Page 1359
ਜੇਨ ਕਲਾ ਮਾਤ ਗਰਭ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲੰ ਨਹ ਛੇਦੰਤ ਜਠਰ ਰੋਗਣਹ ॥
ଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ମାତାର ଗର୍ଭରେ ପାଳନ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ପେଟର ରୋଗ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ।
ਤੇਨ ਕਲਾ ਅਸਥੰਭੰ ਸਰੋਵਰੰ ਨਾਨਕ ਨਹ ਛਿਜੰਤਿ ਤਰੰਗ ਤੋਯਣਹ ॥੫੩॥
ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ସେହି ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଶକ୍ତି ଦ୍ଵାରା ସଂସାର ସ୍ଥିତ ଅଟେ, ସେହି ସାଗରର ଜଳର ଲହରୀ ଆମକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇ ଥାଏ||53||
ਗੁਸਾਂਈ ਗਰਿਸ੍ਟ ਰੂਪੇਣ ਸਿਮਰਣੰ ਸਰਬਤ੍ਰ ਜੀਵਣਹ ॥
ପରମାତ୍ମା ବହୁତ ବଡ ଅଟନ୍ତି, ପୂଜନୀୟ ଅଟନ୍ତି ଏବଂ ତାହାଙ୍କ ସ୍ମରଣ ସବୁ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ଅଟେ।
ਲਬਧ੍ਯ੍ਯੰ ਸੰਤ ਸੰਗੇਣ ਨਾਨਕ ਸ੍ਵਛ ਮਾਰਗ ਹਰਿ ਭਗਤਣਹ ॥੫੪॥
ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ସନ୍ଥ ପୁରୁଷଙ୍କ ସଙ୍ଗତ କର, ହରି-ଭକ୍ତିର ପବିତ୍ର ମାର୍ଗରେ ଚାଲ, ସେତେବେଳେ ହିଁ ତାହାଙ୍କ ଲବଧି ହୋଇଥାଏ||54||
ਮਸਕੰ ਭਗਨੰਤ ਸੈਲੰ ਕਰਦਮੰ ਤਰੰਤ ਪਪੀਲਕਹ ॥
ମଶା ଭଳି ଦୁର୍ବଳ ବ୍ୟକ୍ତି ପଥରକୁ ଭାଙ୍ଗି ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଥାଏ, ଏକ ଛୋଟ ପିମ୍ପୁଡି କୁଟା ସାହାରାରେ ପାର କରି ନେଇଥାଏ।
ਸਾਗਰੰ ਲੰਘੰਤਿ ਪਿੰਗੰ ਤਮ ਪਰਗਾਸ ਅੰਧਕਹ ॥
ଲେଙ୍ଗେଡା ବ୍ୟକ୍ତି ସମୁଦ୍ର ପାର କରିଥାଏ ଆଉ ଅନ୍ଧ ମଧ୍ୟ ଆଖିରେ ଆଲୋକ ପାଇଥାଏ।
ਸਾਧ ਸੰਗੇਣਿ ਸਿਮਰੰਤਿ ਗੋਬਿੰਦ ਸਰਣਿ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰੇ ॥੫੫॥
ଏପରି ସାଧୁଙ୍କ ସଙ୍ଗତରେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସ୍ମରଣ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ହୋଇଥାଏ, ଏଣୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ହରି ଭଜନରେ ଲୀନ ରହିଥାଏ||55||
ਤਿਲਕ ਹੀਣੰ ਜਥਾ ਬਿਪ੍ਰਾ ਅਮਰ ਹੀਣੰ ਜਥਾ ਰਾਜਨਹ ॥.
ଯେପରି ତିଳକ ବିନା ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାନନୀୟ ହୋଇ ନଥାଏ, ଯେପରି ନିଜ ଅଧିକାର-ଶକ୍ତି ବିନା ରାଜାଙ୍କୁ କେହି ପଚାରେ ନାହିଁ।
ਆਵਧ ਹੀਣੰ ਜਥਾ ਸੂਰਾ ਨਾਨਕ ਧਰਮ ਹੀਣੰ ਤਥਾ ਬੈਸ੍ਨਵਹ ॥੫੬॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ଯେପରି ଅସ୍ତ୍ର-ଶସ୍ତ୍ର ବିନା ସୁରବୀର ହୋଇଥାଏ, ସେପରି ଧର୍ମ ବିହୀନ ବୈଷ୍ଣବ ବ୍ୟର୍ଥ ଅଟେ||56||
ਨ ਸੰਖੰ ਨ ਚਕ੍ਰੰ ਨ ਗਦਾ ਨ ਸਿਆਮੰ ॥
ନା ସେହି ଶଙ୍ଖ, ଚକ୍ର ଏବଂ ଗଦା ଅଛି ଆଉ ନା ଶ୍ୟାମ ବର୍ଣ୍ଣ ଅଛି।
ਅਸ੍ਚਰਜ ਰੂਪੰ ਰਹੰਤ ਜਨਮੰ ॥.
ତାହାଙ୍କ ରୂପ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଅଟେ,ସେ ଅଜନ୍ମା ଅଟନ୍ତି।
ਨੇਤ ਨੇਤ ਕਥੰਤਿ ਬੇਦਾ ॥
ବେଦ ତାହାଙ୍କ ଭଳି କେହି ନାହାନ୍ତି ବୋଲି କହିଥାଏ,
ਊਚ ਮੂਚ ਅਪਾਰ ਗੋਬਿੰਦਹ ॥
ଅପରାମ୍ପର ଈଶ୍ଵର ବହୁତ ବଡ ଅଟନ୍ତି।
ਬਸੰਤਿ ਸਾਧ ਰਿਦਯੰ ਅਚੁਤ ਬੁਝੰਤਿ ਨਾਨਕ ਬਡਭਾਗੀਅਹ ॥੫੭॥
ସେ କେବଳ ସାଧୁଙ୍କ ହୃଦୟରେ ବାସ କରିଥାନ୍ତି, ହେ ନାନକ! ଏହି ତଥ୍ୟକୁ ଭାଗ୍ୟଶାଳୀ ହିଁ ମାନିଥାଏ||57||
ਉਦਿਆਨ ਬਸਨੰ ਸੰਸਾਰੰ ਸਨਬੰਧੀ ਸ੍ਵਾਨ ਸਿਆਲ ਖਰਹ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ଏକ ଜଙ୍ଗଲ ସମାନ ସଂସାରରେ ରହିଥାଏ, ଯେଉଁଠି (ଲୋଭ, ସୈତାନ, ମୂର୍ଖ) କୁକୁର, ଗଧ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ରଖିଥାଏ।
ਬਿਖਮ ਸਥਾਨ ਮਨ ਮੋਹ ਮਦਿਰੰ ਮਹਾਂ ਅਸਾਧ ਪੰਚ ਤਸਕਰਹ ॥
ଏହା ଏକ ଭୟାନକ ସ୍ଥାନ ଅଟେ, ମନ ମୋହର ନିଶାରେ ମସ୍ତ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଠି କାମ, କ୍ରୋଧ ରୂପୀ ପାଞ୍ଚ ମହା ଅସାଧ୍ୟ ତସ୍କର ରହିଥାନ୍ତି।
ਹੀਤ ਮੋਹ ਭੈ ਭਰਮ ਭ੍ਰਮਣੰ ਅਹੰ ਫਾਂਸ ਤੀਖ੍ਯ੍ਯਣ ਕਠਿਨਹ ॥
ମୋହ, ପ୍ରେମ, ଭୟର ଭ୍ରମରେ ଲୋକ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ରହିଥାଏ ଏବଂ ଅହଂର ଫାଶିର ବନ୍ଧନ ବହୁତ କଠିନ ଅଟେ।
ਪਾਵਕ ਤੋਅ ਅਸਾਧ ਘੋਰੰ ਅਗਮ ਤੀਰ ਨਹ ਲੰਘਨਹ ॥
ତୃଷ୍ଣାଗ୍ନି ଏବଂ ବାସନା ରୂପୀ ପାଣି ଯଥେଷ୍ଟ ଉଛୁଳି ରହୁଛି, ଏହାକୁ ପାର କରିବା ବହୁତ କଠିନ ଅଟେ।
ਭਜੁ ਸਾਧਸੰਗਿ ਗੋੁਪਾਲ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਚਰਣ ਸਰਣ ਉਧਰਣ ਕ੍ਰਿਪਾ ॥੫੮॥
ସଂସାର ସାଗରରୁ ପାର୍ଟ ହେବ ପାଇଁ ଉତ୍ତମ ଏହା ଯେ ସାଧୁଙ୍କ ସାଥିରେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଭଜନ କରାଯାଉ। ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଭୁ ଚରଣର ଶରଣ ନିଅ, ତାହାଙ୍କ କୃପାରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିଥାଏ||58||
ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੰਤ ਗੋਬਿੰਦ ਗੋਪਾਲਹ ਸਗਲ੍ਯ੍ਯੰ ਰੋਗ ਖੰਡਣਹ ॥
ଯେତେବେଳେ ପରମାତ୍ମା କୃପା କରିଥାନ୍ତି, ସବୁ ରୋଗ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ।
ਸਾਧ ਸੰਗੇਣਿ ਗੁਣ ਰਮਤ ਨਾਨਕ ਸਰਣਿ ਪੂਰਨ ਪਰਮੇਸੁਰਹ ॥੫੯॥
ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ସାଧୁଙ୍କ ସଙ୍ଗତରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଗୁଣଗାନ କର, ସେହି ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କ ଶରଣ ନିଅ||59||
ਸਿਆਮਲੰ ਮਧੁਰ ਮਾਨੁਖ੍ਯ੍ਯੰ ਰਿਦਯੰ ਭੂਮਿ ਵੈਰਣਹ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ନିଃସନ୍ଦେହରେ ସୁନ୍ଦର ଏବଂ ମଧୁରଭାଷୀ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଯଦି ସେ ହୃଦୟରେ ଶତ୍ରୁ ଭାବନା ରଖିଥାଏ, ତାହାର ବିନମ୍ର ହେବା ମିଥ୍ୟା ଅଟେ।
ਨਿਵੰਤਿ ਹੋਵੰਤਿ ਮਿਥਿਆ ਚੇਤਨੰ ਸੰਤ ਸ੍ਵਜਨਹ ॥੬੦॥
ଏଣୁ ହେ ସଜ୍ଜନ! ଏପରି ଲୋକଙ୍କ ଠାରୁ ସତର୍କ ରହିବା ଉଚିତ ଅଟେ||60||
ਅਚੇਤ ਮੂੜਾ ਨ ਜਾਣੰਤ ਘਟੰਤ ਸਾਸਾ ਨਿਤ ਪ੍ਰਤੇ ॥
ଅବୁଝା ମୂର୍ଖ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହା ଜାଣେ ନାହିଁ ଯେ ଜୀବନ-ଶ୍ଵାସ ପ୍ରତିଦିନ କମିଥାଏ।
ਛਿਜੰਤ ਮਹਾ ਸੁੰਦਰੀ ਕਾਂਇਆ ਕਾਲ ਕੰਨਿਆ ਗ੍ਰਾਸਤੇ ॥
ମହା ସୁନ୍ଦର ଶରୀର ଭାଙ୍ଗି ଯାଉଛି ଏବଂ କାଳର କନ୍ୟା ରୂପରେ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ ଆସୁଅଛି।
ਰਚੰਤਿ ਪੁਰਖਹ ਕੁਟੰਬ ਲੀਲਾ ਅਨਿਤ ਆਸਾ ਬਿਖਿਆ ਬਿਨੋਦ ॥
ତାହାହେଲେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ପରିବାରର ଲୀଳାରେ ଲୀନ ରହୁଛି, ତାହାର ଆଶାରେ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ ଆଉ ସେ ଖେଳ-ତମାସାରେ ପ୍ରବୃତ୍ତ ରହିଥାଏ।
ਭ੍ਰਮੰਤਿ ਭ੍ਰਮੰਤਿ ਬਹੁ ਜਨਮ ਹਾਰਿਓ ਸਰਣਿ ਨਾਨਕ ਕਰੁਣਾ ਮਯਹ ॥੬੧॥
ନାନକ ବିନତି କରନ୍ତି ଅନେକ ଜନ୍ମ ପଥଭ୍ରଷ୍ଟ ରହି ହାରି ଯାଇଛି, ବର୍ତ୍ତମାନ କରୁଣାମୟ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଶରଣ ନିଅ||61||
ਹੇ ਜਿਹਬੇ ਹੇ ਰਸਗੇ ਮਧੁਰ ਪ੍ਰਿਅ ਤੁਯੰ ॥
ହେ ଜିହ୍ଵା! ହେ ରସିକ! ତୋତେ ମିଠା ବହୁତ ପସନ୍ଦ ଅଟେ।
ਸਤ ਹਤੰ ਪਰਮ ਬਾਦੰ ਅਵਰਤ ਏਥਹ ਸੁਧ ਅਛਰਣਹ ॥
ତୁ ସତ୍ୟ ବୋଲିବା ତ୍ୟାଗ କରିଛୁ ଏବଂ ଝଗଡାରେ ଲୀନ ହୋଇଛୁ।
ਗੋਬਿੰਦ ਦਾਮੋਦਰ ਮਾਧਵੇ ॥੬੨॥
ଉଚିତ ଏହା ଯେ ଶୁଦ୍ଧ ଅକ୍ଷର ଗୋବିନ୍ଦ, ଦାମୋଦର, ମାଧବଙ୍କ ଭଜନ କର||62||
ਗਰਬੰਤਿ ਨਾਰੀ ਮਦੋਨ ਮਤੰ ॥
ସୁନ୍ଦର ନାରୀର ମୋହରେ ମନୁଷ୍ୟ ଅଭିମାନ କରିଥାଏ,
ਬਲਵੰਤ ਬਲਾਤ ਕਾਰਣਹ ॥
ବଳବାନ ପୁରୁଷ ନିଜ ବଳ କାରଣରୁ ଗର୍ବ କରିଥାଏ।
ਚਰਨ ਕਮਲ ਨਹ ਭਜੰਤ ਤ੍ਰਿਣ ਸਮਾਨਿ ਧ੍ਰਿਗੁ ਜਨਮਨਹ ॥
କିନ୍ତୁ ଯଦି ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଚରଣ କମଳର ଭଜନ କରି ନାହଁ, ତାହାହେଲେ ତୃଣ ସମାନ ଅଟ ଏବଂ ତାହାର ଜୀବନକୁ ଧିକ୍କାର ଅଟେ।
ਹੇ ਪਪੀਲਕਾ ਗ੍ਰਸਟੇ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿਮਰਣ ਤੁਯੰ ਧਨੇ ॥
ହେ ନମ୍ରତାପୂର୍ଣ୍ଣ ପିମ୍ପୁଡି! ତୁ ବହୁତ ମଜବୁତ ଅଟୁ, କାରଣ ତୋ’ ପାଖରେ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ସ୍ମରଣ ହିଁ ଧନ ଅଟେ।
ਨਾਨਕ ਅਨਿਕ ਬਾਰ ਨਮੋ ਨਮਹ ॥੬੩॥
ନାନକ ତୋତେ ଅନେକ ଥର ନମନ କରିଥାନ୍ତି||63||
ਤ੍ਰਿਣੰ ਤ ਮੇਰੰ ਸਹਕੰ ਤ ਹਰੀਅੰ ॥
ଏକ କୁଟା ମଧ୍ୟ ପର୍ବତ ବନିଯାଏ, ଶୁଖିଲା ସ୍ଥାନ ସବୁଜ ହୋଇଯାଏ।
ਬੂਡੰ ਤ ਤਰੀਅੰ ਊਣੰ ਤ ਭਰੀਅੰ ॥
ବୁଡୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ମଧ୍ୟ ପାର ହୋଇଯାଏ, ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ ହୋଇଯାଏ।
ਅੰਧਕਾਰ ਕੋਟਿ ਸੂਰ ਉਜਾਰੰ ॥
ଅନ୍ଧକାରରେ କୋଟି କୋଟି ସୂର୍ଯ୍ୟର ଆଲୋକ ଆସିଥାଏ।
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਗੁਰ ਦਯਾਰੰ ॥੬੪॥
ନାନକ ବିନତି କରନ୍ତି ଯେ ଯେତେବେଳେ ଗୁରୁ ପରମେଶ୍ଵର ଦୟାଳୁ ହୋଇଯାନ୍ତି||64||