Page 466
ਸੂਖਮ ਮੂਰਤਿ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨ ਕਾਇਆ ਕਾ ਆਕਾਰੁ ॥
परमेश्वराचे सूक्ष्म रूप आहे, त्याचे नाव निरंजन आहे आणि हे जग त्या परमेश्वराचे शरीर आहे.
ਸਤੀਆ ਮਨਿ ਸੰਤੋਖੁ ਉਪਜੈ ਦੇਣੈ ਕੈ ਵੀਚਾਰਿ ॥
धर्मादाय विचार धर्मादाय लोकांच्या मनात समाधान आणते.
ਦੇ ਦੇ ਮੰਗਹਿ ਸਹਸਾ ਗੂਣਾ ਸੋਭ ਕਰੇ ਸੰਸਾਰੁ ॥
ते स्वार्थी हेतूने प्रेम देतात, कारण ते परमेश्वराला जे देतात त्यापेक्षा हजारो पट जास्त मागतात आणि जगाने त्यांच्या देणगीचे गौरव करावे अशी त्यांची अपेक्षा आहे.
ਚੋਰਾ ਜਾਰਾ ਤੈ ਕੂੜਿਆਰਾ ਖਾਰਾਬਾ ਵੇਕਾਰ ॥
दुसरीकडे, चोर, व्यभिचारी, खोटारडे, वाईट आणि दुष्ट लोकही या जगात आहेत,
ਇਕਿ ਹੋਦਾ ਖਾਇ ਚਲਹਿ ਐਥਾਊ ਤਿਨਾ ਭਿ ਕਾਈ ਕਾਰ ॥
वाईट कृत्यांमध्ये गुंतून त्यांच्या मागील कर्मफळ भोगून ते जगातून रिक्त हाताने निघून जातात. त्यांनी कोणतेही चांगले कार्य केले आहे का?
ਜਲਿ ਥਲਿ ਜੀਆ ਪੁਰੀਆ ਲੋਆ ਆਕਾਰਾ ਆਕਾਰ ॥
या संसारात आणि आकाशात राहणारे, पाण्यात आणि जमिनीवर राहणारे विविध प्रकारचे जीव-जंतू आहेत.
ਓਇ ਜਿ ਆਖਹਿ ਸੁ ਤੂੰਹੈ ਜਾਣਹਿ ਤਿਨਾ ਭਿ ਤੇਰੀ ਸਾਰ ॥
हे परमेश्वरा ! त्या प्राण्यांनी काय मागितले हे फक्त तुम्हाला माहिती आहे. त्यांच्या स्थिरतेसाठी ते तुझ्यावर अवलंबून असतात.
ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਭੁਖ ਸਾਲਾਹਣੁ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਆਧਾਰੁ ॥
हे नानक! भक्तांना नेहमीच देवाची स्तुती करण्याची उत्कट इच्छा असते आणि शाश्वत नाव हे त्यांचे एकमेव समर्थन आहे.
ਸਦਾ ਅਨੰਦਿ ਰਹਹਿ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਗੁਣਵੰਤਿਆ ਪਾ ਛਾਰੁ ॥੧॥
ते नेहमी चिरंतन आनंदात राहतात, आणि सद्गुणी लोकांसाठी खूप नम्र असतात.
ਮਃ ੧ ॥
महला १ ॥
ਮਿਟੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਕੀ ਪੇੜੈ ਪਈ ਕੁਮ੍ਹ੍ਹਿਆਰ ॥
जेव्हा मुस्लीम व्यक्ती मरण पावतो तेव्हा त्याचे शरीर मातीत पुरवले जाते म्हणजेच दफन केले जाते आणि त्याच्या शरीराची जेव्हा माती बनते तेव्हा ती माती एका कुंभाराकडे येते,
ਘੜਿ ਭਾਂਡੇ ਇਟਾ ਕੀਆ ਜਲਦੀ ਕਰੇ ਪੁਕਾਰ ॥
त्यावेळी तो कुंभार त्या मातीपासून भांडी आणि विटा बनवतो, त्यासाठी ती माती जेव्हा भट्टीत जळताना त्यातून ओरडण्याचा आवाज येतो.
ਜਲਿ ਜਲਿ ਰੋਵੈ ਬਪੁੜੀ ਝੜਿ ਝੜਿ ਪਵਹਿ ਅੰਗਿਆਰ ॥
भट्टीत जळत असताना, ही माती (मुसलमानांचे अवशेष) नरकात जळत असल्यासारखे दिसते.
ਨਾਨਕ ਜਿਨਿ ਕਰਤੈ ਕਾਰਣੁ ਕੀਆ ਸੋ ਜਾਣੈ ਕਰਤਾਰੁ ॥੨॥
गुरू नानकजी सांगतात की ज्याने या सृष्टीची निर्मिती केली आहे, त्या परमेश्वरालाच माहिती आहे की मृत शरीराला जाळणे योग्य आहे की त्याला मातीत पुरविणे. ॥ २ ॥
ਪਉੜੀ ॥
पउडी :
ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਓ ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਇਆ ॥
सद्गुरुंशिवाय कोणालाही परमेश्वराची जाणीव झालेली नाही आणि कधी होणारही नाही कारण
ਸਤਿਗੁਰ ਵਿਚਿ ਆਪੁ ਰਖਿਓਨੁ ਕਰਿ ਪਰਗਟੁ ਆਖਿ ਸੁਣਾਇਆ ॥
परमेश्वराने स्वतःला सद्गुरुंच्या अंतरात्म्यामध्ये स्थान दिले आहे आणि स्वतःला प्रकट करून ते जाहीरपणे घोषित करतात.
ਸਤਿਗੁਰ ਮਿਲਿਐ ਸਦਾ ਮੁਕਤੁ ਹੈ ਜਿਨਿ ਵਿਚਹੁ ਮੋਹੁ ਚੁਕਾਇਆ ॥
सद्गुरुंना भेटल्यानंतर, जो मनुष्य सांसारिक संपत्ती आणि सामर्थ्याशी आसक्ती काढून टाकतो तो कायमचा मुक्त होतो.
ਉਤਮੁ ਏਹੁ ਬੀਚਾਰੁ ਹੈ ਜਿਨਿ ਸਚੇ ਸਿਉ ਚਿਤੁ ਲਾਇਆ ॥ ਜਗਜੀਵਨੁ ਦਾਤਾ ਪਾਇਆ ॥੬॥
सर्वात उदात्त हा विचार आहे, ज्याने आपले मन परमेश्वरासमोर आत्मसात केले आहे, त्याने जगाला जीवन देणाऱ्या परमेश्वराला प्राप्त केले आहे.
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
श्लोक महला १॥
ਹਉ ਵਿਚਿ ਆਇਆ ਹਉ ਵਿਚਿ ਗਇਆ ॥
अहंकारामध्ये (ज्या राज्यात स्वत:ला परमेश्वरापासून वेगळे मानतो) एक व्यक्ती जगात येते आणि अहंकाराने तो या जगातून निघून जातो.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਜੰਮਿਆ ਹਉ ਵਿਚਿ ਮੁਆ ॥
त्याने अहंकारमध्ये जन्म घेतला आणि अहंकारामध्येच मरण पावला .
ਹਉ ਵਿਚਿ ਦਿਤਾ ਹਉ ਵਿਚਿ ਲਇਆ ॥
मनुष्य अहंकारानेच तो कोणाला काही देतो आणि अहंकारानेच काहीही घेतो.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਖਟਿਆ ਹਉ ਵਿਚਿ ਗਇਆ ॥
मनुष्य अहंकारामध्येच धन मिळवितो आणि अहंकारामध्येच तो सर्व प्राप्त केलेले धन गमावतो.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਸਚਿਆਰੁ ਕੂੜਿਆਰੁ ॥
मनुष्य अहंकारामध्येच सत्य किंवा खोटे बोलतो.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਪਾਪ ਪੁੰਨ ਵੀਚਾਰੁ ॥
मनुष्य अहंकारामध्येच पाप किंवा पुण्याचे कर्म करत असतो.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਨਰਕਿ ਸੁਰਗਿ ਅਵਤਾਰੁ ॥
अहंकारामुळे कधीकधी एखाद्या व्यक्तीजवळ सर्व सुखसोयी असतात तर आणि कोणाही यामुळेच वेदना सहन कराव्या लागतात.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਹਸੈ ਹਉ ਵਿਚਿ ਰੋਵੈ ॥
अहंकारामुळेच काही व्यक्ती आनंदी असतात तर काही व्यक्ती दु:खी असतात.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਭਰੀਐ ਹਉ ਵਿਚਿ ਧੋਵੈ ॥
अहंकारामध्येच कधीकधी मनुष्याचे मन वाईट विचारांनी दूषित होते तर या अहंकारामुळेच कधीकधी मनुष्य तीर्थस्थानी स्नान करून आपले पाप धुतो.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਜਾਤੀ ਜਿਨਸੀ ਖੋਵੈ ॥
मनुष्य अहंकारामध्येच कधीकधी सामाजिक स्थिती आणि त्याचा सामाजिक दर्जा हरवून बसतो.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਮੂਰਖੁ ਹਉ ਵਿਚਿ ਸਿਆਣਾ ॥
अहंकारामुळेच मनुष्य कधीकधी मूर्ख तर कधीकधी बुद्धिमान बनतो.
ਮੋਖ ਮੁਕਤਿ ਕੀ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣਾ ॥
परंतु या अहंकारामुळेच त्याला कधीच मुक्तीचे रहस्य समजत नाही.
ਹਉ ਵਿਚਿ ਮਾਇਆ ਹਉ ਵਿਚਿ ਛਾਇਆ ॥
अहंकारामध्ये राहणारे व्यक्ती एकतर सांसारिक संपत्ती आणि सामर्थ्याच्या प्रेमामध्ये गुंतलेले असतात किंवा अज्ञानाच्या अंधारात राहतात.
ਹਉਮੈ ਕਰਿ ਕਰਿ ਜੰਤ ਉਪਾਇਆ ॥
अहंकारामध्ये राहणारे व्यक्ती पुन्हा पुन्हा जन्म घेतात.
ਹਉਮੈ ਬੂਝੈ ਤਾ ਦਰੁ ਸੂਝੈ
जेव्हा एखाद्या व्यक्ती अहंकारापासून मुक्त होतो, तेव्हा त्याला परमेश्वराच्या दरबारात जाण्याचा मार्ग माहीत होतो.
ਗਿਆਨ ਵਿਹੂਣਾ ਕਥਿ ਕਥਿ ਲੂਝੈ ॥
आध्यात्मिक ज्ञानाशिवाय, एखादी व्यक्ती निरुपयोगी चर्चा आणि युक्तिवादांमध्ये पीडित राहते.
ਨਾਨਕ ਹੁਕਮੀ ਲਿਖੀਐ ਲੇਖੁ ॥
हे नानक ! परमेश्वराच्या आज्ञेनेच एखाद्याचे भाग्य लिहिले आहे.
ਜੇਹਾ ਵੇਖਹਿ ਤੇਹਾ ਵੇਖੁ ॥੧॥
जसजसे एखादी व्यक्ती इतरांना पाहते (विचार करते), तसेच विचार त्याच्या मनात विकसित होतात.
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २॥
ਹਉਮੈ ਏਹਾ ਜਾਤਿ ਹੈ ਹਉਮੈ ਕਰਮ ਕਮਾਹਿ ॥
हे अहंकाराचे स्वरूप आहे, की लोक अहंकाराने आपली कामे करत राहतात.
ਹਉਮੈ ਏਈ ਬੰਧਨਾ ਫਿਰਿ ਫਿਰਿ ਜੋਨੀ ਪਾਹਿ ॥
हा अहंकार मनुष्याला जन्म-मृत्यूच्या चक्रात अडकवून ठेवतो, त्यामुळे पुन्हा -पुन्हा त्याचा या पृथ्वीतलावर जन्म होतो.
ਹਉਮੈ ਕਿਥਹੁ ਊਪਜੈ ਕਿਤੁ ਸੰਜਮਿ ਇਹ ਜਾਇ ॥
अहंकार कुठून येतो? यापासून मनुष्याला कसे मुक्त केले जाऊ शकते?
ਹਉਮੈ ਏਹੋ ਹੁਕਮੁ ਹੈ ਪਇਐ ਕਿਰਤਿ ਫਿਰਾਹਿ ॥
हा अहंकार परमेश्वराच्या आदेशानुसार अस्तित्वात आहे; लोक त्यांच्याआधीच्या जन्मी केलेल्या कर्मानुसार भटकतात.
ਹਉਮੈ ਦੀਰਘ ਰੋਗੁ ਹੈ ਦਾਰੂ ਭੀ ਇਸੁ ਮਾਹਿ ॥
अहंकार हा एक जुनाट आजार आहे, परंतु त्याचे उपाय त्यातच आहे.
ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਜੇ ਆਪਣੀ ਤਾ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਕਮਾਹਿ ॥
जर परमेश्वराने कृपा केली तर ती व्यक्ती गुरूच्या उपदेशानुसार आचरण करतो. हाच या आजाराचा उपचार आहे.
ਨਾਨਕੁ ਕਹੈ ਸੁਣਹੁ ਜਨਹੁ ਇਤੁ ਸੰਜਮਿ ਦੁਖ ਜਾਹਿ ॥੨॥
नानक म्हणतात,हे मनुष्यांनो ऐका: अशाप्रकारे (परमेश्वराचे नामस्मरण करून), अहंकाराच्या आजारामुळे होणारे दु:ख दूर करता येते.
ਪਉੜੀ ॥
पउडी:
ਸੇਵ ਕੀਤੀ ਸੰਤੋਖੀਈ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹੀ ਸਚੋ ਸਚੁ ਧਿਆਇਆ ॥
केवळ त्या समाधानी व्यक्ती, जे प्रेम आणि भक्तीने चिरंतन (देव) वर ध्यान करतात, खरोखर त्याची सेवा करतात.