Page 272
ਨਾਨਕ ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸਫਲ ਜਨੰਮ ॥੫॥
हे नानक! संतांच्या संगतीत राहिल्याने मनुष्य जन्म सफल होतो. ॥५॥
ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਨਹੀ ਕਛੁ ਘਾਲ ॥
संतांच्या संगतीत राहिल्याने मनुष्याला जास्त संघर्ष करावा लागत नाहीत.
ਦਰਸਨੁ ਭੇਟਤ ਹੋਤ ਨਿਹਾਲ ॥
संतांचे दर्शन आणि भेट घेतल्याने मनुष्य कृतज्ञ होतो.
ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਕਲੂਖਤ ਹਰੈ ॥
संतांच्या सहवासाने माणसाची सर्व पापे नष्ट होतात.
ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਨਰਕ ਪਰਹਰੈ ॥
संतांच्या सहवासाने मनुष्य नरकात जाण्यापासून वाचतो.
ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਈਹਾ ਊਹਾ ਸੁਹੇਲਾ ॥
संतांच्या सहवासाने मनुष्य या लोकात आणि परलोकात सुखी होतो.
ਸਾਧਸੰਗਿ ਬਿਛੁਰਤ ਹਰਿ ਮੇਲਾ ॥
संतांच्या सहवासाने परमेश्वरापासून विभक्त झालेले लोक त्याच्याशी एकरूप होतात.
ਜੋ ਇਛੈ ਸੋਈ ਫਲੁ ਪਾਵੈ ॥
संतांच्या सहवासाने माणसाला अपेक्षित फळ मिळते.
ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਨ ਬਿਰਥਾ ਜਾਵੈ ॥
संतांच्या सहवासाने कोणीही रिकाम्या हाताने जात नाही.
ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਸਾਧ ਰਿਦ ਬਸੈ ॥
परब्रह्म-प्रभू संतांच्या हृदयात वास करतात.
ਨਾਨਕ ਉਧਰੈ ਸਾਧ ਸੁਨਿ ਰਸੈ ॥੬॥
हे नानक! संतांच्या वाणीतून परमेश्वराचे नाम ऐकले की आत्मा या ऐहिक सुखाच्या पलीकडे जातो. ॥६॥
ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸੁਨਉ ਹਰਿ ਨਾਉ ॥
संतांच्या सहवासात राहून परमेश्वराचे नाम श्रवण करा.
ਸਾਧਸੰਗਿ ਹਰਿ ਕੇ ਗੁਨ ਗਾਉ ॥
संतांच्या सहवासात परमेश्वराची स्तुती करा.
ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਨ ਮਨ ਤੇ ਬਿਸਰੈ ॥
संतांच्या सहवासात मनुष्य परमेश्वराला मनापासून विसरू शकत नाही.
ਸਾਧਸੰਗਿ ਸਰਪਰ ਨਿਸਤਰੈ ॥
संतांच्या सहवासात मनुष्य अस्तित्त्वाच्या सागरातून नक्कीच मुक्त होतो.
ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਲਗੈ ਪ੍ਰਭੁ ਮੀਠਾ ॥
संतांच्या सहवासात राहून परमेश्वर माणसाला आपला जिवलग वाटू लागतो.
ਸਾਧੂ ਕੈ ਸੰਗਿ ਘਟਿ ਘਟਿ ਡੀਠਾ ॥
संतांच्या सहवासात प्रत्येक हृदयात परमेश्वराचे दर्शन होते.
ਸਾਧਸੰਗਿ ਭਏ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ॥
संतांच्या सहवासात मनुष्य परमेश्वराचा आज्ञाधारक भक्त बनतो.
ਸਾਧਸੰਗਿ ਗਤਿ ਭਈ ਹਮਾਰੀ ॥
मनुष्याची प्रगती संतांच्या संगतीत झाली आहे.
ਸਾਧ ਕੈ ਸੰਗਿ ਮਿਟੇ ਸਭਿ ਰੋਗ ॥
संतांच्या संगतीने सर्व रोग दूर (दुर्गुण)होतात.
ਨਾਨਕ ਸਾਧ ਭੇਟੇ ਸੰਜੋਗ ॥੭॥
हे नानक! संतांची भेट केवळ योगायोगाने घडून येते. ॥७॥
ਸਾਧ ਕੀ ਮਹਿਮਾ ਬੇਦ ਨ ਜਾਨਹਿ ॥
संतांची महिमा वेदांनाही माहिती नाही.
ਜੇਤਾ ਸੁਨਹਿ ਤੇਤਾ ਬਖਿਆਨਹਿ ॥
ते त्यांच्याबद्दल जितके जास्त ऐकतात, तितकेच ते त्यांच्याबद्दल गुणगान करतात.
ਸਾਧ ਕੀ ਉਪਮਾ ਤਿਹੁ ਗੁਣ ਤੇ ਦੂਰਿ ॥
संतांची महानता ही तिन्ही गुणांपासून (मायेच्या) दूर असते.
ਸਾਧ ਕੀ ਉਪਮਾ ਰਹੀ ਭਰਪੂਰਿ ॥
संतांची महानता सर्वव्यापी आहे.
ਸਾਧ ਕੀ ਸੋਭਾ ਕਾ ਨਾਹੀ ਅੰਤ ॥
संतांच्या महानतेचा अंत नाही.
ਸਾਧ ਕੀ ਸੋਭਾ ਸਦਾ ਬੇਅੰਤ ॥
संताचा महिमा सदैव शाश्वत असतो.
ਸਾਧ ਕੀ ਸੋਭਾ ਊਚ ਤੇ ਊਚੀ ॥
संतांचे स्थान उच्च स्थानात सर्वोच्च असते.
ਸਾਧ ਕੀ ਸੋਭਾ ਮੂਚ ਤੇ ਮੂਚੀ ॥
संतांचे श्रेष्ठत्व श्रेष्ठांमध्ये श्रेष्ठ असते.
ਸਾਧ ਕੀ ਸੋਭਾ ਸਾਧ ਬਨਿ ਆਈ ॥
संतांची उपयुक्तता (महात्म) केवळ संतच समजू शकतो.
ਨਾਨਕ ਸਾਧ ਪ੍ਰਭ ਭੇਦੁ ਨ ਭਾਈ ॥੮॥੭॥
नानक म्हणतात, हे माझ्या भावा! संत आणि देव यात फरक नाही. ॥८॥ ७॥
ਸਲੋਕੁ ॥
श्लोक :
ਮਨਿ ਸਾਚਾ ਮੁਖਿ ਸਾਚਾ ਸੋਇ ॥
ज्या व्यक्तीने अंतःकरणात जे सत्य असते तेच सत्य त्याच्या जिव्हेवरही असते,
ਅਵਰੁ ਨ ਪੇਖੈ ਏਕਸੁ ਬਿਨੁ ਕੋਇ ॥
आणि ज्याला देवाशिवाय दुसरे कोणी दिसत नाही,
ਨਾਨਕ ਇਹ ਲਛਣ ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਹੋਇ ॥੧॥
हे नानक! हे सर्व ब्रह्मज्ञानीचे गुण आहेत. ॥१॥
ਅਸਟਪਦੀ ॥
अष्टपदी:
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਸਦਾ ਨਿਰਲੇਪ ॥
ब्रह्मज्ञानी व्यक्ती नेहमीच वाईट गोष्टींपासून अलिप्त राहते,
ਜੈਸੇ ਜਲ ਮਹਿ ਕਮਲ ਅਲੇਪ ॥
जसे कमळाचे फूल चिखलात स्वच्छ असते.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਸਦਾ ਨਿਰਦੋਖ ॥
ब्रह्मज्ञानी व्यक्ती इतरांना अप्रभावित राहून आपली पापे काढून टाकण्यास मदत करते,
ਜੈਸੇ ਸੂਰੁ ਸਰਬ ਕਉ ਸੋਖ ॥
ज्याप्रमाणे सूर्य आपल्या उष्णतेने सर्व रस सुकवून टाकतो.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਕੈ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਸਮਾਨਿ ॥
ब्रह्मज्ञानी सर्वांकडे समान नजरेने बघतो, (कोणताही भेदभाव न करता)
ਜੈਸੇ ਰਾਜ ਰੰਕ ਕਉ ਲਾਗੈ ਤੁਲਿ ਪਵਾਨ ॥
जसा वारा राजाला आणि गरीबाला सारखाच वाटतो.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਕੈ ਧੀਰਜੁ ਏਕ ॥
ब्रह्मज्ञानीची सहनशीलता सारखीच असते, (परिस्थितीत बदलामुळे प्रभावित होत नाही अशा प्रकारचे संयम)
ਜਿਉ ਬਸੁਧਾ ਕੋਊ ਖੋਦੈ ਕੋਊ ਚੰਦਨ ਲੇਪ ॥
जसे कोणी धरती खोदतो आणि कोणी चंदनाचा लेप लावतो,
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਕਾ ਇਹੈ ਗੁਨਾਉ ॥
तसे हा ब्रह्मज्ञानीचा गुण आहे.
ਨਾਨਕ ਜਿਉ ਪਾਵਕ ਕਾ ਸਹਜ ਸੁਭਾਉ ॥੧॥
हे नानक! जसे सर्व गोष्टींमध्ये घाण जाळणे हे अग्नीचे मूळ स्वरूप आहे. ॥१॥
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਨਿਰਮਲ ਤੇ ਨਿਰਮਲਾ ॥
ब्रह्मज्ञानी व्यक्ती निर्मळपेक्षा अधिक निर्मळ आहे,
ਜੈਸੇ ਮੈਲੁ ਨ ਲਾਗੈ ਜਲਾ ॥
जसे की पाण्याला घाण चिकटत नाही.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਕੈ ਮਨਿ ਹੋਇ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ॥
ब्रह्मज्ञानीच्या मनात असा प्रकाश असतो,
ਜੈਸੇ ਧਰ ਊਪਰਿ ਆਕਾਸੁ ॥
जसे की पृथ्वीच्या वर आकाश.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਕੈ ਮਿਤ੍ਰ ਸਤ੍ਰੁ ਸਮਾਨਿ ॥
ब्रह्मज्ञानी व्यक्तीसाठी मित्र आणि शत्रू समान असतात.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਕੈ ਨਾਹੀ ਅਭਿਮਾਨ ॥
ब्रह्मज्ञानीला व्यक्तीला किंचितही अभिमान नसतो.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਊਚ ਤੇ ਊਚਾ ॥
आध्यात्मिकरित्या, ब्रह्मज्ञानी सर्वोच्च असतो.
ਮਨਿ ਅਪਨੈ ਹੈ ਸਭ ਤੇ ਨੀਚਾ ॥
पण इतराच्या तुलनेत तो स्वत:ला नेहमी निम्न समजतो.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਸੇ ਜਨ ਭਏ ॥
हे नानक! तोच माणूस ब्रह्मज्ञानी होतो,
ਨਾਨਕ ਜਿਨ ਪ੍ਰਭੁ ਆਪਿ ਕਰੇਇ ॥੨॥
ज्याला परमेश्वर स्वतः निर्माण करतो. ॥२॥
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਸਗਲ ਕੀ ਰੀਨਾ ॥
ब्रह्मज्ञानी व्यक्ती सर्वांशी अत्यंत नम्रपणे वागतो.
ਆਤਮ ਰਸੁ ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਚੀਨਾ ॥
ब्रह्मज्ञानी व्यक्तीला आध्यात्मिक आनंदाची जाणीव होते.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਕੀ ਸਭ ਊਪਰਿ ਮਇਆ ॥
ब्रह्मज्ञानी व्यक्ती सर्वांवर कृपा करतात.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਤੇ ਕਛੁ ਬੁਰਾ ਨ ਭਇਆ ॥
ब्रह्मज्ञानी व्यक्तीत काहीही वाईट गुण नसतात आणि ते काहीही वाईट करत नाही.
ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ ਸਦਾ ਸਮਦਰਸੀ ॥
ब्रह्मज्ञानी सदैव समदर्शी असतात.