Page 265
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਜਨ ਕਉ ਭੋਗ ਜੋਗ ॥
परमेश्वराचे नाम हे भक्तासाठी योग (साधन) आहे आणि संसारिक सुख हा मोह आहे.
ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਕਛੁ ਨਾਹਿ ਬਿਓਗੁ ॥
परमेश्वराचे नामस्मरण केल्याने त्याला कोणतेही दुःख किंवा त्रास होत नाही.
ਜਨੁ ਰਾਤਾ ਹਰਿ ਨਾਮ ਕੀ ਸੇਵਾ ॥
परमेश्वराचा भक्त त्याचे नामस्मरण करण्यात तल्लीन राहतो.
ਨਾਨਕ ਪੂਜੈ ਹਰਿ ਹਰਿ ਦੇਵਾ ॥੬॥
हे नानक! (भक्त नेहमी) फक्त परमेश्वराचीच पूजा करतो. ॥६॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਜਨ ਕੈ ਮਾਲੁ ਖਜੀਨਾ ॥
हरी-परमेश्वराचे नाम हे भक्तासाठी संपत्तीचे भांडार आहे.
ਹਰਿ ਧਨੁ ਜਨ ਕਉ ਆਪਿ ਪ੍ਰਭਿ ਦੀਨਾ ॥
हरीनामाच्या रूपात परमेश्वरानेच संपत्ती आपल्या भक्ताला दिली आहे.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਜਨ ਕੈ ਓਟ ਸਤਾਣੀ ॥
हरी-परमेश्वराचे नाम हे त्यांच्या भक्ताला एक शक्तिशाली आधार आहे.
ਹਰਿ ਪ੍ਰਤਾਪਿ ਜਨ ਅਵਰ ਨ ਜਾਣੀ ॥
हरीच्या महिमामुळे भक्त इतर कोणाला ओळखत नाही.
ਓਤਿ ਪੋਤਿ ਜਨ ਹਰਿ ਰਸਿ ਰਾਤੇ ॥
कपडा तयार करतांना ज्याप्रमाणे व्यक्ती त्यात मग्न असतो त्याप्रमाणे परमेश्वराचे भक्त हरीच्या अमृतरूपी नामात तल्लीन राहतो.
ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ ਨਾਮ ਰਸ ਮਾਤੇ ॥
शून्य समाधीत लीन होऊन तो परमेश्वराच्या नामाच्या सुखात मग्न राहतो.
ਆਠ ਪਹਰ ਜਨੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਜਪੈ ॥
भक्त दिवसाचे आठ प्रहर हरी-परमेश्वराचे नामस्मरण करत असतो.
ਹਰਿ ਕਾ ਭਗਤੁ ਪ੍ਰਗਟ ਨਹੀ ਛਪੈ ॥
हरीचा भक्त जगात लोकप्रिय होतो आणि तो लपलेला राहत नाही.
ਹਰਿ ਕੀ ਭਗਤਿ ਮੁਕਤਿ ਬਹੁ ਕਰੇ ॥
परमेश्वराची भक्ती अनेकांना मोक्ष प्रदान करते.
ਨਾਨਕ ਜਨ ਸੰਗਿ ਕੇਤੇ ਤਰੇ ॥੭॥
हे नानक! कितीतरी माणसे भक्तांच्या सहवासात अस्तित्वाचा सागर पार करतात. ॥७॥
ਪਾਰਜਾਤੁ ਇਹੁ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮ ॥
हरी-परमेश्वराचे नावच कल्पवृक्ष आहे.
ਕਾਮਧੇਨ ਹਰਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਮ ॥
हरी-परमेश्वराच्या नामाची स्तुती करणे म्हणजेच कामधेनू होय.
ਸਭ ਤੇ ਊਤਮ ਹਰਿ ਕੀ ਕਥਾ ॥
हरीची कथा सर्वोत्तम आहे.
ਨਾਮੁ ਸੁਨਤ ਦਰਦ ਦੁਖ ਲਥਾ ॥
परमेश्वराचे नामस्मरण केल्याने दु:ख, वेदना दूर होतात.
ਨਾਮ ਕੀ ਮਹਿਮਾ ਸੰਤ ਰਿਦ ਵਸੈ ॥
परमेश्वराच्या नामाचा महिमा संतांच्या हृदयात वास करतो.
ਸੰਤ ਪ੍ਰਤਾਪਿ ਦੁਰਤੁ ਸਭੁ ਨਸੈ ॥
संतांच्या तेजामुळे तसेच त्यांच्या आशीर्वादांमुळे सर्व पापे नष्ट होतात.
ਸੰਤ ਕਾ ਸੰਗੁ ਵਡਭਾਗੀ ਪਾਈਐ ॥
संतांचा सहवास सौभाग्यानेच मिळतो.
ਸੰਤ ਕੀ ਸੇਵਾ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ॥
संतांची सेवा करून परमेश्वराचे नामस्मरण केले जाते.
ਨਾਮ ਤੁਲਿ ਕਛੁ ਅਵਰੁ ਨ ਹੋਇ ॥
परमेश्वराच्या नामासारखा दुसरा कोणी नाही.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਪਾਵੈ ਜਨੁ ਕੋਇ ॥੮॥੨॥
हे नानक! दुर्लभ व्यक्तीलाच परमेश्वराचे नामस्मरण करण्याचा आशीर्वाद मिळतो. ॥ ८ ॥ २॥
ਸਲੋਕੁ ॥
श्लोक ॥
ਬਹੁ ਸਾਸਤ੍ਰ ਬਹੁ ਸਿਮ੍ਰਿਤੀ ਪੇਖੇ ਸਰਬ ਢਢੋਲਿ ॥
मी अनेक शास्त्रे आणि अनेक स्मृती पाहिल्या आहेत आणि त्या सर्वांचा (पूर्णपणे) शोध घेतला आहे.
ਪੂਜਸਿ ਨਾਹੀ ਹਰਿ ਹਰੇ ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਅਮੋਲ ॥੧॥
(परंतु) ते असर्व परमेश्वराच्या नामाची बरोबरी करू शकत नाही. हे नानक! हरी-परमेश्वराचे नाव अमूल्य आहे. ॥१॥
ਅਸਟਪਦੀ ॥
अष्टपदी:
ਜਾਪ ਤਾਪ ਗਿਆਨ ਸਭਿ ਧਿਆਨ ॥
जर मनुष्याने धार्मिक विधी केला, तर तपश्चर्येचे पालन केले, आध्यात्मिक ज्ञान प्राप्त केले आणि सर्व प्रकारच्या ध्यानात लक्ष केंद्रित केले तर
ਖਟ ਸਾਸਤ੍ਰ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਵਖਿਆਨ ॥
सहा शास्त्रांचे आणि स्मृतीचे पठण केले,
ਜੋਗ ਅਭਿਆਸ ਕਰਮ ਧ੍ਰਮ ਕਿਰਿਆ ॥
योगाभ्यास आणि धार्मिक विधी पार पाडला,
ਸਗਲ ਤਿਆਗਿ ਬਨ ਮਧੇ ਫਿਰਿਆ ॥
सर्वकाही त्याग करून जंगलात भटकला;
ਅਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੀਏ ਬਹੁ ਜਤਨਾ ॥
परमेश्वराला संतुष्ट करण्यासाठी सर्व प्रकारचे यज्ञ केले,
ਪੁੰਨ ਦਾਨ ਹੋਮੇ ਬਹੁ ਰਤਨਾ ॥
धर्मादाय संस्थांना दान केले आणि भरपूर हवन (पवित्र अग्नी) केले;
ਸਰੀਰੁ ਕਟਾਇ ਹੋਮੈ ਕਰਿ ਰਾਤੀ ॥
शरीराचे छोटे तुकडे करून अग्नीत अर्पण केले,
ਵਰਤ ਨੇਮ ਕਰੈ ਬਹੁ ਭਾਤੀ ॥
उपवास आणि कठोर नियमानुसार सर्व प्रकारचे विधी केला,
ਨਹੀ ਤੁਲਿ ਰਾਮ ਨਾਮ ਬੀਚਾਰ ॥
पण हे सर्व रामनामाची म्हणजेच परमेश्वराची पूजा करण्यासारखे मौल्यवान नाही.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਜਪੀਐ ਇਕ ਬਾਰ ॥੧॥
हे नानक! जरी हे नाम एकदाच गुरूच्या आश्रयात जपले गेले असेल.॥ १॥
ਨਉ ਖੰਡ ਪ੍ਰਿਥਮੀ ਫਿਰੈ ਚਿਰੁ ਜੀਵੈ ॥
जरी एखाद्याने संपूर्ण जगाचा प्रवास केला आणि दीर्घ आयुष्य जगले तरी,
ਮਹਾ ਉਦਾਸੁ ਤਪੀਸਰੁ ਥੀਵੈ ॥
तो महान निर्वाण आणि उत्तम तपस्वी असेल आणि
ਅਗਨਿ ਮਾਹਿ ਹੋਮਤ ਪਰਾਨ ॥
पवित्र अग्नीमध्ये आपले जीवन बलिदान केले असेल,
ਕਨਿਕ ਅਸ੍ਵ ਹੈਵਰ ਭੂਮਿ ਦਾਨ ॥
त्याने सोने, घोडे आणि जमीन दान केले असेल,
ਨਿਉਲੀ ਕਰਮ ਕਰੈ ਬਹੁ ਆਸਨ ॥
त्याने निउली कर्म (योगासनाचे स्वरूप) आणि अनेक योगासने केले असेल,
ਜੈਨ ਮਾਰਗ ਸੰਜਮ ਅਤਿ ਸਾਧਨ ॥
त्याने जैनांच्या मार्गाचा अवलंब करून अत्यंत कठीण पद्धती तपश्चर्या केली,
ਨਿਮਖ ਨਿਮਖ ਕਰਿ ਸਰੀਰੁ ਕਟਾਵੈ ॥
त्याने आपल्या शरीराचे लहान-लहान तुकडे केले असेल,
ਤਉ ਭੀ ਹਉਮੈ ਮੈਲੁ ਨ ਜਾਵੈ ॥
तरीही त्याचा अहंकार दूर होत नाही.
ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਸਮਸਰਿ ਕਛੁ ਨਾਹਿ ॥
परमेश्वराच्या नावासारखे मौल्यवान दुसरे काहीही नाही.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਗਤਿ ਪਾਹਿ ॥੨॥
हे नानक! गुरूद्वारे परमेश्वराचे नामस्मरण केल्याने माणसाला मुक्ती मिळते. ॥ २॥
ਮਨ ਕਾਮਨਾ ਤੀਰਥ ਦੇਹ ਛੁਟੈ ॥
काहींना काही तीर्थक्षेत्री देह सोडण्याची इच्छा असते,
ਗਰਬੁ ਗੁਮਾਨੁ ਨ ਮਨ ਤੇ ਹੁਟੈ ॥
पण (तरीही) माणसाचा अहंकार आणि अभिमान त्याच्या मनातून जात नाही.
ਸੋਚ ਕਰੈ ਦਿਨਸੁ ਅਰੁ ਰਾਤਿ ॥
जरी एखादी व्यक्ती रात्रंदिवस पवित्रतेचे पालन करते,
ਮਨ ਕੀ ਮੈਲੁ ਨ ਤਨ ਤੇ ਜਾਤਿ ॥
पण मनाची घाण त्याच्या शरीरातून जात नाही.
ਇਸੁ ਦੇਹੀ ਕਉ ਬਹੁ ਸਾਧਨਾ ਕਰੈ ॥
जरी एखाद्या व्यक्तीने त्याच्या शरीरावर खूप नियंत्रण ठेवले तरी
ਮਨ ਤੇ ਕਬਹੂ ਨ ਬਿਖਿਆ ਟਰੈ ॥
वाईट आकांक्षा मनातून निघून जात नाहीत.
ਜਲਿ ਧੋਵੈ ਬਹੁ ਦੇਹ ਅਨੀਤਿ ॥
माणसाने हे नश्वर शरीर पाण्याने पुष्कळ वेळा स्वच्छ केले तरी,
ਸੁਧ ਕਹਾ ਹੋਇ ਕਾਚੀ ਭੀਤਿ ॥
पण चिखलाची भिंत (शरीररूपी) कशी स्वच्छ केली जाऊ शकते का?
ਮਨ ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਕੀ ਮਹਿਮਾ ਊਚ ॥
हे माझ्या मना! हरीच्या नामाचा महिमा खूप मोठा आहे.
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਉਧਰੇ ਪਤਿਤ ਬਹੁ ਮੂਚ ॥੩॥
हे नानक! (परमेश्वराच्या) नावाने अनेक पापी मुक्त झाले आहेत.॥ ३॥
ਬਹੁਤੁ ਸਿਆਣਪ ਜਮ ਕਾ ਭਉ ਬਿਆਪੈ ॥
अति हुशारीमुळे माणूस मृत्यूला घाबरत असतो.