Page 335
ਥਿਰੁ ਭਈ ਤੰਤੀ ਤੂਟਸਿ ਨਾਹੀ ਅਨਹਦ ਕਿੰਗੁਰੀ ਬਾਜੀ ॥੩॥
जीवनाची तार स्थिर झाली आहे आणि तुटत नाही आणि माझ्या आत एक अवर्णनीय राग घुमत आहे. ॥३॥
ਸੁਨਿ ਮਨ ਮਗਨ ਭਏ ਹੈ ਪੂਰੇ ਮਾਇਆ ਡੋਲ ਨ ਲਾਗੀ ॥
हे ऐकताना माझे मन तल्लीन होऊन जाते आणि मोहिनीचा धक्का जाणवत नाही.
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਤਾ ਕਉ ਪੁਨਰਪਿ ਜਨਮੁ ਨਹੀ ਖੇਲਿ ਗਇਓ ਬੈਰਾਗੀ ॥੪॥੨॥੫੩॥
हे कबीर! असा खेळ करून परमेश्वरावर प्रेम करणारा योगी पुन्हा जन्म घेत नाही. ॥४॥२॥५३॥
ਗਉੜੀ ॥
गउडी ॥
ਗਜ ਨਵ ਗਜ ਦਸ ਗਜ ਇਕੀਸ ਪੁਰੀਆ ਏਕ ਤਨਾਈ ॥
नऊ गजांच्या गोलकात दहा गजांच्या नाड्या आणि एकवीस गजांचा संपूर्ण तान विणला पाहिजे.
ਸਾਠ ਸੂਤ ਨਵ ਖੰਡ ਬਹਤਰਿ ਪਾਟੁ ਲਗੋ ਅਧਿਕਾਈ ॥੧॥
साठ धागे (नाड्यांचे टोकं) आणि लहान नाड्यासोबत नऊ भागात विभागल्या जातात आणि एकत्र जोडल्या जातात॥१॥
ਗਈ ਬੁਨਾਵਨ ਮਾਹੋ ॥ ਘਰ ਛੋਡਿਐ ਜਾਇ ਜੁਲਾਹੋ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
सूत विणायला गेलेला आत्मा म्हणाला. आत्मा आपले जुने घर, शरीर सोडून विणकराच्या निवडलेल्याकडे जातो. ॥१॥रहाउ ॥
ਗਜੀ ਨ ਮਿਨੀਐ ਤੋਲਿ ਨ ਤੁਲੀਐ ਪਾਚਨੁ ਸੇਰ ਅਢਾਈ ॥
शरीर गजांनी मोजले जात नाही किंवा वजनाने तोलले जात नाही. त्याची मात्रा अडीच सेर आहे.
ਜੌ ਕਰਿ ਪਾਚਨੁ ਬੇਗਿ ਨ ਪਾਵੈ ਝਗਰੁ ਕਰੈ ਘਰਹਾਈ ॥੨॥
शरीराला लवकर पोषण मिळाले नाही तर आत्मा भांडतो आणि शरीराचे घर उद्ध्वस्त होते. ॥२॥
ਦਿਨ ਕੀ ਬੈਠ ਖਸਮ ਕੀ ਬਰਕਸ ਇਹ ਬੇਲਾ ਕਤ ਆਈ ॥
हे परमेश्वराशी वैर असलेल्या आत्म्या, तुला इतके दिवस इथे बसावे लागले, ही संधी पुन्हा कधी मिळणार?
ਛੂਟੇ ਕੂੰਡੇ ਭੀਗੈ ਪੁਰੀਆ ਚਲਿਓ ਜੁਲਾਹੋ ਰੀਸਾਈ ॥੩॥
भांडी आणि ओल्या नळ्या सोडून विणकराचा आत्मा रागात जातो. ॥३॥
ਛੋਛੀ ਨਲੀ ਤੰਤੁ ਨਹੀ ਨਿਕਸੈ ਨਤਰ ਰਹੀ ਉਰਝਾਈ ॥
रिकाम्या वायुवाहिनीतून श्वासोच्छवासाचा धागा निघत नाही. श्वासाचा धागा अडकून तुटला आहे.
ਛੋਡਿ ਪਸਾਰੁ ਈਹਾ ਰਹੁ ਬਪੁਰੀ ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਸਮਝਾਈ ॥੪॥੩॥੫੪॥
हे दुर्दैवी आत्म्या! या जगात राहताना तू या जगाचा त्याग कर. हे ज्ञान देण्यासाठी कबीर म्हणतो. ॥४॥३॥ ५४॥
ਗਉੜੀ ॥
गउडी ॥
ਏਕ ਜੋਤਿ ਏਕਾ ਮਿਲੀ ਕਿੰਬਾ ਹੋਇ ਮਹੋਇ ॥
एक प्रकाश अंतिम प्रकाशात विलीन होतो. ते पुन्हा वेगळे होऊ शकते की नाही.
ਜਿਤੁ ਘਟਿ ਨਾਮੁ ਨ ਊਪਜੈ ਫੂਟਿ ਮਰੈ ਜਨੁ ਸੋਇ ॥੧॥
ज्याच्या अंतःकरणात परमेश्वराचे नाव उमटत नाही तो दुःखाने मरतो. ॥१॥
ਸਾਵਲ ਸੁੰਦਰ ਰਾਮਈਆ ॥
हे माझ्या सावळ्या आणि सुंदर राम!
ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਲਾਗਾ ਤੋਹਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
माझे मन तुझ्या चरणी जडले आहे. ॥१॥ रहाउ ॥
ਸਾਧੁ ਮਿਲੈ ਸਿਧਿ ਪਾਈਐ ਕਿ ਏਹੁ ਜੋਗੁ ਕਿ ਭੋਗੁ ॥
साधुसंतांच्या भेटीने सिद्धी प्राप्त होते. या योगमार्गाचा फायदा काय?
ਦੁਹੁ ਮਿਲਿ ਕਾਰਜੁ ਊਪਜੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸੰਜੋਗੁ ॥੨॥
गुरूंचे शब्द आणि शिखांची वृत्ती एकत्र आल्यावर कार्य सफल होते आणि योगायोगाने रामाच्या नावाची स्थापना होते. ॥२॥
ਲੋਗੁ ਜਾਨੈ ਇਹੁ ਗੀਤੁ ਹੈ ਇਹੁ ਤਉ ਬ੍ਰਹਮ ਬੀਚਾਰ ॥
लोकांना वाटते की हे गुरूचे शब्द गाणे आहेत पण हा ब्रह्मदेवाचा विचार आहे.
ਜਿਉ ਕਾਸੀ ਉਪਦੇਸੁ ਹੋਇ ਮਾਨਸ ਮਰਤੀ ਬਾਰ ॥੩॥
बनारसमध्ये एखाद्या व्यक्तीच्या मृत्यूच्या वेळी त्याला दिलेल्या सल्ल्यासारखे हे आहे. ॥३॥
ਕੋਈ ਗਾਵੈ ਕੋ ਸੁਣੈ ਹਰਿ ਨਾਮਾ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥
जो कोणी पूर्ण एकाग्रतेने परमेश्वराचे नाम गातो किंवा ऐकतो,
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਸੰਸਾ ਨਹੀ ਅੰਤਿ ਪਰਮ ਗਤਿ ਪਾਇ ॥੪॥੧॥੪॥੫੫॥
हे कबीर! त्याला निश्चितपणे परम स्थिती प्राप्त होते यात शंका नाही. ॥४॥१॥४॥५५॥
ਗਉੜੀ ॥
गउडी ॥
ਜੇਤੇ ਜਤਨ ਕਰਤ ਤੇ ਡੂਬੇ ਭਵ ਸਾਗਰੁ ਨਹੀ ਤਾਰਿਓ ਰੇ ॥
परमेश्वराचे स्मरण केल्याशिवाय, लोक कितीही प्रयत्न करतात, ते अस्तित्वाच्या सागरात बुडतात आणि ते पार करू शकत नाहीत.
ਕਰਮ ਧਰਮ ਕਰਤੇ ਬਹੁ ਸੰਜਮ ਅਹੰਬੁਧਿ ਮਨੁ ਜਾਰਿਓ ਰੇ ॥੧॥
जे धार्मिक कार्य करतात आणि भरपूर आत्मसंयम पाळतात त्यांच्या मनाला अहंकार जळतो. ॥१॥
ਸਾਸ ਗ੍ਰਾਸ ਕੋ ਦਾਤੋ ਠਾਕੁਰੁ ਸੋ ਕਿਉ ਮਨਹੁ ਬਿਸਾਰਿਓ ਰੇ ॥
हे नश्वर प्राणी! ज्या ठाकूरने तुला जीवन आणि अन्न दिले आहे, ते तू हृदयातून का विसरला आहेस?
ਹੀਰਾ ਲਾਲੁ ਅਮੋਲੁ ਜਨਮੁ ਹੈ ਕਉਡੀ ਬਦਲੈ ਹਾਰਿਓ ਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
हा मनुष्य जन्म हिरा आणि अनमोल लाल आहे पण तुम्ही तो एका पैशासाठी गमावला आहे. ॥१॥रहाउ॥
ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਤ੍ਰਿਖਾ ਭੂਖ ਭ੍ਰਮਿ ਲਾਗੀ ਹਿਰਦੈ ਨਾਹਿ ਬੀਚਾਰਿਓ ਰੇ ॥
हे बंधू! तू ह्रदयात परमेश्वराच्या नामाचे चिंतन करत नाहीस म्हणून तुला इच्छेची तहान आणि द्विधा भुकेने त्रास होत आहे.
ਉਨਮਤ ਮਾਨ ਹਿਰਿਓ ਮਨ ਮਾਹੀ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਨ ਧਾਰਿਓ ਰੇ ॥੨॥
धार्मिक कार्याची नशा गुरूचे वचन हृदयात न ठेवणाऱ्यांना फसवते. ॥२॥
ਸੁਆਦ ਲੁਭਤ ਇੰਦ੍ਰੀ ਰਸ ਪ੍ਰੇਰਿਓ ਮਦ ਰਸ ਲੈਤ ਬਿਕਾਰਿਓ ਰੇ ॥
असे लोक पापी आहेत जे जगाच्या अभिरुचीने आकर्षित होतात, जे इंद्रियसुखांच्या आनंदात मग्न असतात आणि मदिरा चाखतात.
ਕਰਮ ਭਾਗ ਸੰਤਨ ਸੰਗਾਨੇ ਕਾਸਟ ਲੋਹ ਉਧਾਰਿਓ ਰੇ ॥੩॥
जे नशीब आणि दैवयोगाने संतांच्या संगतीत सामील होतात, ते लोखंडाला लाकडाला अडकवल्याप्रमाणे अस्तित्वाचा सागर पार करतात. ॥३॥
ਧਾਵਤ ਜੋਨਿ ਜਨਮ ਭ੍ਰਮਿ ਥਾਕੇ ਅਬ ਦੁਖ ਕਰਿ ਹਮ ਹਾਰਿਓ ਰੇ ॥
भ्रमात अडकून मी अनेक जन्मात पळत पळत हरवले आहे. आता या दुःखाने मी थकलो आहे.
ਕਹਿ ਕਬੀਰ ਗੁਰ ਮਿਲਤ ਮਹਾ ਰਸੁ ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਨਿਸਤਾਰਿਓ ਰੇ ॥੪॥੧॥੫॥੫੬॥
हे कबीर! गुरूला भेटून मला परम सुख प्राप्त झाले आहे आणि प्रेमळ भक्तीने मला दुर्गुणांपासून वाचवले आहे. ॥४॥१॥५॥५६॥
ਗਉੜੀ ॥
गउडी ॥
ਕਾਲਬੂਤ ਕੀ ਹਸਤਨੀ ਮਨ ਬਉਰਾ ਰੇ ਚਲਤੁ ਰਚਿਓ ਜਗਦੀਸ ॥
हे मूर्ख मना! ज्याप्रमाणे लोक हत्तीला पकडण्यासाठी काळ्या लाकडापासून हत्ती बनवतात त्याप्रमाणे परमेश्वराने हे जग एक नाटक म्हणून निर्माण केले आहे.
ਕਾਮ ਸੁਆਇ ਗਜ ਬਸਿ ਪਰੇ ਮਨ ਬਉਰਾ ਰੇ ਅੰਕਸੁ ਸਹਿਓ ਸੀਸ ॥੧॥
हे मूर्ख मना! वासनेच्या प्रभावाखाली असलेला हत्ती पकडला जातो आणि त्याच्या डोक्यावर माहुताचा लगाम धारण करतो. ॥१॥