Page 1330
ਆਪੇ ਖੇਲ ਕਰੇ ਸਭ ਕਰਤਾ ਐਸਾ ਬੂਝੈ ਕੋਈ ॥੩॥
ଏହି ସତ୍ୟକୁ ବୁଝି ନିଆ ଯେ ପରମାତ୍ମା ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ଲୀଳା କରିଥାନ୍ତି||3||
ਨਾਉ ਪ੍ਰਭਾਤੈ ਸਬਦਿ ਧਿਆਈਐ ਛੋਡਹੁ ਦੁਨੀ ਪਰੀਤਾ ॥
ଦୁନିଆର ମୋହ-ପ୍ରେମ ତ୍ୟାଗ କରି ପ୍ରଭାତ କାଳରେ ବ୍ରହ୍ମ-ଶବ୍ଦର ଧ୍ୟାନ କର।
ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਨਕ ਦਾਸਨਿ ਦਾਸਾ ਜਗਿ ਹਾਰਿਆ ਤਿਨਿ ਜੀਤਾ ॥੪॥੯॥
ଗୁରୁ ନାନକ ବିନତି କରନ୍ତି ଯେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ସେବକ ଜିତି ଯାଇଛି ଏବଂ ଜଗତ ତାହାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ହାରି ଯାଇଛି||4||9||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
ପ୍ରଭାତୀ ମହଲା 1॥
ਮਨੁ ਮਾਇਆ ਮਨੁ ਧਾਇਆ ਮਨੁ ਪੰਖੀ ਆਕਾਸਿ ॥
ମନ ମାୟାବାଦୀ ଅଟେ, ଚଳମାନ ଅଟେ ଏବଂ ଆକାଶର ପକ୍ଷୀର ଉପରେ ଉଡିଥାଏ।
ਤਸਕਰ ਸਬਦਿ ਨਿਵਾਰਿਆ ਨਗਰੁ ਵੁਠਾ ਸਾਬਾਸਿ ॥
ଯେତେବେଳେ ଜୀବ ଶବ୍ଦ ଦ୍ଵାରା କାମୁକ ଲୁଟେରାର ନିବାରଣ କରିଥାଏ, ଶରୀର ରୂପୀ ନଗରୀର ସୁଶୀତଳ ନାଗରିକ ବନିଯାଏ।
ਜਾ ਤੂ ਰਾਖਹਿ ਰਾਖਿ ਲੈਹਿ ਸਾਬਤੁ ਹੋਵੈ ਰਾਸਿ ॥੧॥
ହେ ପରମେଶ୍ଵର! ଯାହାକୁ ତୁ ମୋହ-ମାୟା ଠାରୁ ରକ୍ଷା କରିଛୁ, ତାହାର ନାମ-ରାଶି ସାର୍ଥକ ହୋଇଥାଏ||1||
ਐਸਾ ਨਾਮੁ ਰਤਨੁ ਨਿਧਿ ਮੇਰੈ ॥
ହରିନାମ ରୂପୀ ରତ୍ନର ସୁଖର ଭଣ୍ଡାର ମୋ' ପାଖରେ ଅଛି।
ਗੁਰਮਤਿ ਦੇਹਿ ਲਗਉ ਪਗਿ ਤੇਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ଗୁରୁ ହିଁ ଏହି ଶିକ୍ଷା ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଚରଣରେ ଲୀନ ରୁହ॥1॥ରୁହ॥
ਮਨੁ ਜੋਗੀ ਮਨੁ ਭੋਗੀਆ ਮਨੁ ਮੂਰਖੁ ਗਾਵਾਰੁ ॥
ମନ ଯୋଗୀ ଏବଂ ଭୋଗ୍ୟ ଅଟେ ତଥା ମନ ମୂର୍ଖ ଏବଂ ବୋକା ଅଟେ।
ਮਨੁ ਦਾਤਾ ਮਨੁ ਮੰਗਤਾ ਮਨ ਸਿਰਿ ਗੁਰੁ ਕਰਤਾਰੁ ॥
ଏହି ମନ ହିଁ ଦାନୀ ଏବଂ ଭିକାରି ଅଟେ, ମନ ଉପରେ ଗୁରୁଙ୍କ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରହିଥାଏ।
ਪੰਚ ਮਾਰਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਐਸਾ ਬ੍ਰਹਮੁ ਵੀਚਾਰੁ ॥੨॥
ବ୍ରହ୍ମଙ୍କ ଚିନ୍ତନ କରି କାମୁକ ପାଞ୍ଚ ଦୁଷ୍ଟକୁ ମାରି ହିଁ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ||2||
ਘਟਿ ਘਟਿ ਏਕੁ ਵਖਾਣੀਐ ਕਹਉ ਨ ਦੇਖਿਆ ਜਾਇ ॥
ପ୍ରତି ଘଟରେ ଏକ ପରମେଶ୍ଵର ବ୍ୟାପ୍ତ ଥିବା କଥା କୁହାଯାଏ, କିନ୍ତୁ କେବଳ କହିବା ଦ୍ଵାରା ଦେଖା ଯାଆନ୍ତି ନାହିଁ।
ਖੋਟੋ ਪੂਠੋ ਰਾਲੀਐ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਪਤਿ ਜਾਇ ॥
ମନ୍ଦ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଓଲଟାଇ ରଖି ଗର୍ଭ-ଯୋନିରେ ଦୁଃଖରେ ଠେଲି ଦିଆଯାଏ ଏବଂ ପ୍ରଭୁନାମ ବିନା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ରହେ ନାହିଁ।
ਜਾ ਤੂ ਮੇਲਹਿ ਤਾ ਮਿਲਿ ਰਹਾਂ ਜਾਂ ਤੇਰੀ ਹੋਇ ਰਜਾਇ ॥੩॥
ହେ ପରମେଶ୍ଵର! ଯେତେବେଳେ ତୋର ଇଚ୍ଛା ହୋଇଥାଏ, ତୁ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ମିଳାଇ ନେଉ||3||
ਜਾਤਿ ਜਨਮੁ ਨਹ ਪੂਛੀਐ ਸਚ ਘਰੁ ਲੇਹੁ ਬਤਾਇ ॥
ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଘରେ ଜାତି ଧର୍ମ କଥା ପଚରା ଯାଏ ନାହିଁ।
ਸਾ ਜਾਤਿ ਸਾ ਪਤਿ ਹੈ ਜੇਹੇ ਕਰਮ ਕਮਾਇ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ଯେପରି କର୍ମ କରିଥାଏ, ସେପରି ହିଁ ଜାତି ଓ ଧର୍ମର ହକଦାର ବନିଥାଏ।
ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੁਖੁ ਕਾਟੀਐ ਨਾਨਕ ਛੂਟਸਿ ਨਾਇ ॥੪॥੧੦॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ ଦ୍ଵାରା ମୁକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ଏବଂ ଜନ୍ମ-ମରଣର ସବୁ ଦୁଃଖ ଚାଲିଯାଏ||4||10||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
ପ୍ରଭାତୀ ମହଲା 1॥
ਜਾਗਤੁ ਬਿਗਸੈ ਮੂਠੋ ਅੰਧਾ ॥
ଅଜ୍ଞାନ ଅନ୍ଧ ବନି ମନୁଷ୍ୟ ସ୍ଵୟଂକୁ ଜାଗ୍ରତ ମାନି ଖୁସି ରହିଥାଏ।
ਗਲਿ ਫਾਹੀ ਸਿਰਿ ਮਾਰੇ ਧੰਧਾ ॥
କାମ-ଧନ୍ଦାରେ ଲୀନ ରହି ତାହାର ଗଳାରେ ମୋହ-ମାୟାର ଫନ୍ଦା ପଡିଯାଏ।
ਆਸਾ ਆਵੈ ਮਨਸਾ ਜਾਇ ॥
ଅନେକ ଆଶା ନେଇ ଆସିଥାଏ ଏବଂ ମନରେ ହିଁ ନେଇ ସଂସାରରୁ ଚାଲିଯାଏ।
ਉਰਝੀ ਤਾਣੀ ਕਿਛੁ ਨ ਬਸਾਇ ॥੧॥
ତାହାର ଜୀବନ-ଡୋର ଜଟିଳ ରହିଥାଏ ଏବଂ ତାହାର କୌଣସି ବଶ ଚାଲେ ନାହିଁ||1||
ਜਾਗਸਿ ਜੀਵਣ ਜਾਗਣਹਾਰਾ ॥
ହେ ଜୀବନ ଦାତା! ଏକମାତ୍ର ତୁ ହିଁ ଜାଗ୍ରତ ଅଟୁ,
ਸੁਖ ਸਾਗਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਭੰਡਾਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ତୁ ସୁଖର ସାଗର ଅଟୁ ଏବଂ ତୋର ନାମାମୃତର ଭଣ୍ଡାର ଭରି ରହିଛି॥1॥ରୁହ॥
ਕਹਿਓ ਨ ਬੂਝੈ ਅੰਧੁ ਨ ਸੂਝੈ ਭੋਂਡੀ ਕਾਰ ਕਮਾਈ ॥
ଅନ୍ଧ ମନୁଷ୍ୟ କୌଣସି ଶିକ୍ଷା ବୁଝେ ନାହିଁ, ତାହାର କୌଣସି ହୋସ ନଥାଏ ଏବଂ କୁଟିଳ କର୍ମ କରିଥାଏ।
ਆਪੇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਮੇਸੁਰੁ ਕਰਮੀ ਮਿਲੈ ਵਡਾਈ ॥੨॥
ଈଶ୍ଵର ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ପ୍ରେମ ଭକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତି ଏବଂ ତାହାଙ୍କ କୃପାରୁ ହିଁ ଶୋଭା ମିଳିଥାଏ||2||
ਦਿਨੁ ਦਿਨੁ ਆਵੈ ਤਿਲੁ ਤਿਲੁ ਛੀਜੈ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਘਟਾਈ ॥
ଜୀବନର ଦିନ ଚାଲିଯାଏ, ଆୟୁଷ କମିଯାଏ, ତଥାପି ମାୟାର ମୋହ ହ୍ରାସ ହୁଏନାହିଁ।
ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਬੂਡੋ ਠਉਰ ਨ ਪਾਵੈ ਜਬ ਲਗ ਦੂਜੀ ਰਾਈ ॥੩॥
ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୈତ୍ୟଭାବ ରହିଥାଏ, ଗୁରୁଙ୍କ ବିନା ଜୀବ ବୁଡି ଯାଇଥାଏ ଏବଂ ତାହାକୁ କୌଣସି ସ୍ଥାନ ଠିକଣା ମିଳେନାହି||3||
ਅਹਿਨਿਸਿ ਜੀਆ ਦੇਖਿ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਲੈ ਸੁਖੁ ਦੁਖੁ ਪੁਰਬਿ ਕਮਾਈ ॥
ଈଶ୍ଵର ସର୍ବଦା ପୋଷଣ ଦେଇଥାନ୍ତି ଏବଂ କର୍ମ ଅନୁସାରେ ସୁଖ-ଦୁଃଖ ଦେଇଥାନ୍ତି।
ਕਰਮਹੀਣੁ ਸਚੁ ਭੀਖਿਆ ਮਾਂਗੈ ਨਾਨਕ ਮਿਲੈ ਵਡਾਈ ॥੪॥੧੧॥
ନାନକ ବିନତି କରନ୍ତି ଯେ ହେ ପରମେଶ୍ଵର! ମୁଁ, ଭାଗ୍ୟହୀନ, ସଚ୍ଚା ନାମର ଭିକ୍ଷା ମାଗିଥାଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ମୋତେ ବଡିମା ମିଳିଯାଏ||4||11||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
ପ୍ରଭାତୀ ମହଲା 1॥
ਮਸਟਿ ਕਰਉ ਮੂਰਖੁ ਜਗਿ ਕਹੀਆ ॥
ଯଦି ମୁଁ ଚୁପ ରହିଥାଏ, ଦୁନିଆ ମୋତେ ମୂର୍ଖ କହିଥାଏ,
ਅਧਿਕ ਬਕਉ ਤੇਰੀ ਲਿਵ ਰਹੀਆ ॥
ପରନ୍ତୁ ଅଧିକ ବୋଲିବା ଦ୍ଵାରା ତୋର ଧ୍ୟାନ ଚାଲିଯାଏ।
ਭੂਲ ਚੂਕ ਤੇਰੈ ਦਰਬਾਰਿ ॥
ଭୁଲିଗଲେ ତୋର ଦରବାରରେ କ୍ଷମା ମିଳିବ,
ਨਾਮ ਬਿਨਾ ਕੈਸੇ ਆਚਾਰ ॥੧॥
ନାମ ସ୍ମରଣ ବିନା କେଉଁ ଆଚରଣ ଯୋଗ୍ୟ ମାନା ଯିବ||1||
ਐਸੇ ਝੂਠਿ ਮੁਠੇ ਸੰਸਾਰਾ ॥
ମିଥ୍ୟାରେ ସଂସାର ଲୁଟି ଅଛ।
ਨਿੰਦਕੁ ਨਿੰਦੈ ਮੁਝੈ ਪਿਆਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ନିନ୍ଦୁକ ଯାହାର ନିନ୍ଦା କରିଥାଏ, ସେ ମୋତେ ପ୍ରିୟ ଲାଗିଥାଏ॥1॥ରୁହ॥
ਜਿਸੁ ਨਿੰਦਹਿ ਸੋਈ ਬਿਧਿ ਜਾਣੈ ॥
ଯାହାର ନିନ୍ଦା କରିଥାଏ, ସେ ବାସ୍ତବରେ ଜୀବନ-ଯୁକ୍ତି ଜାଣିଥାଏ।
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦੇ ਦਰਿ ਨੀਸਾਣੈ ॥
ସେ ଗୁରୁଙ୍କ ଉପଦେଶ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦ୍ଵାରରେ ମାନ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ
ਕਾਰਣ ਨਾਮੁ ਅੰਤਰਗਤਿ ਜਾਣੈ ॥
ଅନ୍ତର୍ମନରେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ମାନିଥାଏ।
ਜਿਸ ਨੋ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਸੋਈ ਬਿਧਿ ਜਾਣੈ ॥੨॥
ଯାହା ଉପରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ କରୁଣା ଦୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ, ସେ ହିଁ ଜୀବନ-ଯୁକ୍ତି ବୁଝିଥାଏ||2||
ਮੈ ਮੈਲੌ ਊਜਲੁ ਸਚੁ ਸੋਇ ॥
ମୁଁ ପାପ ଦ୍ଵାରା ମଳିନ ଅଟେ, କେବଳ ଈଶ୍ଵର ହିଁ ପବିତ୍ର ଅଟନ୍ତି।
ਊਤਮੁ ਆਖਿ ਨ ਊਚਾ ਹੋਇ ॥
ଉତ୍ତମ କହିବା ଦ୍ଵାରା କେହି ବଡ ହୋଇଯାଏ ନାହିଁ।
ਮਨਮੁਖੁ ਖੂਲਿੑ ਮਹਾ ਬਿਖੁ ਖਾਇ ॥
ସ୍ଵେଚ୍ଛାଚାରୀ ବିକାରର ଜହର ସେବନ କରିଥାଏ।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਇ ਸੁ ਰਾਚੈ ਨਾਇ ॥੩॥
କିନ୍ତୁ ଯିଏ ଗୁରୁମୁଖୀ ବନିଯାଏ, ସେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣରେ ଲୀନ ରହିଥାଏ||3||
ਅੰਧੌ ਬੋਲੌ ਮੁਗਧੁ ਗਵਾਰੁ ॥
ମୂର୍ଖ ଓ ବୋକା ବ୍ୟକ୍ତି ମନ୍ଦ ବଚନ ବୋଲିଥାଏ।