Page 1325
ਮਹਾ ਅਭਾਗ ਅਭਾਗ ਹੈ ਜਿਨ ਕੇ ਤਿਨ ਸਾਧੂ ਧੂਰਿ ਨ ਪੀਜੈ ॥
જેઓ ખૂબ જ અશુભ હોય છે તેમને ઋષિઓના ચરણ - ધૂળ મળતી નથી.
ਤਿਨਾ ਤਿਸਨਾ ਜਲਤ ਜਲਤ ਨਹੀ ਬੂਝਹਿ ਡੰਡੁ ਧਰਮ ਰਾਇ ਕਾ ਦੀਜੈ ॥੬॥
તેઓ ઈચ્છાની અગ્નિમાં સળગતા રહે છે, તેમની ઈચ્છાની અગ્નિ શમતી નથી અને તેઓ યમરાજની શિક્ષામાં સહભાગી બને છે || ૬ ||
ਸਭਿ ਤੀਰਥ ਬਰਤ ਜਗ੍ ਪੁੰਨ ਕੀਏ ਹਿਵੈ ਗਾਲਿ ਗਾਲਿ ਤਨੁ ਛੀਜੈ ॥
લોકો તીર્થયાત્રાએ જાય છે, ઉપવાસ કરે છે, યજ્ઞો કરે છે અને દાન કરે છે, ઠંડીમાં તેમના શરીરને ઇજા પહોંચાડે છે,
ਅਤੁਲਾ ਤੋਲੁ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਹੈ ਗੁਰਮਤਿ ਕੋ ਪੁਜੈ ਨ ਤੋਲ ਤੁਲੀਜੈ ॥੭॥
પરમાત્માનું નામ અનુપમ છે, આ કર્મ - ધર્મ ગુરુના ઉપદેશની બરાબરી કરી શકતી નથી અને નામની પણ તેની સરખામણી કરી શકાતી નથી || ૭ ||
ਤਵ ਗੁਨ ਬ੍ਰਹਮ ਬ੍ਰਹਮ ਤੂ ਜਾਨਹਿ ਜਨ ਨਾਨਕ ਸਰਨਿ ਪਰੀਜੈ ॥
હે બ્રહ્મા! તમારા ગુણો અપાર છે, ફક્ત તમે જ જાણો છો. દાસ નાનક તમારા આશ્રયમાં પડ્યા છે.
ਤੂ ਜਲ ਨਿਧਿ ਮੀਨ ਹਮ ਤੇਰੇ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਸੰਗਿ ਰਖੀਜੈ ॥੮॥੩॥
તમે સમુદ્ર છો, અમે તમારી માછલી છીએ, કૃપા કરીને તમારી સાથે જ રાખો || ૮ || ૩ ||
ਕਲਿਆਨ ਮਹਲਾ ੪ ॥
કલ્યાણ, ચોથો મહેલ ||
ਰਾਮਾ ਰਮ ਰਾਮੋ ਪੂਜ ਕਰੀਜੈ ॥
હે સજ્જનો! રામ સર્વત્ર હાજર છે, રામની જ પૂજા કરો.
ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਰਪਿ ਧਰਉ ਸਭੁ ਆਗੈ ਰਸੁ ਗੁਰਮਤਿ ਗਿਆਨੁ ਦ੍ਰਿੜੀਜੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તમારું મન, શરીર અને બધું તેમને સમર્પિત કરો, ગુરુના ઉપદેશો અનુસાર જ્ઞાનને મજબૂત કરો || ૧ || વિરામ||
ਬ੍ਰਹਮ ਨਾਮ ਗੁਣ ਸਾਖ ਤਰੋਵਰ ਨਿਤ ਚੁਨਿ ਚੁਨਿ ਪੂਜ ਕਰੀਜੈ ॥
બ્રહ્મા નામ એક એવું વૃક્ષ છે, જેની અગાધ શાખાઓ છે, તેની નિયમિત પૂજા કરો.
ਆਤਮ ਦੇਉ ਦੇਉ ਹੈ ਆਤਮੁ ਰਸਿ ਲਾਗੈ ਪੂਜ ਕਰੀਜੈ ॥੧॥
આત્મા પૂજ્ય દેવ છે અને પૂજિત દેવ આત્મા છે, તેની પ્રેમથી પૂજા કરો || ૧ ||
ਬਿਬੇਕ ਬੁਧਿ ਸਭ ਜਗ ਮਹਿ ਨਿਰਮਲ ਬਿਚਰਿ ਬਿਚਰਿ ਰਸੁ ਪੀਜੈ ॥
સમસ્ત સંસારમાં વિવેકી બુદ્ધિ શુદ્ધ છે, ચિંતન કરીને નામનો રસ પીવો.
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦਿ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਇਆ ਸਤਿਗੁਰ ਕਉ ਇਹੁ ਮਨੁ ਦੀਜੈ ॥੨॥
ગુરુની કૃપાથી નામરૂપી દ્રવ્ય મળ્યું છે, આ મન સદ્દગુરુને અર્પણ કરો || ૨ ||
ਨਿਰਮੋਲਕੁ ਅਤਿ ਹੀਰੋ ਨੀਕੋ ਹੀਰੈ ਹੀਰੁ ਬਿਧੀਜੈ ॥
પ્રભુના નામનો હીરો અમૂલ્ય અને શ્રેષ્ઠ છે, મનના હીરાને નામના હીરાથી બાંધો.
ਮਨੁ ਮੋਤੀ ਸਾਲੁ ਹੈ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਜਿਤੁ ਹੀਰਾ ਪਰਖਿ ਲਈਜੈ ॥੩॥
મન રૂપી મોતી ગુરુના શબ્દથી ઝવેરી બને છે, જેનાથી નામના હીરાની પરીક્ષા થાય છે ||૩||
ਸੰਗਤਿ ਸੰਤ ਸੰਗਿ ਲਗਿ ਊਚੇ ਜਿਉ ਪੀਪ ਪਲਾਸ ਖਾਇ ਲੀਜੈ ॥
સંતોની સંગત માં સાધારણ વ્યક્તિ મહાન બની જાય છે, જેમ પીપળનું ઝાડ પલાશના ઝાડને પોતાની સાથે ભેળવી લે છે
ਸਭ ਨਰ ਮਹਿ ਪ੍ਰਾਨੀ ਊਤਮੁ ਹੋਵੈ ਰਾਮ ਨਾਮੈ ਬਾਸੁ ਬਸੀਜੈ ॥੪॥
મનુષ્ય સર્વ જીવોમાં શ્રેષ્ઠ છે, તેમાંથી રામ નામની સુગંધ આવે છે || ૪ ||
ਨਿਰਮਲ ਨਿਰਮਲ ਕਰਮ ਬਹੁ ਕੀਨੇ ਨਿਤ ਸਾਖਾ ਹਰੀ ਜੜੀਜੈ ॥
તે ઘણા શુદ્ધ કર્મ કરે છે, તેથી તેના સત્કર્મોની ડાળીઓ લીલી રહે છે.
ਧਰਮੁ ਫੁਲੁ ਫਲੁ ਗੁਰਿ ਗਿਆਨੁ ਦ੍ਰਿੜਾਇਆ ਬਹਕਾਰ ਬਾਸੁ ਜਗਿ ਦੀਜੈ ॥੫॥
ગુરુએ જ્ઞાન આપીને સમજાવ્યું છે કે ધર્મ જ ફળ અને પુષ્પ છે માટે તેની સુવાસ દુનિયામાં ફેલાવો || ૫ ||
ਏਕ ਜੋਤਿ ਏਕੋ ਮਨਿ ਵਸਿਆ ਸਭ ਬ੍ਰਹਮ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਇਕੁ ਕੀਜੈ ॥
એક પરમ પ્રકાશ મનમાં અવસ્થિત છે, બધામાં એક જ બ્રહ્મ દેખાય છે.
ਆਤਮ ਰਾਮੁ ਸਭ ਏਕੈ ਹੈ ਪਸਰੇ ਸਭ ਚਰਨ ਤਲੇ ਸਿਰੁ ਦੀਜੈ ॥੬॥
આત્મા અને પરમાત્મા અવિભાજ્ય છે, બધામાં તે એક જ વ્યાપ્ત છે, તેથી દરેકના ચરણોમાં નમવું જોઈએ || ૬ ||
ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਨਕਟੇ ਨਰ ਦੇਖਹੁ ਤਿਨ ਘਸਿ ਘਸਿ ਨਾਕ ਵਢੀਜੈ ॥
હરિનામ વિના મનુષ્ય નિર્લજ્જ છે, તેણે પોતાનું નાક કાપી નાખ્યું છે.
ਸਾਕਤ ਨਰ ਅਹੰਕਾਰੀ ਕਹੀਅਹਿ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਧ੍ਰਿਗੁ ਜੀਵੀਜੈ ॥੭॥
નાસ્તિક મનુષ્ય અહંકારી કહેવાય છે, હરિનામ વિના જીવવું શરમજનક છે || ૭ ||
ਜਬ ਲਗੁ ਸਾਸੁ ਸਾਸੁ ਮਨ ਅੰਤਰਿ ਤਤੁ ਬੇਗਲ ਸਰਨਿ ਪਰੀਜੈ ॥
જ્યાં સુધી જીવનના શ્વાસો છે, તરત જ પ્રભુનું શરણ લે.
ਨਾਨਕ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਿ ਧਾਰਹੁ ਮੈ ਸਾਧੂ ਚਰਨ ਪਖੀਜੈ ॥੮॥੪॥
નાનક વિનંતી કરે છે કે હે પરમેશ્વર ! મારા પર દયા કરો, જેથી હું ઋષિઓના ચરણ ધોઈ શકું ||૮||૪||
ਕਲਿਆਨ ਮਹਲਾ ੪ ॥
કલ્યાણ, ચોથો મહેલ ||
ਰਾਮਾ ਮੈ ਸਾਧੂ ਚਰਨ ਧੁਵੀਜੈ ॥
હે રામ! મારે ઋષિઓના પગ ધોવા છે.
ਕਿਲਬਿਖ ਦਹਨ ਹੋਹਿ ਖਿਨ ਅੰਤਰਿ ਮੇਰੇ ਠਾਕੁਰ ਕਿਰਪਾ ਕੀਜੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે મહારાજ! કૃપા કરીને એવું કરો કે પાપ અને દોષો એક ક્ષણમાં નાશ પામે છે ||૧||વિરામ||
ਮੰਗਤ ਜਨ ਦੀਨ ਖਰੇ ਦਰਿ ਠਾਢੇ ਅਤਿ ਤਰਸਨ ਕਉ ਦਾਨੁ ਦੀਜੈ ॥
ભિખારીઓ નમ્રતાથી તમારા દ્વારે ઊભા છે, આ ઝંખના જીવોને નામ અને દાન આપો.
ਤ੍ਰਾਹਿ ਤ੍ਰਾਹਿ ਸਰਨਿ ਪ੍ਰਭ ਆਏ ਮੋ ਕਉ ਗੁਰਮਤਿ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜੀਜੈ ॥੧॥
હે પ્રભુ ! હું તમારા આશ્રયમાં આવ્યો છું, મને બચાવો અને ગુરુના ઉપદેશથી મારું નામ મજબૂત કરો || ૧ ||
ਕਾਮ ਕਰੋਧੁ ਨਗਰ ਮਹਿ ਸਬਲਾ ਨਿਤ ਉਠਿ ਉਠਿ ਜੂਝੁ ਕਰੀਜੈ ॥
દેહની નગરીમાં વાસના અને ક્રોધ પ્રબળ છે, જે સતત લડે છે.
ਅੰਗੀਕਾਰੁ ਕਰਹੁ ਰਖਿ ਲੇਵਹੁ ਗੁਰ ਪੂਰਾ ਕਾਢਿ ਕਢੀਜੈ ॥੨॥
હે સંપૂર્ણ ગુરુ! પોતાનો બનાવીને બચાવી લો અને આ દુષ્ટ લોકોને હાંકી કાઢો || ૨ ||
ਅੰਤਰਿ ਅਗਨਿ ਸਬਲ ਅਤਿ ਬਿਖਿਆ ਹਿਵ ਸੀਤਲੁ ਸਬਦੁ ਗੁਰ ਦੀਜੈ ॥
ભીતરમાં પદાર્થ-વિકારોની ભીષણ અગ્નિ પ્રબળ છે, માટે બરફ જેવો શીતળ શબ્દો-ગુરુ આપો.