશા માટે સાચી છે.
ਸਤਿ ਤੇ ਜਨ ਜਾ ਕੈ ਰਿਦੈ ਪ੍ਰਵੇਸ ॥
જેના હૃદયમાં આ ઉપદેશ નો પ્રવેશ થઇ જાય છે તે પણ જન્મ મરણ ના ફેરામાંથી મુક્ત થઈ જાય છે
ਸਤਿ ਨਿਰਤਿ ਬੂਝੈ ਜੇ ਕੋਇ ॥
જો કોઈ મનુષ્ય ને સદાય સ્થિર રહેવાવાળા પ્રભુ ની સાથે પ્રેમ થઈ જાય
ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਤਾ ਕੀ ਗਤਿ ਹੋਇ ॥
તો તેનું નામ જપીને તે ઉચ્ચ અવસ્થાને હાંસલ કરી લે છે પ્રભુ પોતે સદાય કાયમ રહેવા વાળા છે
ਆਪਿ ਸਤਿ ਕੀਆ ਸਭੁ ਸਤਿ ॥
તેના પેદા કરેલું જગત પણ સાચે જ અસ્તિત્વ વાળું છે મિથ્યા નથી
ਆਪੇ ਜਾਨੈ ਅਪਨੀ ਮਿਤਿ ਗਤਿ ॥
પ્રભુ પોતાની અવસ્થા અને મર્યાદા પોતે જ જાણે છે