Page 1351
ਸਭੋ ਹੁਕਮੁ ਹੁਕਮੁ ਹੈ ਆਪੇ ਨਿਰਭਉ ਸਮਤੁ ਬੀਚਾਰੀ ॥੩॥
પરમાત્માની આજ્ઞા સર્વત્ર છે, તે નિર્ભય પરમેશ્વરને એક સ્વરૂપ માને છે || ૩ ||
ਜੋ ਜਨ ਜਾਨਿ ਭਜਹਿ ਪੁਰਖੋਤਮੁ ਤਾ ਚੀ ਅਬਿਗਤੁ ਬਾਣੀ ॥
જેઓ પરમપુરુષ પરમેશ્વરની ઉપાસના કરે છે, તેમનો અવાજ અચળ હોય છે.
ਨਾਮਾ ਕਹੈ ਜਗਜੀਵਨੁ ਪਾਇਆ ਹਿਰਦੈ ਅਲਖ ਬਿਡਾਣੀ ॥੪॥੧॥
નામદેવજી કહે છે કે તેમને તેમના હૃદયમાં જગતના જીવન, રહસ્યમય પરમાત્માને મેળવી લીધા છે || ૪ || ૧ ||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ॥
પ્રભાતી
ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਜੁਗੋ ਜੁਗੁ ਤਾ ਕਾ ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਨਿਆ ॥
બ્રહ્માંડની રચના પહેલા, અનાદિ કાળથી, (સતયુગ, ત્રૈત, દ્વાપર, કળિયુગ) યુગોમાં માત્ર ઈશ્વર જ અસ્તિત્વ ધરાવે છે, તેનું રહસ્ય (જ્ઞાની, ધ્યાની, મહાત્મા, દેવતા, ત્રિદેવ વગેરે) કોઈ મેળવી શક્યું નથી
ਸਰਬ ਨਿਰੰਤਰਿ ਰਾਮੁ ਰਹਿਆ ਰਵਿ ਐਸਾ ਰੂਪੁ ਬਖਾਨਿਆ ॥੧॥
એમનું આ જ રૂપ બતાવવામાં આવ્યું છે કે નિરંતર રૂપ થી ફક્ત પરમેશ્વર જ વિદ્યમાન છે || ૧ ||
ਗੋਬਿਦੁ ਗਾਜੈ ਸਬਦੁ ਬਾਜੈ ॥ ਆਨਦ ਰੂਪੀ ਮੇਰੋ ਰਾਮਈਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
શબ્દની ઘ્વનીથી તે પ્રગટ થાય છે, મારો પ્રભુ આનંદસ્વરૂપ છે || ૧ || વિરામ||
ਬਾਵਨ ਬੀਖੂ ਬਾਨੈ ਬੀਖੇ ਬਾਸੁ ਤੇ ਸੁਖ ਲਾਗਿਲਾ ॥
જેમ ચંદનનું ઝાડ જંગલમાં હોય છે અને બધાને એની સુગંધ આનંદ મળે છે
ਸਰਬੇ ਆਦਿ ਪਰਮਲਾਦਿ ਕਾਸਟ ਚੰਦਨੁ ਭੈਇਲਾ ॥੨॥
તેવી જ રીતે ભગવાન સર્વ જીવોની ઉત્પત્તિ છે, સર્વ ગુણોની સુગંધની ઉત્પત્તિ છે, જેમાંથી આત્મારૂપી લાકડીઓ ચંદન બની જાય છે || ૨ ||
ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਚੇ ਪਾਰਸੁ ਹਮ ਚੇ ਲੋਹਾ ਸੰਗੇ ਕੰਚਨੁ ਭੈਇਲਾ ॥
હે પરમેશ્વર! તમે પારસ છો અને હું લોખંડ છું પરંતુ તારી સંગાથમાં સોનુ થઇ ગયો છું
ਤੂ ਦਇਆਲੁ ਰਤਨੁ ਲਾਲੁ ਨਾਮਾ ਸਾਚਿ ਸਮਾਇਲਾ ॥੩॥੨॥
તું દયાનો સાગર છે, અમૂલ્ય રત્ન છે, નામદેવ સદા સત્યની આરાધનામાં લીન છે. ||૩||વિરામ||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ॥
પ્રભાતી ||
ਅਕੁਲ ਪੁਰਖ ਇਕੁ ਚਲਿਤੁ ਉਪਾਇਆ ॥
ફૂલાતીત પરમ શક્તિ પરમેશ્વરે એક કુતુહલની રચના કરી અને
ਘਟਿ ਘਟਿ ਅੰਤਰਿ ਬ੍ਰਹਮੁ ਲੁਕਾਇਆ ॥੧॥
દરેક શરીરમાં તે બ્રહ્મ પ્રસન્ન રૂપ માં વ્યાપ્ત છે || ૧ ||
ਜੀਅ ਕੀ ਜੋਤਿ ਨ ਜਾਨੈ ਕੋਈ ॥
જીવોમાં રહેલા તે પરમ - જ્યોતિને કોઈ જાણી શક્યું નથી,
ਤੈ ਮੈ ਕੀਆ ਸੁ ਮਾਲੂਮੁ ਹੋਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ સારું ખરાબ આપણે જે કરીએ છીએ, એને ખબર પડી જાય છે || ૧ || વિરામ||
ਜਿਉ ਪ੍ਰਗਾਸਿਆ ਮਾਟੀ ਕੁੰਭੇਉ ॥
જેમ માટીનો ઘડો તૈયાર થઈ જાય છે,
ਆਪ ਹੀ ਕਰਤਾ ਬੀਠੁਲੁ ਦੇਉ ॥੨॥
એવી જ રીતે પરમાત્મા બધાની રચના કરવાનો છે || ૨ ||
ਜੀਅ ਕਾ ਬੰਧਨੁ ਕਰਮੁ ਬਿਆਪੈ ॥
જીવોના કર્મ જ એમના બંધન બની જાય છે
ਜੋ ਕਿਛੁ ਕੀਆ ਸੁ ਆਪੈ ਆਪੈ ॥੩॥
"(જીવ લાચાર છે, તેના નિયંત્રણમાં કંઈ નથી) વાસ્તવમાં તે પરમાત્મા જ છે જે બધું કરે છે અને કરાવે છે || ૩ ||
ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਮਦੇਉ ਇਹੁ ਜੀਉ ਚਿਤਵੈ ਸੁ ਲਹੈ ॥
નામદેવ પ્રાર્થના કરે છે કે જેમ આ જીવ ઈચ્છે છે તેમ ફળ પણ મળે છે
ਅਮਰੁ ਹੋਇ ਸਦ ਆਕੁਲ ਰਹੈ ॥੪॥੩॥
જો ઈશ્વરની ભક્તિમાં લીન રહેશો તો જન્મ - મરણમાંથી મુક્ત થઇ જાસો || ૪ || ૩ ||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਭਗਤ ਬੇਣੀ ਜੀ ਕੀ
પ્રભાતી ભગત વેણીજી ની
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સદગુરૂની કૃપાથી મળે છે
ਤਨਿ ਚੰਦਨੁ ਮਸਤਕਿ ਪਾਤੀ ॥
તન પાર ચંદન લગાવી લીધું અને માથા પર તુલસી પાત્ર લગાવી લીધું
ਰਿਦ ਅੰਤਰਿ ਕਰ ਤਲ ਕਾਤੀ ॥
પરંતુ હૃદયમાં એવું લાગે છે કે હાથમાં ચાકુ પકડ્યું છે
ਠਗ ਦਿਸਟਿ ਬਗਾ ਲਿਵ ਲਾਗਾ ॥
દ્રષ્ટિ છેતરવાની છે અને બગલાની જેમ ઢંકાયેલી છે.
ਦੇਖਿ ਬੈਸਨੋ ਪ੍ਰਾਨ ਮੁਖ ਭਾਗਾ ॥੧॥
તે વૈષ્ણવ જેવો દેખાય છે, જાણે તેના મુખમાંથી જીવ નીકળી ગયો હોય. || ૧ ||
ਕਲਿ ਭਗਵਤ ਬੰਦ ਚਿਰਾਂਮੰ ॥
આ ભક્ત લાંબા સમય સુધી પૂજા કરતો રહે છે,
ਕ੍ਰੂਰ ਦਿਸਟਿ ਰਤਾ ਨਿਸਿ ਬਾਦੰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ તેની નજર ખરાબ છે અને તે રોજેરોજ ઝઘડા કરે છે. || ૧ || વિરામ||
ਨਿਤਪ੍ਰਤਿ ਇਸਨਾਨੁ ਸਰੀਰੰ ॥
તે દરરોજ શરીરને સ્નાન કરે છે,
ਦੁਇ ਧੋਤੀ ਕਰਮ ਮੁਖਿ ਖੀਰੰ ॥
બે ધોતી પહેરે છે અને દૂધ પીવે છે.
ਰਿਦੈ ਛੁਰੀ ਸੰਧਿਆਨੀ ॥
તેના હૃદયમાં છરી છે અને
ਪਰ ਦਰਬੁ ਹਿਰਨ ਕੀ ਬਾਨੀ ॥੨॥
પારકા નાણા છીનવી લેવાની જૂની આદત છે. || ૨ ||
ਸਿਲ ਪੂਜਸਿ ਚਕ੍ਰ ਗਣੇਸੰ ॥
તે મૂર્તિઓની પૂજા કરતા ગણેશના ચિહ્નો લાગે છે
ਨਿਸਿ ਜਾਗਸਿ ਭਗਤਿ ਪ੍ਰਵੇਸੰ ॥
ત્રે જાગીને ભક્તિ કરે છે,
ਪਗ ਨਾਚਸਿ ਚਿਤੁ ਅਕਰਮੰ ॥
તે પગથી ઝૂલે છે, પરંતુ તેનું મન ખરાબ કાર્યોમાં ડૂબેલું રહે છે.
ਏ ਲੰਪਟ ਨਾਚ ਅਧਰਮੰ ॥੩॥
અરે લોભી! આવું ખોટું કામ કરે છે. || ૩ ||
ਮ੍ਰਿਗ ਆਸਣੁ ਤੁਲਸੀ ਮਾਲਾ ॥
મૃગશાળા પર આસન લીધું, તુલસીની માળા લીધી,
ਕਰ ਊਜਲ ਤਿਲਕੁ ਕਪਾਲਾ ॥
તેણે તેજસ્વી હાથે તિલક લગાવ્યું.
ਰਿਦੈ ਕੂੜੁ ਕੰਠਿ ਰੁਦ੍ਰਾਖੰ ॥
હૃદય જૂઠાણાંથી ભરેલું છે, ગળામાં રુદ્રાક્ષ પહેરે છે.
ਰੇ ਲੰਪਟ ਕ੍ਰਿਸਨੁ ਅਭਾਖੰ ॥੪॥
અરે કપટી! તમે કૃષ્ણ-કૃષ્ણ જપ કરવાનો ખોટો ડોળ કરો છો. || ૪ ||
ਜਿਨਿ ਆਤਮ ਤਤੁ ਨ ਚੀਨ੍ਹ੍ਹਿਆ ॥
જેણે આત્મ-તત્વને ઓળખ્યું નથી,
ਸਭ ਫੋਕਟ ਧਰਮ ਅਬੀਨਿਆ ॥
તેના તમામ કાર્યો અને ધર્મો નકામા છે.
ਕਹੁ ਬੇਣੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਧਿਆਵੈ ॥
વેણીજી કહે છે કે જે ગુરુમુખ બનીને ભગવાનનું ધ્યાન કરે છે,
ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਟ ਨ ਪਾਵੈ ॥੫॥੧॥
તે એકલો જ (સત્ય) પ્રાપ્ત કરે છે, અન્યથા ગુરુ વિના વ્યક્તિ સન્માર્ગમ પ્રાપ્ત નથી થતો ||૫||૧||