Page 467
"ਓਨੑੀ ਮੰਦੈ ਪੈਰੁ ਨ ਰਖਿਓ ਕਰਿ ਸੁਕ੍ਰਿਤੁ ਧਰਮੁ ਕਮਾਇਆ ॥
ते वाईट मार्गाचा अवलंब करत नाही तर चांगले कार्य करतात आणि धर्माच्या मार्गावर चालतात.
"ਓਨੑੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋੜੇ ਬੰਧਨਾ ਅੰਨੁ ਪਾਣੀ ਥੋੜਾ ਖਾਇਆ ॥
ते सांसारिक बंधांपासून दूर होतात आणि अन्न आणि पाणी नियंत्रणात वापरतात. (जगण्यासाठी पुरेसे).
ਤੂੰ ਬਖਸੀਸੀ ਅਗਲਾ ਨਿਤ ਦੇਵਹਿ ਚੜਹਿ ਸਵਾਇਆ ॥
हे परमेश्वरा! तू महान दाता आहे आही तू सर्वांना आपला आशीर्वाद देतो.
ਵਡਿਆਈ ਵਡਾ ਪਾਇਆ ॥੭॥
पमेश्वराचे सदैव नामस्मरण करून, मनुष्याला कीर्ती प्राप्त करता येते.
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
श्लोक महला १॥
ਪੁਰਖਾਂ ਬਿਰਖਾਂ ਤੀਰਥਾਂ ਤਟਾਂ ਮੇਘਾਂ ਖੇਤਾਂਹ ॥
फक्त परमेश्वरच असा आहे ज्याला सर्वांची संख्या आणि स्थिती माहीत आहे मानव, झाडे, तीर्थयात्रेचे पवित्र मंदिरे, पवित्र नद्या, ढग आणि शेतात.
ਦੀਪਾਂ ਲੋਆਂ ਮੰਡਲਾਂ ਖੰਡਾਂ ਵਰਭੰਡਾਂਹ ॥
विश्वामध्ये किती बेटे, खंड, जग आणि सौर यंत्रणा आहेत हे केवळ त्यालाच ठाऊक आहे.
ਅੰਡਜ ਜੇਰਜ ਉਤਭੁਜਾਂ ਖਾਣੀ ਸੇਤਜਾਂਹ ॥
केवळ अंडी, गर्भाशय, पृथ्वी आणि घाम यासारख्या निर्मितीच्या चार स्त्रोतांद्वारे जन्माला आलेल्या प्राण्यांविषयी त्याला माहिती आहे.
ਸੋ ਮਿਤਿ ਜਾਣੈ ਨਾਨਕਾ ਸਰਾਂ ਮੇਰਾਂ ਜੰਤਾਹ ॥
हे नानक ! फक्त परमेश्वरालाच सर्व समुद्र, पर्वत आणि जिवंत प्राणी यांची संख्या माहीत आहे.
ਨਾਨਕ ਜੰਤ ਉਪਾਇ ਕੈ ਸੰਮਾਲੇ ਸਭਨਾਹ ॥
हे नानक ! परमेश्वरच या सृष्टीत मानवाची निर्मिती करतो आणि त्यांचे पालन-पोषण करतो.
ਜਿਨਿ ਕਰਤੈ ਕਰਣਾ ਕੀਆ ਚਿੰਤਾ ਭਿ ਕਰਣੀ ਤਾਹ ॥
जो या सृष्टीची निर्मिती करतो, तो परमेश्वरच त्या सृष्टीची देखभाल करतो.
ਸੋ ਕਰਤਾ ਚਿੰਤਾ ਕਰੇ ਜਿਨਿ ਉਪਾਇਆ ਜਗੁ ॥
जो या सृष्टीची निर्मिती करतो, तो परमेश्वरच त्या सृष्टीची काळजी घेतो.
ਤਿਸੁ ਜੋਹਾਰੀ ਸੁਅਸਤਿ ਤਿਸੁ ਤਿਸੁ ਦੀਬਾਣੁ ਅਭਗੁ ॥
तो परमेश्वर खूप दयाळू आहे, त्याला माझा कोटी-कोटी प्रणाम आहे. त्याच्या दरबार चिरंतन आहे.
ਨਾਨਕ ਸਚੇ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਕਿਆ ਟਿਕਾ ਕਿਆ ਤਗੁ ॥੧॥
हे नानक! जो परमेश्वराचे नामस्मरण करत नाही, त्याने हाताला धागा किंवा कपाळावर टिळक लावून काय अर्थ आहे?
ਮਃ ੧ ॥
महला १॥
ਲਖ ਨੇਕੀਆ ਚੰਗਿਆਈਆ ਲਖ ਪੁੰਨਾ ਪਰਵਾਣੁ ॥
एखादी व्यक्ती कोट्यवधी चांगल्या आणि सद्गुणी कर्म आणि असंख्य धर्मादाय कृत्य केले, तरी हे सर्व व्यर्थ आहे.
ਲਖ ਤਪ ਉਪਰਿ ਤੀਰਥਾਂ ਸਹਜ ਜੋਗ ਬੇਬਾਣ ॥
जरी एखाद्या व्यक्तीने लाखो तीर्थयात्रेला जाऊन तप केले किंवा वनात जाऊन योगाभ्यास केला,
ਲਖ ਸੂਰਤਣ ਸੰਗਰਾਮ ਰਣ ਮਹਿ ਛੁਟਹਿ ਪਰਾਣ ॥
जरी त्याने युद्धभूमीत लाखो पराक्रम केले असेल किंवा युद्धभूमीत आपले प्राण गमावले असेल,
ਲਖ ਸੁਰਤੀ ਲਖ ਗਿਆਨ ਧਿਆਨ ਪੜੀਅਹਿ ਪਾਠ ਪੁਰਾਣ ॥
जरी वेद आणि पुराणचे ध्यान आणि वाचन करून मनुष्याला पुष्कळ आध्यात्मिक ज्ञान प्राप्त केले असेल,
ਜਿਨਿ ਕਰਤੈ ਕਰਣਾ ਕੀਆ ਲਿਖਿਆ ਆਵਣ ਜਾਣੁ ॥
जो या सृष्टीचा निर्माणकर्ता आहे, त्या परमेश्वराने या सृष्टीची निर्मिती केली आहे आणि एखाद्याच्या जन्माची आणि मृत्यूची वेळ पूर्वनिर्धारित केली आहे.
ਨਾਨਕ ਮਤੀ ਮਿਥਿਆ ਕਰਮੁ ਸਚਾ ਨੀਸਾਣੁ ॥੨॥
हे नानक ! या सर्व हुशार युक्त्या खोट्या आणि निरुपयोगी आहेत. फक्त परमेश्वराचे नामाच सत्य आहे.
ਪਉੜੀ ॥
पउडी :
ਸਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਏਕੁ ਤੂੰ ਜਿਨਿ ਸਚੋ ਸਚੁ ਵਰਤਾਇਆ ॥
हे परमेश्वरा ! फक्त तोच एकमेव सद्गुरू आहे, ज्याने सर्वत्र सत्याचा (नीतिमत्त्व) प्रसार केला आहे.
ਜਿਸੁ ਤੂੰ ਦੇਹਿ ਤਿਸੁ ਮਿਲੈ ਸਚੁ ਤਾ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹੀ ਸਚੁ ਕਮਾਇਆ ॥
तो एकटाच सत्य प्राप्त करतो, ज्याला तू ते सत्य देतो. मग तो व्यक्ती सत्याचे आचरण करतो.
ਸਤਿਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਸਚੁ ਪਾਇਆ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਕੈ ਹਿਰਦੈ ਸਚੁ ਵਸਾਇਆ ॥
ज्या मनुष्याला सद्गुरूची प्राप्ती होते, त्याला सत्याची प्राप्ती होते आणि सद्गुरू त्याच्या हृदयात सत्य निर्माण करतो.
ਮੂਰਖ ਸਚੁ ਨ ਜਾਣਨ੍ਹ੍ਹੀ ਮਨਮੁਖੀ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਆ ॥
पण मूर्ख आणि स्वार्थी लोकांना सत्य काय आहे हे माहीत नाही त्यामुळे ते आपले जीवन व्यर्थ घालवतात.
ਵਿਚਿ ਦੁਨੀਆ ਕਾਹੇ ਆਇਆ ॥੮॥
असे लोक जगात का आले आहेत?
ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧ ॥
श्लोक महला १॥
ਪੜਿ ਪੜਿ ਗਡੀ ਲਦੀਅਹਿ ਪੜਿ ਪੜਿ ਭਰੀਅਹਿ ਸਾਥ ॥
जरी आपण अनेक पुस्तके वाचली असली की त्या पुस्तकांचे ढीग तयार होतील,
ਪੜਿ ਪੜਿ ਬੇੜੀ ਪਾਈਐ ਪੜਿ ਪੜਿ ਗਡੀਅਹਿ ਖਾਤ ॥
जरी इतकी पुस्तके वाचली ज्याने अनेक खड्डे भरल्या जाऊ शकतात,
ਪੜੀਅਹਿ ਜੇਤੇ ਬਰਸ ਬਰਸ ਪੜੀਅਹਿ ਜੇਤੇ ਮਾਸ ॥
जरी कितीही वर्षे अभ्यास केलेला असला किंवा वर्षातील कितीही महिने अभ्यास केलेला असला,
ਪੜੀਐ ਜੇਤੀ ਆਰਜਾ ਪੜੀਅਹਿ ਜੇਤੇ ਸਾਸ ॥
आयुष्यभर अभ्यास केलेला असला, जोपर्यंत शरीरात प्राण आहे तोपर्यंत अभ्यास केलेला असला तरी,
ਨਾਨਕ ਲੇਖੈ ਇਕ ਗਲ ਹੋਰੁ ਹਉਮੈ ਝਖਣਾ ਝਾਖ ॥੧॥
हे नानक! परमेश्वराच्या दरबारात मान्य असणारी एकमेव गोष्ट म्हणजे त्यांची स्तुती गाणे आणि त्याचे नामस्मरण करणे. बाकी सर्व एखाद्याचे अहंकारात भटकण्यासारखे आहे.
ਮਃ ੧ ॥
महला १॥
ਲਿਖਿ ਲਿਖਿ ਪੜਿਆ ॥ਤੇਤਾ ਕੜਿਆ ॥
मनुष्य जितका अधिक लिहितो आणि वाचतो तितका तो अधिक अहंकारी आणि गर्विष्ठ बनतो.
ਬਹੁ ਤੀਰਥ ਭਵਿਆ ॥ਤੇਤੋ ਲਵਿਆ ॥
मनुष्य जितका तीर्थयात्रेसाठी इतरत्र भटकतो, तो मनुष्य तितकाच निरर्थक बोलतो.
ਬਹੁ ਭੇਖ ਕੀਆ ਦੇਹੀ ਦੁਖੁ ਦੀਆ ॥
मनुष्य जेवढा धार्मिक वेष धारण करतो, तेवढाच तो आपल्या शरीराला दु:खी करतो.
ਸਹੁ ਵੇ ਜੀਆ ਅਪਣਾ ਕੀਆ ॥
हे माझ्या मित्रा, आपण आपल्या स्वत:च्या कृतीचा किंवा कर्माचा परिणाम सहन करणे आवश्यक आहे.
ਅੰਨੁ ਨ ਖਾਇਆ ਸਾਦੁ ਗਵਾਇਆ ॥
काहीही न खाता, एखाद्या व्यक्तीने कोणत्याही आध्यात्मिक गुणांची कमाई केली नाही, तर त्याने आपल्या आवडीचा आनंद घेण्याची संधी गमावली आहे.
ਬਹੁ ਦੁਖੁ ਪਾਇਆ ਦੂਜਾ ਭਾਇਆ ॥
द्विधा मनस्थितीमुळे मनुष्याला खूप त्रास होतो.
ਬਸਤ੍ਰ ਨ ਪਹਿਰੈ ॥ ਅਹਿਨਿਸਿ ਕਹਰੈ ॥
जो कपडे घालत नाही, तो आपल्या शरीरावर हवामानाच्या बदलामुळे रात्री आणि दिवस दु:खी असतो.
ਮੋਨਿ ਵਿਗੂਤਾ ॥ ਕਿਉ ਜਾਗੈ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਸੂਤਾ ॥
मौन धारण केल्याने मनुष्याचे जीवन व्यर्थ होते. गुरूच्या शिकवणीशिवाय मनुष्याला अज्ञानाच्या झोपेतून कसे जागे केले जाऊ शकते?
ਪਗ ਉਪੇਤਾਣਾ ॥ ਅਪਣਾ ਕੀਆ ਕਮਾਣਾ ॥
जो अनवाणी पायी जातो, त्याच्या पायांना दुखापत करून स्वत:च्या कृतीमुळे ग्रस्त असतो.
ਅਲੁ ਮਲੁ ਖਾਈ ਸਿਰਿ ਛਾਈ ਪਾਈ ॥
जो मनुष्य उरलेले अन्न खातो आणि त्याच्या डोक्यावर राख टाकतो,
ਮੂਰਖਿ ਅੰਧੈ ਪਤਿ ਗਵਾਈ ॥
आंधळा मूर्ख (अज्ञानी) व्यक्तीने आपला सन्मान गमावला आहे.
ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਕਿਛੁ ਥਾਇ ਨ ਪਾਈ ॥
परमेश्वराचे नामस्मरण न करता त्याच्या दरबारात कोणत्याही वस्तूला किंवा गोष्टीला मंजूरी नाही.
ਰਹੈ ਬੇਬਾਣੀ ਮੜੀ ਮਸਾਣੀ ॥
एखादा जंगलात, स्मशानभूमीत राहतो.
ਅੰਧੁ ਨ ਜਾਣੈ ਫਿਰਿ ਪਛੁਤਾਣੀ ॥
अशा आध्यात्मिकरित्या अंध व्यक्तीला परमेश्वराला ओळखण्याचा योग्य मार्ग माहीत नसतो, तो शेवटी पश्चात्ताप करतो.