Page 268
ਇਆਹੂ ਜੁਗਤਿ ਬਿਹਾਨੇ ਕਈ ਜਨਮ ॥
माणसाने अनेक जन्म युक्तीने घालवले आहेत.
ਨਾਨਕ ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਆਪਨ ਕਰਿ ਕਰਮ ॥੭॥
नानकांची विनंती आहे की हे परमेश्वरा! तुझ्या कृपेचा अंगीकार करून मनुष्याला
ਤੂ ਠਾਕੁਰੁ ਤੁਮ ਪਹਿ ਅਰਦਾਸਿ ॥
जीवनसागरापासून वाचवा. ॥७॥
ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਸਭੁ ਤੇਰੀ ਰਾਸਿ ॥
(हे परमेश्वरा!) तूच आमचा ठाकूर आहेस आणि आमची प्रार्थना फक्त तुलाच आहे.
ਤੁਮ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਹਮ ਬਾਰਿਕ ਤੇਰੇ ॥
हे शरीर आणि आत्मा सर्व तू दिलेला आशीर्वाद आहेत.
ਤੁਮਰੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਮਹਿ ਸੂਖ ਘਨੇਰੇ ॥
आपण आमची आई आणि वडील आहात; आम्ही तुमची मुले आहोत.
ਕੋਇ ਨ ਜਾਨੈ ਤੁਮਰਾ ਅੰਤੁ ॥
तुझ्या कृपेमुळे खूप सुख आणि शांती प्राप्त झाली आहे.
ਊਚੇ ਤੇ ਊਚਾ ਭਗਵੰਤ ॥
हे परमेश्वरा! तुझा अंत कोणालाच माहीत नाही.
ਸਗਲ ਸਮਗ੍ਰੀ ਤੁਮਰੈ ਸੂਤ੍ਰਿ ਧਾਰੀ ॥
हे परमेश्वरा! तू सर्वोच्च, अत्यंत उदार आहे.
ਤੁਮ ਤੇ ਹੋਇ ਸੁ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ॥
संपूर्ण जग तुझ्या धाग्यात विणले आहे.
ਤੁਮਰੀ ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਤੁਮ ਹੀ ਜਾਨੀ ॥
जे काही (सृष्टी) तुझ्यापासून उत्पन्न झाले आहे ते तुझ्या आज्ञाधारक आहे.
ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਸਦਾ ਕੁਰਬਾਨੀ ॥੮॥੪॥
तुझा वेग आणि मर्यादा फक्त तुम्हालाच माहीत आहे.
ਸਲੋਕੁ ॥
हे नानक! तुझा सेवक नेहमी तुझ्यासाठी स्वतःला समर्पित करतो. ॥ ८॥ ४॥
ਦੇਨਹਾਰੁ ਪ੍ਰਭ ਛੋਡਿ ਕੈ ਲਾਗਹਿ ਆਨ ਸੁਆਇ ॥
श्लोक ॥
ਨਾਨਕ ਕਹੂ ਨ ਸੀਝਈ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਪਤਿ ਜਾਇ ॥੧॥
देणाऱ्या परमेश्वराचा त्याग करून व्यक्ती इतर ऐहिक सुखात रमतो, (पण)
ਅਸਟਪਦੀ ॥
हे नानक! असा व्यक्ती कधीच यशस्वी होत नाही, कारण परमेश्वराच्या नामाशिवाय त्याला आदर मिळत नाही. ॥ १॥
ਦਸ ਬਸਤੂ ਲੇ ਪਾਛੈ ਪਾਵੈ ॥
अष्टपदी:
ਏਕ ਬਸਤੁ ਕਾਰਨਿ ਬਿਖੋਟਿ ਗਵਾਵੈ ॥
मनुष्य अनेक गोष्टी (परमेश्वराकडून) घेतो आणि त्यांची काळजी घेतो.
ਏਕ ਭੀ ਨ ਦੇਇ ਦਸ ਭੀ ਹਿਰਿ ਲੇਇ ॥
(पण) एका गोष्टीसाठी तो आपला विश्वास गमावतो.
ਤਉ ਮੂੜਾ ਕਹੁ ਕਹਾ ਕਰੇਇ ॥
जर परमेश्वराने एकही गोष्ट दिली नाही याउलट दिलेल्या सर्व गोष्टी (वस्तू) सुद्धा काढून घेतल्या,
ਜਿਸੁ ਠਾਕੁਰ ਸਿਉ ਨਾਹੀ ਚਾਰਾ ॥
मग मला सांगा हा मूर्ख व्यक्ती काय करू शकतो?
ਤਾ ਕਉ ਕੀਜੈ ਸਦ ਨਮਸਕਾਰਾ ॥
ज्या परमेश्वरासमोर कोणतीच शक्ती जिंकू शकत नाही,
ਜਾ ਕੈ ਮਨਿ ਲਾਗਾ ਪ੍ਰਭੁ ਮੀਠਾ ॥
त्याच्यापुढे नेहमी नतमस्तक झाले पाहिजे.
ਸਰਬ ਸੂਖ ਤਾਹੂ ਮਨਿ ਵੂਠਾ ॥
ज्या व्यक्तीच्या हृदयाला परमेश्वराचे नामस्मरण प्रसन्न करते,
ਜਿਸੁ ਜਨ ਅਪਨਾ ਹੁਕਮੁ ਮਨਾਇਆ ॥
त्याला सर्व प्रकारचे सुख प्राप्त होते.
ਸਰਬ ਥੋਕ ਨਾਨਕ ਤਿਨਿ ਪਾਇਆ ॥੧॥
हे नानक! ज्या व्यक्तीकडून परमेश्वर त्याच्या आज्ञेचे पालन करून घेतो,
ਅਗਨਤ ਸਾਹੁ ਅਪਨੀ ਦੇ ਰਾਸਿ ॥
त्याला जगातील सर्व गोष्टी प्राप्त होतात. ॥१॥
ਖਾਤ ਪੀਤ ਬਰਤੈ ਅਨਦ ਉਲਾਸਿ ॥
सावकार असलेला परमेश्वर त्या व्यक्तीला अमर्याद संपत्ती (पदार्थ) प्रदान करतो.
ਅਪੁਨੀ ਅਮਾਨ ਕਛੁ ਬਹੁਰਿ ਸਾਹੁ ਲੇਇ ॥
व्यक्ती त्या वस्तूंचा, संपत्तीचा आनंदाने उपभोग घेतात.
ਅਗਿਆਨੀ ਮਨਿ ਰੋਸੁ ਕਰੇਇ ॥
जर सावकाराने (परमेश्वराने) त्याच्या वारसापैकी काही वस्तू (संपत्ती) परत घेतली,
ਅਪਨੀ ਪਰਤੀਤਿ ਆਪ ਹੀ ਖੋਵੈ ॥
तर त्या अज्ञानी व्यक्तीच्या मनात राग निर्माण होतो.
ਬਹੁਰਿ ਉਸ ਕਾ ਬਿਸ੍ਵਾਸੁ ਨ ਹੋਵੈ ॥
अशाप्रकारे तो स्वतःचा विश्वास स्वतः गमावून बसतो.
ਜਿਸ ਕੀ ਬਸਤੁ ਤਿਸੁ ਆਗੈ ਰਾਖੈ ॥
परमेश्वर पुन्हा त्याच्यावर विश्वास ठेवत नाही.
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਆਗਿਆ ਮਾਨੈ ਮਾਥੈ ॥
एखाद्याने (आनंदाने) ते ज्याच्या मालकीचे आहे त्याच्यासमोर ठेवले पाहिजे.
ਉਸ ਤੇ ਚਉਗੁਨ ਕਰੈ ਨਿਹਾਲੁ ॥
आणि परमेश्वराची आज्ञा त्याने आनंदाने स्विकार केली पाहिजे.
ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬੁ ਸਦਾ ਦਇਆਲੁ ॥੨॥
परमेश्वर त्याला पूर्वीपेक्षा चारपट अधिक आशीर्वाद देतो.
ਅਨਿਕ ਭਾਤਿ ਮਾਇਆ ਕੇ ਹੇਤ ॥ ਸਰਪਰ ਹੋਵਤ ਜਾਨੁ ਅਨੇਤ ॥
हे नानक! परमेश्वर सदैव दयाळू आहे. ॥२॥
ਬਿਰਖ ਕੀ ਛਾਇਆ ਸਿਉ ਰੰਗੁ ਲਾਵੈ ॥
मायेचे अनेक प्रकार आहेत, पण त्या सर्वांचा शेवटी नाश होणार आहे हे समजून घ्या.
ਓਹ ਬਿਨਸੈ ਉਹੁ ਮਨਿ ਪਛੁਤਾਵੈ ॥
व्यक्तीला झाडाची सावली आवडते. (परंतु)
ਜੋ ਦੀਸੈ ਸੋ ਚਾਲਨਹਾਰੁ ॥
आणि जेव्हा ती अदृश्य होते तेव्हा त्याला मनातून पश्चात्ताप होतो.
ਲਪਟਿ ਰਹਿਓ ਤਹ ਅੰਧ ਅੰਧਾਰੁ ॥
दृश्य जग क्षणभंगुर आहे,
ਬਟਾਊ ਸਿਉ ਜੋ ਲਾਵੈ ਨੇਹ ॥
ज्ञान नसलेला व्यक्ती या जगापासून अलिप्त झाला आहे.
ਤਾ ਕਉ ਹਾਥਿ ਨ ਆਵੈ ਕੇਹ ॥
जो व्यक्ती प्रवाशावर प्रेम करतो,
ਮਨ ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸੁਖਦਾਈ ॥
शेवटी त्याला काहीच मिळत नाही.
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਨਾਨਕ ਆਪਿ ਲਏ ਲਾਈ ॥੩॥
हे माझ्या मना! परमेश्वराच्या नामाचे प्रेम सुखदायक आहे.
ਮਿਥਿਆ ਤਨੁ ਧਨੁ ਕੁਟੰਬੁ ਸਬਾਇਆ ॥
हे नानक! परमेश्वर ज्याला आशीर्वाद देतो त्याला स्वतःशी एकरूप करून घेतो. ॥३॥
ਮਿਥਿਆ ਹਉਮੈ ਮਮਤਾ ਮਾਇਆ ॥
हे शरीर, संपत्ती आणि कुटुंब हे सर्व नाशवंत आहे.
ਮਿਥਿਆ ਰਾਜ ਜੋਬਨ ਧਨ ਮਾਲ ॥
अहंकार, ममता आणि माया हेही असत्य आहेत.
ਮਿਥਿਆ ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਬਿਕਰਾਲ ॥
राज्य, तारुण्य, संपत्ती आणि मालमत्ता हे सर्व क्षणिक आहेत.
ਮਿਥਿਆ ਰਥ ਹਸਤੀ ਅਸ੍ਵ ਬਸਤ੍ਰਾ ॥
वासना आणि अत्यंत क्रोध असत्य आहेत.
ਮਿਥਿਆ ਰੰਗ ਸੰਗਿ ਮਾਇਆ ਪੇਖਿ ਹਸਤਾ ॥
सुंदर रथ, हत्ती, घोडे आणि सुंदर वस्त्रे, हे सर्व नश्वर (खोटे) आहेत.
ਮਿਥਿਆ ਧ੍ਰੋਹ ਮੋਹ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
संपत्ती जमा करण्याची आवड, जे पाहून व्यक्ती आनंदित होतो, हेही क्षणभंगुर आहे.
ਮਿਥਿਆ ਆਪਸ ਊਪਰਿ ਕਰਤ ਗੁਮਾਨੁ ॥
कपट, ऐहिक आसक्ती आणि गर्व हेही क्षणभंगुर असतात.
ਅਸਥਿਰੁ ਭਗਤਿ ਸਾਧ ਕੀ ਸਰਨ ॥
स्वतःचा अभिमान बाळगणे हे निरुपयोगी आहे.
ਨਾਨਕ ਜਪਿ ਜਪਿ ਜੀਵੈ ਹਰਿ ਕੇ ਚਰਨ ॥੪॥
परमेश्वराची भक्ती आणि संतांचा आश्रय घेणे हे अटल आहे.
ਮਿਥਿਆ ਸ੍ਰਵਨ ਪਰ ਨਿੰਦਾ ਸੁਨਹਿ ॥
हे नानक! परमेश्वराच्या चरणांचे नामस्मरण करून व्यक्ती खरे जीवन जगतो. ॥४॥
ਮਿਥਿਆ ਹਸਤ ਪਰ ਦਰਬ ਕਉ ਹਿਰਹਿ ॥
इतरांची निंदा ऐकणारे कान निरुपयोगी आहेत.