Page 974
ਦੇਵ ਸੰਸੈ ਗਾਂਠਿ ਨ ਛੂਟੈ ॥
ହେ ଈଶ୍ଵର! ମନରୁ ସଂଶୟର ଗଣ୍ଠି ଖୋଲେ ନାହିଁ,
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਮਾਇਆ ਮਦ ਮਤਸਰ ਇਨ ਪੰਚਹੁ ਮਿਲਿ ਲੂਟੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଏଣୁ କାମ, କ୍ରୋଧ, ମାୟା, ଅଭିମାନ ଏବଂ ଇର୍ଷା- ଏହି ପାଞ୍ଚ ମିଶି ଶୁଭ ଗୁଣ ଲୁଟି ନେଇଛି॥1॥ରୁହ॥
ਹਮ ਬਡ ਕਬਿ ਕੁਲੀਨ ਹਮ ਪੰਡਿਤ ਹਮ ਜੋਗੀ ਸੰਨਿਆਸੀ ॥
ଆମର ଏହି ବୁଦ୍ଧି କେବେ ମଧ୍ୟ ନାଶ ହୁଏନାହିଁ, ଆମେ ବଡ କବି, କୁଳୀନ ପଣ୍ଡିତ ଯୋଗୀ, ସନ୍ନ୍ୟାସୀ
ਗਿਆਨੀ ਗੁਨੀ ਸੂਰ ਹਮ ਦਾਤੇ ਇਹ ਬੁਧਿ ਕਬਹਿ ਨ ਨਾਸੀ ॥੨॥
ଜ୍ଞାନବାନ, ଗୁଣବାନ, ସୁରବୀର ଏବଂ ଦାନବୀର ଅଟୁ ||2||
ਕਹੁ ਰਵਿਦਾਸ ਸਭੈ ਨਹੀ ਸਮਝਸਿ ਭੂਲਿ ਪਰੇ ਜੈਸੇ ਬਉਰੇ ॥
ରବିଦାସ ଜୀ କହନ୍ତି ଯେ ଆମେ ସତ୍ୟକୁ ବୁଝି ନାହୁଁ ଏବଂ ଯେପରି ବାଉଳା ବନି ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ହେଉଛୁ।
ਮੋਹਿ ਅਧਾਰੁ ਨਾਮੁ ਨਾਰਾਇਨ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਾਨ ਧਨ ਮੋਰੇ ॥੩॥੧॥
ନାରାୟଣଙ୍କ ନାମ ମୋର ଆଧାର ଅଟେ ଏବଂ ଏହା ମୋର ଜୀବନ, ପ୍ରାଣ ଏବଂ ଧନ ଅଟେ||3||1||
ਰਾਮਕਲੀ ਬਾਣੀ ਬੇਣੀ ਜੀਉ ਕੀ
ରାମକଲୀ ବାଣୀ ବେଣା ଜୀ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ଈଶ୍ଵର ଏକ ଅଟନ୍ତି, ଯାହାଙ୍କୁ ସଦଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରାଯାଇ ପାରେ।
ਇੜਾ ਪਿੰਗੁਲਾ ਅਉਰ ਸੁਖਮਨਾ ਤੀਨਿ ਬਸਹਿ ਇਕ ਠਾਈ ॥
ଇଡା (ଗଙ୍ଗା) ପିଙ୍ଗଳା (ଯମୁନା) ଏବଂ ସୁଷୁମ୍ନା (ସରସ୍ଵତୀ)- ଏହି ତିନି ଯେଉଁ ଏକ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥାଏ,
ਬੇਣੀ ਸੰਗਮੁ ਤਹ ਪਿਰਾਗੁ ਮਨੁ ਮਜਨੁ ਕਰੇ ਤਿਥਾਈ ॥੧॥
ସେହି ସ୍ଥଳ ହିଁ ତ୍ରିବେଣୀ ସଂଗମ ଅଟେ ଆଉ ସେଠାରେ ହିଁ ପ୍ରୟାଗରାଜ ତୀର୍ଥ ଅଟେ। ସେହି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥରେ ମୋର ମନ ନାମ ରୂପୀ ଜଳରେ ସ୍ନାନ କରିଥାଏ||1||
ਸੰਤਹੁ ਤਹਾ ਨਿਰੰਜਨ ਰਾਮੁ ਹੈ ॥
ହେ ସନ୍ଥଜନ! ସେହି ସ୍ଥାନରେ ହିଁ ମାୟାତୀତ ରାମ ଅଟନ୍ତି,
ਗੁਰ ਗਮਿ ਚੀਨੈ ਬਿਰਲਾ ਕੋਇ ॥
କିନ୍ତୁ କେହି ବିରଳ ହିଁ ଗୁରୁଙ୍କ ଠାରୁ ସାକ୍ଷାତ କରି ଏହି ସତ୍ୟର ଚିହ୍ନଟ କରିଥାଏ ଯେ
ਤਹਾਂ ਨਿਰੰਜਨੁ ਰਮਈਆ ਹੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ସେଠାରେ ମାୟାତୀତ ରାମଙ୍କ ନିବାସ ଅଛି ॥1॥ରୁହ॥
ਦੇਵ ਸਥਾਨੈ ਕਿਆ ਨੀਸਾਣੀ ॥
ଏହି ଦେବସ୍ଥଳର କେଉଁ ସଂକେତ ଅଛି?
ਤਹ ਬਾਜੇ ਸਬਦ ਅਨਾਹਦ ਬਾਣੀ ॥
ସେହି ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନରେ ଅନାହତ ବାଣୀ ଏବଂ ଶବ୍ଦ ଗୁଞ୍ଜନ କରିଥାଏ।
ਤਹ ਚੰਦੁ ਨ ਸੂਰਜੁ ਪਉਣੁ ਨ ਪਾਣੀ ॥
ସେଠାରେ ଚାନ୍ଦ-ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ପବନ-ପାଣି ମଧ୍ୟ ନାହିଁ।
ਸਾਖੀ ਜਾਗੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਣੀ ॥੨॥
ସେହି ସ୍ଥାନର ସେତେବେଳେ ଜ୍ଞାନ ହୋଇଥାଏ, ଯେତେବେଳେ ଗୁରୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ଦ୍ଵାରା ମନ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇ ଯାଇଛି||2||
ਉਪਜੈ ਗਿਆਨੁ ਦੁਰਮਤਿ ਛੀਜੈ ॥
ଯେତେବେଳେ ମନରେ ଜ୍ଞାନ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ, ଦୁର୍ମତି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸਿ ਗਗਨੰਤਰਿ ਭੀਜੈ ॥
ମନ ଦଶମ ଦ୍ଵାରରେ ନାମାମୃତର ରସରେ ଭିଜି ଯାଇଥାଏ।
ਏਸੁ ਕਲਾ ਜੋ ਜਾਣੈ ਭੇਉ ॥
ଏହି କଳାର ଭେଦକୁ ଯିଏ ବୁଝିନିଏ,
ਭੇਟੈ ਤਾਸੁ ਪਰਮ ਗੁਰਦੇਉ ॥੩॥
ପରମ ଗୁରୁଦେବଙ୍କ ସହିତ ତାହାର ଭେଟ ହୋଇଯାଏ||3||
ਦਸਮ ਦੁਆਰਾ ਅਗਮ ਅਪਾਰਾ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਕੀ ਘਾਟੀ ॥
ଦଶମ ଦ୍ଵାର ଅଗମ୍ୟ-ଅପାର ଅଟେ, ସେଠାରେ ପରମ ପୁରୁଷ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନିବାସ ଅଛି।
ਊਪਰਿ ਹਾਟੁ ਹਾਟ ਪਰਿ ਆਲਾ ਆਲੇ ਭੀਤਰਿ ਥਾਤੀ ॥੪॥
ଉପର ମସ୍ତିସ୍କରେ ସତ୍ୟର ଦୋକାନ ଅଛି, ଏହି ଦଶମ ଦ୍ଵାର ରୂପୀ ଦୋକାନ ଉପରେ ଏକ ବ୍ରହା-କମଳ ରୂପୀ ଆଲା ଅଛି, ଯେଉଁଠି ପରମ-ଜ୍ୟୋତି ରୂପୀ ଥାତି ମହଜୁଦ ଅଛି||4||
ਜਾਗਤੁ ਰਹੈ ਸੁ ਕਬਹੁ ਨ ਸੋਵੈ ॥
ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ସର୍ବଦା ମୋହ-ମାୟାରୁ ଜାଗ୍ରତ ରହିଥାଏ, ସେ କେବେ ମୋହର ନିଦ୍ରାରେ ଶୟନ କରେ ନାହିଁ।
ਤੀਨਿ ਤਿਲੋਕ ਸਮਾਧਿ ਪਲੋਵੈ ॥
ଏପରି ସାଧକଙ୍କ ସମାଧିରେ ତିନି ଲୋକ ଲୁପ୍ତ ହୋଇଯାନ୍ତି।
ਬੀਜ ਮੰਤ੍ਰੁ ਲੈ ਹਿਰਦੈ ਰਹੈ ॥
ସେ ଗୁରୁଙ୍କ ଠାରୁ ମୂଳମନ୍ତ୍ର ନେଇ ତାହାକୁ ନିଜ ହୃଦୟରେ ସ୍ଥାପନ କରିନିଏ,
ਮਨੂਆ ਉਲਟਿ ਸੁੰਨ ਮਹਿ ਗਹੈ ॥੫॥
ପୁଣି ତାହାର ମନ ବିକାରରୁ ହଟି ଶୂନ୍ୟାବସ୍ଥାରେ ସ୍ଥିର ରହିଥାଏ||5||
ਜਾਗਤੁ ਰਹੈ ਨ ਅਲੀਆ ਭਾਖੈ ॥
ଯିଏ ମୋହ-ମାୟାରୁ ସଚେତ ରହିଥାଏ, ସେ କଦାପି ମିଥ୍ୟା ବା ଅପଶବ୍ଦ ବୋଲେ ନାହିଁ।
ਪਾਚਉ ਇੰਦ੍ਰੀ ਬਸਿ ਕਰਿ ਰਾਖੈ ॥
ସେ ନିଜ ପାଞ୍ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିୟକୁ ବଶୀଭୂତ ରଖିଥାଏ ଏବଂ
ਗੁਰ ਕੀ ਸਾਖੀ ਰਾਖੈ ਚੀਤਿ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ଶିକ୍ଷାକୁ ମନେ ରଖିଥାଏ।
ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਰਪੈ ਕ੍ਰਿਸਨ ਪਰੀਤਿ ॥੬॥
ପୁଣି ସେ ନିଜ ତନ-ମନ ଭଗବାନଙ୍କ ପ୍ରୀତିରେ ଅର୍ପଣ କରିଥାଏ||6||
ਕਰ ਪਲਵ ਸਾਖਾ ਬੀਚਾਰੇ ॥
ସେ ନିଜ ହାତକୁ ଶରୀର ରୂପୀ ବୃକ୍ଷର ଶାଖା ଏବଂ ପତ୍ର ମାନିଥାଏ ଏବଂ
ਅਪਨਾ ਜਨਮੁ ਨ ਜੂਐ ਹਾਰੇ ॥
ନିଜ ଜନ୍ମ ବ୍ୟର୍ଥରେ ହରାଇ ଥାଏ।
ਅਸੁਰ ਨਦੀ ਕਾ ਬੰਧੈ ਮੂਲੁ ॥
ସେ ମନ୍ଦର ନଦୀରେ ଅଙ୍କୁଶ ଲଗାଇ ଥାଏ ଏବଂ
ਪਛਿਮ ਫੇਰਿ ਚੜਾਵੈ ਸੂਰੁ ॥
ମୋହ ତ୍ୟାଗ କରିଥାଏ।
ਅਜਰੁ ਜਰੈ ਸੁ ਨਿਝਰੁ ਝਰੈ ॥
ସେ ଅଜରକୁ ସହ୍ୟ କରିନିଏ ଆଉ ଚଷମା ବିନା ହିଁ ନାମାମୃତର ରସ ନେଇଥାଏ।
ਜਗੰਨਾਥ ਸਿਉ ਗੋਸਟਿ ਕਰੈ ॥੭॥
ପୁଣି ସେ ସଂସାରର ମାଲିକ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସହିତ ଭେଟ କରିଥାଏ||7||
ਚਉਮੁਖ ਦੀਵਾ ਜੋਤਿ ਦੁਆਰ ॥
ସେହି ଦଶମ ଦ୍ଵାରରେ ପ୍ରଭୁ-ଜ୍ୟୋତିର ଦୀପକ ପ୍ରଜ୍ଜ୍ଵଳିତ ହୋଇଥାଏ।
ਪਲੂ ਅਨਤ ਮੂਲੁ ਬਿਚਕਾਰਿ ॥
ସେ ଜଗତର ମୂଳ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଅଛନ୍ତି ଆଉ ଜଗତ ରୂପୀ ପଲ୍ଲବ ତାହା ପାଖରେ ଅଛି।
ਸਰਬ ਕਲਾ ਲੇ ਆਪੇ ਰਹੈ ॥
ସେ ସର୍ବକଳା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ରହିଥାନ୍ତି।
ਮਨੁ ਮਾਣਕੁ ਰਤਨਾ ਮਹਿ ਗੁਹੈ ॥੮॥
ସାଧକ ନିଜ ମାଣିକ ରୂପୀ ଅମୂଲ୍ୟ ମନରେ ଗୁଣ ରୂପୀ ରତ୍ନକୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ||8||
ਮਸਤਕਿ ਪਦਮੁ ਦੁਆਲੈ ਮਣੀ ॥
ଏହି କମଳ ମନୁଷ୍ୟର ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଥାଏ ଏବଂ ତାହା ପାଖରେ ପାଖୁଡା ରୂପୀ ରତ୍ନ ଚମକିଥାଏ।
ਮਾਹਿ ਨਿਰੰਜਨੁ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਧਣੀ ॥
ତିନି ଲୋକର ମାଲିକ ପରମେଶ୍ଵର କମଳରେ ନିବାସ କରିଥାଏ ଏବଂ
ਪੰਚ ਸਬਦ ਨਿਰਮਾਇਲ ਬਾਜੇ ॥
ସେଠାରେ ନିର୍ମଳ ପଞ୍ଚ ଶବ୍ଦ ଗୁଞ୍ଜନ କରିଥାଏ।
ਢੁਲਕੇ ਚਵਰ ਸੰਖ ਘਨ ਗਾਜੇ ॥
ସେଠାରେ ଚଁଅର ଝୁଲିଥାଏ ଆଉ ଶଙ୍ଖନାଦ ହୋଇଥାଏ।
ਦਲਿ ਮਲਿ ਦੈਤਹੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਗਿਆਨੁ ॥
ସାଧକ ଗୁରୁଙ୍କ ଠାରୁ ଜ୍ଞାନ ନେଇ କାମ, କ୍ରୋଧ, ଲୋଭ, ମୋହ ଏବଂ ଅହଂକାର ରୂପୀ ଦୈତ୍ୟର ଦମନ କରିଥାଏ।
ਬੇਣੀ ਜਾਚੈ ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ॥੯॥੧॥
ବେଣୀ କହନ୍ତି ଯେ ହେ ପ୍ରଭୁ! ମୁଁ ତୋର ନାମ ହିଁ ମାଗିଥାଏ||9||1||